Katalog

"Cevdct Kudret'e Mcktuplar" yazarın esi Ihsan Kudret ve Dr. Hanclan înci tarafından hazırlanmış ve yaşamının çeşitli döncmlcrinclc kimi zaman tiyatro yazarlığı, kimi zaman romancılığı, kimi zaman da araştırmacılığıyla önc çıkmış olan Cevdct Kudret'e 19281990 yılları arasında yazılan mektupların 160 tancsini bir araya getirmiş. BAKİ ASİLTÜRK* 990 sonrasında Türk y.ıyın hayatında anı ve özellikle dc nKktup kitaplarının genis yer tuttuğuııu görüyo ruz. Cîerck belli dönemlerin avdınlatılmasına duyulan gereksinim gcrcksc yakın/uzak geçmiştc ölmüş olan cdebiyatçı ların diğer cdcbıyatçılarla yazı^nıalarının gün yüzüne çıkartlması gerekti&i düşüııccsi nu yayınlara haıeketlilik kazandırmıştır. tyi ue olınu^tur! Öteden beri yakınır dururıız, mektup cdebivntımız zayıttır diye... Sanırım şu son birkaç yıldaki yayınlar bu zayıflığı bir parça da olsa gidernıiş duruiTnla. 1990larda çıkan mektup kitaplarının ilk akla gelenleri arasında Mehınet Kaplan'ın Ali'yc Mektııplar'ı (1992), Tanpınaı'ın Mektupları (1992, 2. bası) Ataol Belıramogiu ile lsnıct Ozel'm karsılıklı (ıcnç Bir Sjairdeıı Cicnç Rir Şaire Mekrııplar'ı (1995), Bcdrcttin Tuneel'e Mcktuplar (19M5), Abdüllıak 1 lânıid'iıı Mek tuplnıı (1995), Ikı Cıo/.um. A/.i/. Kardc şım, Elcııdim (Izzet Melıh Devrım'c Mcktuplar) (1995)... Ve Cevdet Kudret'e Mcktuplar (1995) . Yazarın eşi Ihsan Kudrct vc Dr. Handan lnci tarahııdan hazırlanan vc hayatının çcşıtlı ciöncnılcrindc kimi zaman tiyatro yazarlıg'ı, kimi zaman romancılığı, kimi zannın da araştırmacılıgıyla önc çıkmış olan Ccvdet Kudret'e 192K1990 yılları arasında yazılan mektupların 160 tanesını biı ar.ıv.ı geriren bu kıtap, kanımea, mckuıp edebiyatımı/a buvuk kaikı sağlaya caktır. Kimlenlen ınektup vok kı kitapta; Abdıılhak îjinasi llisaı'dan Ziya ()sman S.ıba'ya, Nıya/i Berkes'ieıı Yaşar Nabi Nayıı'a, (iktay Rıfat'tan Belıçei Necatigil'e kadar pek ı,ok yazar, s.ıır, araştırmacı ıle vazısmı^ Ccvdct Kııdrel. 1 latta \'ahya Kcmal'fc I l.ılıt Zıva'nın tla biıeı mektubu veı .ılıyoı kitapla' 1 (s.84) değerlendirmesini yapar. Pertev Naili Boratav'ın de£erlendirmesi dc bıın.ı çok yakındır: "Romanını bir solukta oku dum Sade bahsctti£ın yerlerinde de^il, pek çok yeıieıinde kendı maceralarınu yaşauıın: Bcnim, seııin ve birçok dostların nayatından bir yaprak..." (s.l 15) Mektu|i salııbı yazarlann ycr yer kcndi çalışmalanııdan söz cttıkleıinı de gcirüyoruz. Talip Apaydın 14 llaziıan 1967 rarıhinde Almanya'dan yazdıj^ı mektupt.ı "Yoz Duvar adlı romanımı lekıaı elden gcçirdim, yayınlanması içın Bılgı Kıtabevi'ne sunuyorum. Bu haliyle beğendigimı ve çok güvendiğimi söyleycbilirim Çittçı ve çoban milletin hiç ışlenmemi^, bilin mcycn bir konusunu, çobanların hikayesini, kırları, davarları, köpeklerı. . Çoban kavgalarını... l n a n a inaııa yazdım" (s. 1616) dıyerek kcndi roıııanı lıakkında bir özcleştiri yaparken Azra lirhat da 30 Ağustos 1967 tarihli mektubunda \ lomcrus destanları üzcrindcki çeviri çalüjinala rından bahseder: "Şu ara Odysseia'ya vcrdiın kendimi, bu kışı on.ı avırmak isti yorum. Bu scler llyada'dan bamhaska bir sunma tarzı düşünüyorum, bol notlıı, komanterli, açıklamalı, böylc nercye eserse, bir çeşit mavi yolculuk gibi. Aklıından ye ni yeni şcyler uc gcçmiyor deöil: 1 lani diişiinün bir Odysseia çcvirisi ki sağ sayfalarda mctni versın, sol savfada notlar, re sinılcr, düşüneeler, elsaneler..." (s.l87) "Meş'ale" dergisinin tanıtılması Cevdct Kudıet'e Ibralıım "latarlı ve (!iacomo E. (arretto taıalıııdan gönderılen mektuplarda da öııemli meselelerin gün dcme getirildiğini görüyoruz. Tatarlı, 6O'lı ve 70'li yıllarda Sofya'd.m yolladığı mektuplarda Türk edebiyarınm çeviriler vasıtasıyla Bulgaristan'da tanıtıl ması etkinliklerinden söz ederken (îiaco mo E. C a r r e t t o da 7 0 l ı yıllarda Roma'dan göndcrdigi mektuplarda Türk edcbiyatının, "Mcş'alc" dergisi çerçeve sinde, Italya'da tanırılması hususuııda bil giler vcnnektedir. Mcktuplar tck tek okıınup incelcndıf*ındc şüphcsiz birçojjunda clikkat çekıeı önemli noktalar oldtıg'ıı gt>rulceektir. BLI bakımdan, Cevılet Kudret'e Mcktuplar ın deöcrli bir kitap oldıı^ıına inanıvorunı Fakat kitapta cksikliğiui lıissettıgım bir iki noktaya ılej*ınmcJcn Kcçcıııcyeı.cgıııı Kanımea kitabın sonuıulaki scv.luğc gc rck yoktu. Bunun yeıme özel adlar ııuleksı konulsa çok dalıa i\i oluıdıı Çiinkii kıta)>ta Nalıit Sım'daıı Res,at Nuri'ye, l'aik Resjiı'ien Vash M a h ı r ' c , Sabahaltiu Ali'den Do^an I lızlaıı'a.. pek çok "gontlenne" var vc buııları okuyucunun ılk bakışta tespit etmesı münıkün dcfiil. Ko nulacak bir indeks bu problemi ortatlan kaldırabilirdi. Ayrıea, dipnotların yeterli olduj>unu söylenıck de zor. Bu eksiklerinc karşın (2cvdct Kudret'e Mekiuplar'ın öncnıli bir başvuru kaynağı oldu£una inanıyorum. Zaten bu tip kitap lar sonraki yıllarda vapılac.ık aıastırmala ra, edebiyat çalışmalanna kaynuk olabıl di^i ölçiide dcğerlı degil nııdııV • Cevdet Kudret'e Mektuplar//V(/^.. Ih\tiıı KıitlrclI hıııddiı lııcı/ ll»/ı/ Ya\nıcılık/ Anharn l')'J),279j (") Marmara Univcrsitcsi, l'cıı Ldebi yat I'akültesi Yeni Türk Edebiyatı Aıa^tırma Görcvlisi. SAYFA 17 Cevdet Kudret'e Mektuplar mcleılc dnlıı 1 lusanıcttin Bozok, Yaşar Nabi, Menıet I tıat \e Atilla lllı.ın'ın mcktuplaıın da ise dalıa çıık ılergı çalışınaları vc yayıneılık l.ıaliyctlcrı söz konıısu eılılnııs. Niya/i Berkes'in 20 Ikım 1^58'de Hindistan'dan yolladıgı on bir sayKılık m e k t u p ıse I ns;ı lterc, l'ransa, Isvıçre, Almaııva, Yugoslavya ve ozcllıkle de Hindistan lıakkında i/.lenimlerle dokı bir seyalıat ya/ısi karakteri taşıyor. Mektuplaıda (!cvdet Kudret'in ILnada Bulut Yok (ılk baskısı 1958) roıııanı sık sık söz konıısu edılmiştir. Aziz Nesin 9 Aralık ll>57 taıilılı ınektubıııv da (s 95) romanın yayımlanmasıyl.ı ılgıli ön çalışmaları anlatırkcn Niyazi Berkcs Hav.ıda Bulut Yok'la ilgili olarak "l',vvela romanından bahsedeyim Birkaı, gün evvcl bitirdim, ıla ha d o ğ ı u s u bir giin içiıule. Çıinkıı bir dela başlayınca bir tiiıliı bııakamatlım. Gcce yarı sıııdan sonra bitirdim. Vaıol, sağol. Seııi telnık ederim demek pek yavan ve lıatit kaı,acak Bu cscr Sııııl Arkadaşlaı ı'ndan kat kat dalıa ileri gitmi^. Bu eseı bı/.ım neslımızın roıııanı. Icjndc adcta kendi lıayatımı okudunı" Edebiyat tarihimize tutulan bir ışık Edebiyatımızın yakın tarihi Savı bakınundaıı ele alındıgında en 1,ok mektubu Pertev Naıli Boralav, Niyazi Beıkes, A/iz Nesin, Abdıillıak ijinasi Hi sar, Melilı Ccvılet Anday ve Yaşar Nabi Nayır'ın gondernü^ olduğıı görülüyor. Mektupların genelıne İKiklıtjnnı/ /a ıııan bunlann birçogunun, edebıvalımızın yakın taıihindeki pek (,ok meselevi aydıııhıtıeı özelliktc oklugunu göıüyorıız Billıassa A.Ş. I lısar, N. Bcrkes ve P.N. Bora lav'ın mektupları çcşıtlı edebiyat tartış malarına, araştırma çalışmalarına yenıdcn bakmamızı gcrcktirecek ayrıntılı göndcrCUMHURİYET KİTAP SAYI 291