Katalog

0 K U R L A RA Dashiell Hammctt adt öncelikli olarak iyı polhiye kavramım getiriyor aklımıza. Hammetl, polisiye romanın en iyi örneklerini yazmakla kalmamış, çok sıradan okuru ilgilendirdig'i söylencn bir türü saygın bir halc getirmiştı, geride biraktığı keş ronıant ve öykülcriyle. Hammett, 67 yıllık yaşamımn sadccc on yılında yazmış. Bu on yıllık yazma scrüveni bilc Fcthı Ncici'nür deyişiyle " Benzcrlerine uymayan, kurald/şt olan, (...) dil iaerinde, anlatım üzerir/dt; diyalog üzerinde kafa yoran..." biryazurı getiriyor bize. Gcçcn günlerde "Strça Anahtar" ve "Malta Şahini"nin de yayımlanmastyla öyküleri dtşındaki tütn escrleri dilimize kazandırılmış oldu Hammett'm. Öykülcrinin dc bir an önce yayvnlanmasını diledig'imiz Hammett'ı ve kitaplannı tanılmaya çalıştık bu sayımızda, Dergimizin diger sayfalannda ise sinemadan rnmana, öyküden şiire birçok yazı yer alıyor. Bol kitaplı günlcrl... TURI1AN GÜNAY Seramik sanatçısı ve Mimar Sinan Üniversitcsi Öğrctim görevlisi Prof. Beril Anilanmcrt'in "Daha Çok Ateş!More Fırc!" adlı kitabı Çanakkale Seramik Sanat Yayınları tarafından yayımlandı. Türkçelngilizce olarak basılan kitapta Beril Anılanmert'in yasam vc sanat serüvcni ile yapıtlarının fotoğraflan ycr alıyor. Kitap Anna Turay tarfından yayına hazırlanmış. Fotoğraflar sanatçı Nuri Bilge Ceylan'a ait.Kitaptan Sayın Jalc Nejdct Erzen'in yazısını sunuyoruz. Sanatı ve yaşamıyla Beril Anılanmert: Daha Çok Ateş Seramikte eleştirinin şiiri ilişkilerden belirecek ahşveri^leı i ön plana çıkarmaktadır. Bu açıdan baktığımızda, Anılanmert'in scramikleri Türk sana tının resim vc heykel dışındaki bir alanında farklı akrabalıklaıını dü^ündürmekte, tarihin hıçbır kültürde tek bir çizgide ilerlenıc diğıni anımsatmaktadır. Do^u ıc reranslarını, Anılanmert'in J.ı ponya ilc olan kişiscl ilişkilcrinın ötesindc.biraz da Kisho Kurok.ıwa'nın "Symbiosis" adıyla andıgı bir sentczde aramak daha dogııı c>lur sanırım. Zira, özellikle 20 vüzyıl bajjinda modernizmin Batı ıdeolojileri ilc yaygınlaştırdıgı Uluslararası tck degerlili^i kaı^ı sıııa "symbiosis" kültürlcraıası ve çeşıtliliktcıı ç ^l l ğ çş i kil özümlcnmİ!) dcvingen kimlıgı koymaktadır. Bugün Asya'daki büyük güçlcrin parçalanınasıyla, Türkiye'nin Dogu ılışkılcri tckıaı anıınsanmaya başlanmıştır. Am lanmcrt'in bu tür bir politik bı linçlilikle ışe koyuldu^unu sanıııı voruın; anıa bazen kışısel duyaı lıklar sanatın ileriyi gören nitclığinı oluşturuyorlar. Şiirsel anlam açısınan da söylc necek çok şey var. Koniklcşmis, çömlek biçimlerınin dofallık vc tinsellik sınırındaki varlıkları ınsan ve zaman boyutuyla ilgili an lamları düşündürüyor. Ince taba nının verçekiminc nazik bir dcn gc sa^Iadı^ı konik form, eğer toprağın çömlek sehpasındaki fır döniişüniı anımsarsak, bir dervişi semainin vecdiylc adcta idcrek dinsele dönüştüren ve mekânla bütünleştircn ritüelin gzemıni taşımaktadır. Varoluşsal bir çıkmazı dile getirerek bu torınların asıl zcnginliğini olu^turan nıtelik isc, bu honsuza ciek sürecckmiij gibi başlayan harckctin biçimi di'u yüzeyle kesen ani dııru şu ve sanki böylcce olu^an bir parçalannıadır. kırık biçimlerin, gırdapsı çizgilcrin katlanmış yüzcylerin iladesiyle düzen ve rastgelen, /a mansal cvrinı ve kaos, evrcnin gızinc taııık olan bir şekilde itade edilmektedir. Yü/.evin renklennıesınde vc sırlanmaMnda kesin bir kontrol ile dojial sürecin izleri birbirini besle mektc, yukarıda sözünii cttıgim itadcyi bo yutlandırmaktadır. Konik formların üstünc yığılmış pjrçalar çömlek viicudıınıın iç ve dıs düııyası arasındaki ılisjkiyi vurgularken, sankı sanatçının kendi dünyasındaki bir gizliliği vc korurımayı da irade edıyor Ve hatta bclki do ğanın cinscl yapısım, tlişi lormıın çıçeksı artıkülasyontınıı da dile getiriyoı. Topra^ı keıulı dünyasının şiiri ile beslcyen Anılanmert'in cscrlcrinin Tiirk sanatı tarihi içındeki önemi, onların aynı zanıanda seramığın bir eleştırısi ni oluştıırmaları ve bu eleştiıinın tlc otesınc gcçerek giincel sanatsal tartışmayı estetik bir Doyutta dile getirmelcridir. • Daha Çok Ateş, Bcril Anılanmert / Yayıını llazırlayaıı Anna Turay / Çatnıkkalc Scramıh Sanat Yayınları/ 12is KtT/UP Imtlyaz sahibi: Berln Nadl o Basan ve Yayan Yeni Cün Haber AJansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. ' • cenel Yayın Yönetmeni: Orhan Erinç o Cenel Yayın Koordlnatöru: Hikmet Çetlnkaya Yazıl$leri Müdürleri Ibrahim Yıldız (Sorumlu) , Dlnç Tayanc o Yayın Yönetmeni: Turhan Cunay Crafik Yönetmen: Oflek llkorur & Reklam: Medya C CUMHURİYET KİTAP cranıigin üstün örncklcrmın rcsıınden, hcykelden vc mımarıden tarklı bir ıddiası ve rahatsız cdici biı sessi/.ligı var. Topraktan yaratılıp ycryüzünüıı karşısına di kilcn insaıı gibi. Henı toprağın yaşanıa ödünç verilmiş bir malı, hem dc ar/unun us, kılgı vc gercklilik ilc biçimlcndiği bir özgiirliik alanı. Yani scıanıiğin nesncnın özncl bir sınırsallığı var: bu avnı zanıanda onun otdiıom bir sanat alanı ılc nir kullanım c^yası olması arasında larilı boyunca sürdüjiü bir vatlık «,izgisinde dc kcndini hissettirıyor ve scramiğin bu tarihscl ozclligi, üstiindc fazla tartısılrnıyor gibi görünsc ı!c onu sanat ve estctık diskurtın bugünkü problcmatik konusuna sokuyor. Özellikle 1')88'dcn bu yana yaptı^ı seramiklerle Beril Anılmert bu sorları topra^a yogurmaya, bi(,imle ifade etmeyi çalışıyor. Bu seramiklerin uyarıcı nitcliği gerek seramik sanatının, gcrekse gcnelde sanatın bugiin aıt oldu^u alanın (sosyal, estctik, varoluşsal) ve onu tanınılayan düşüncenin sorgulamasına götiirüyor bizi. Bugiin nıalzemc sınırlamaları nın yok olmasıyla hcykcl vc seramik ayrımı kalkmış olmasına ra£men, Beril Anılanmcrt yapıtlarında tabak ve çömlek gibi gclcneksel kullanım biçimlerine rcfcransla yola çıkıldıgındun, scramiğin gclcneksel konıımu ve onun sanatsal tanımı sorununu vurgulayıcı bir şekilde gündeme getirmcktcdir. Hatta, seramik ya da çönılekçiligin gelenckscl ürctinı teknigini de, yarattıgı biçimlerde bilhassa ön plana çıkararak, bu tcknik sürecin çeşitli aşamalarını sanatsal biçımin bir lugatı olarak sunmaktadır. Böylcce özellikle seramik konu sunda değerlendirmeyi ve sınıflandırmayı sanat vc /anaat sınırına golüıcn biı sorııvu, bı «jinılcndiınıenın harcket noktası olaıalj kullanmakta, cstetik krıtcrlerın bir clc^tiıisinı yapmaktadır Özellikle Batı sanatı tarihi ve cstetik düşünccsindc lıakiın olan, sanatın insanın tinsel gere^ini it'ade etti^i kavramı ve Batı sanatında buıuın önceliklc insani olanı ifade edcn imgcsel ıcferanslaıl.ı ve hpuratif imalarla olııştııgu kavramı vc öte yanda çömleğin kullanım aracı olarak referansı, Anılanmert'in ı,ömle^in bıçimlcnmc sürccini aşama larına bolcrck günıleme gctırdigı soyutlama kavramı ılc tcmclden sorgıılaıımaktadır. Bu soıgıılama karçımıza ayııı /.amanda, Doj»u ve Batı kültürlerının dc sanatın kcndine özgii gcrçcgini maddeye dnnüştiırmck i«,in yönel SAYI 292 s JALE NEJDET ERZEN diği biçimsel tercihlerin (soyut, figüratif ya da işlcvsel) ne dereee görcli doŞrulara baglı oldıığu düşüncCsini de ortaya çıkarmaktadır. Anılanmert, özellikle Do£u kültürünün çizgisınde bir estetik ve değer sistemi arayışına girerek,bugiin gündcmdc olan kiiltürlerarası kıvaslamalı estetik yargılarına dikkati çekmcktc. aynı zanıanda kiiltürel kimlik sorununu irdclemcktedir. Zira, Abidin Eldcroğlıı, Yüksel Aslan, Mclımet Nazım, Cihat Burak vc ba/.ı bazı Nurull.ıh Bcrk ve Bedri Rahmı Eyııboğlu gibı bırkaç sanatçı dışında, Batı referansını Tiıık sanatında dogal olarak kabullencn bir tavrın kaışisına Doğu estetik anlayışını aynı dercccdc gcecrli bir referans olarak koymakta, böylcce Türk sanatının Anadolu vc Asya kökenleriyle kimlik sorununıın gündeme getirmcktcdir. Aııcak Batı vc Doğu modellcrinin yalnızca bir sccim tarkını ilgilendırdi^ini dü^ünemeyiz. Zira, Türkiye'de Batılılaşma ivmesiyle başlayan rcsim vc lıcykel gibi sanatlarda Batı nıodeli dngal bir ctki oluşturmuş ve ancak milliyctçilik ıddıaları ısığmda sorgulanmışrır Oysa bugünün kültürlerarası etki yesitlilifı ve çogulculuk deg'erlerı, polıtık güçlcrdcn de^ıl, kiıltiırel bcn/.cıiiklcı ya da daha dcrin SAYFA 3