Katalog

Bir okuryazarın kitap okuma serüvenleri Kıtabında, kitabın nasıl bır arkada^ olduğunu keyıfli anılarla vurgulamaktan çok, kıtabın ınsanla, insan yaşamıyla iç iteliğine parmak basan Nermı Uygur şöyle dıyor "Çok kimse bu kıtapta, okuduğum tek tek kıtaplara ılışkın ızlenımlerımi dile getırmeyc (,alı^tığımı sanacak. Bense: tek tek îutap yaşantılarıma tutuna tutuna, öznellıkten 6te kitap gerçeklığını, gerçekteki gerçeğiyle görüp göstermeye çalı^tığım kanısındayım." MEDAR ATICI meyı amaçlayandır Ya7dığı heı kitap olumsu/Iuk umu dupun u ı d ı ı Bu Limut Nermı Uy guı da $oyl< dılc ge lıyor "Fn bııyuk tımudunl kendım dcğılım okıııhuını ()nlaı benı bııak nıadıkça ya^ıvorum demektır (s 200) Kıt ıbın yı/ııından ba^ımsı/ olduğunu soyleıııek bıı ınsanın kendı duvgu vc du ^uneeleıınm bıı çok ınsandı ortuk olabıl dı^ını ve bu ortaklıöın hc r bıı okuıda lark.li l.ırklı vankılananılccegını bovlemek tır Bııgun bedınce yaşamayan pek çok kışı, yaı ıttıgı kıt ıplarla ya^ayıp kıtapları na yonelen bı^ka ınsanlara da bııçok scyı y ı^atmaktaelıı kısaea kitap ya/ıılaoku ııın bulıkle gosterdıjîı çabalarla varlıgını Dunyaya yonclısımızı değıştırıyorlar In san ıçını yakan bır ^eyı gorme?den gele bılır mı1 Kıtapları bıt kulaktaıı gıııp oburıınden çıkan so/lcrı dınleı gıbı oku dugumu/da ya da kendını boylctc okut t ın an bıı kitap so/ konusu oldugunda. Neınıı Uygur un okurken ıçının nasıl vandı£ım elliette anlayam ıvız Ama Leıb nı/ m Hc rhangı bır hakılcat anla^ılmaz olabılu tmı ısla hıçbır jjey anla^ılmıyor deneeek denlı anlaşilınaz olamaz (2) so/lerıyle dıle getıııııı^ oldugu glbı anla mamı/ın yoneldıgı hcr şev kendıne o/gu ıpuçlarını dı^a yansıtaeak turdedır hele so/ konusu olan, kıtapların ınsanlar U7e ıındckı sarsıcı ctkısıyse Kitap okumanın tadı bır çogumuz ıçın unııtulmuşsa da, ıslında hıçbırımmn de hatırlamakta zor lanmıyacağı bıı şev Nermı Uyguı un na sıl okudtığuna yonelık sozleıını çogumuz kendı ıçımızde duyumsayabılırız çunku çogumuz eıı a/ından çoeuklu^umıızda bıze okunanva da keııelı ba^ımı/ı okııdu Ğiımu/ kıtapların bır kısmmdın n ısıl et kılcndıg'ımı/ı duyıımsımaknvi7 hâla So/ctıklerdcn oluşturulmuş, kıtapların so7cuklerden oteleıe tı^ın guçlerı var bu gucu kendınde duvıınibay.n ınsan, kitap 11 ya^amına tat katıp kıtapla zengınle^e bılıı Okumak yalnı/ca saylalarda goz ge/dımıtk dcgıl anlayarık yaşamanın sıı leklı adımlaımtlan bırıdıı Işte Nermı Uy gur d.ı okumayı bır ya^ıma seruvenı ola lak goruyor yaşayırak okuyoı okuyaıak vaşıyor Bıı kıtanı elımı/e alıp bayfalaıını ıçtı^ımı? andan ba^layaıak kultutu olu^ turan ınsan duınahinın onumuzc açılaca gını ınsan ya^anımdan bır parçayı par ınaklanmızııı aıasıııda tuttu^umıii'iı bu \a^anı parçası\la duşuncelcrımızın ve duygularımızın eanlanacafiını dısunuyo duygularımızın eanlanacafiını dıısunuyor O d k l k l d Onıın gozundc kıtanlar kı^ıyı elupedıız >aşam ı\la dc^ıl anlayaıak kauayaıak vaşamayla bıılu^tuıan dayaııaklardan bırı şy ^ y Y k Yaşaını k kitap okureasına yanı ozcn gos teıeıek dıkkat yo^unlaştırarak, anlamları olu^tuıarak heyecanla tııtkuyla keyıfle vaijamak Boyle yaşamanın yalnızea ken dı küjilıgme ozgu olmadığını dıle getır ıneklc bırlıkte, kendı kışılığının neredeyse ozu olarak gorcn Neımı Uygur bu yonelışı 'neımılemek dıye adlandırmıs, Bi/!lere de yaijamanııı okumayla okumanın vaşamayla olan bu bırlıktclıg'ını yakalama ç^ ş g ça^rısında bulunmuş 'Oyleyse gelın ş şım dı jıııa bu ke/ cldcn gddıgıncc bılınelc d b k ld dd b l l hem dc t ıdına \aıa vara sınkı kitap oku mavmış gıbı siııduııın o bıı veie dek su tup gıdcnı Bıkın vaşamını/ ne katkılar ıdınecek Bıı bıı sayavım mı' Kalıba do kııme sıgaı mı yaşam lyisı mı gelın a/ıeık nermılevın sı/ de1 (s 471) Okumak kendı kcndımızc gerçekleştı Nermı Uygur'un "Tadı Damağımda"sı N ernn Uygur, gorsel detı^ımın oku maya yeg tutulduğu gunumuzde kitap okumayı on plaru çıkarmayı amaçlayan az rastlanır ınsanlardan bııı Insanın kıtapla kurdugu ılışkıyı çok yoıı lu bağlantılarla ele alarak yazdıgı "Tadı Damag'ımd ı Bu Okuı Ya/aıın Kitap Okuma Seruvenlerı başlıklı yapıtı, kıvı bır suıe once yayınlandı Nermı Uygur bu kıtabında heı zanıan olduğu gıbı Ken dı yaşantılaıından yola çıkarak kıtabın ınsan yaşamındakı oncmını dıle getıııyoı Yıllar bovu bırçok felselecıyı yetiştııınış olan vc halen egıtımcılıkten kopmayan bırı olarak kıtapla ılışkıleıını cn diA ın dıımışolın toplumumuza bu yapıtıyla unutulma/ cleıslcııııdcıı bınnı daha vcrı yoı Çocukluk ıııasalljıından gcnçlık coş kusuyla bıı solukta oktınııp nıtışılın kı taplara lomanlardan oykuıerden ş,ııılei dcıı so/Iuklcrc uleta nııyııleneuk oku nan yapıtlırchn tıtı/ee ınccleın.n ınctmle rc kıdıı enıne boyıına ulkedcn ulkeyc dılden dılc kitap seııuenını anlatıyor Kendı okuma scıuvenırıı anlatııkc.n, her okumanııı bu vaşantı bıııkımı vc scrııvem olduğunu da lıatııl ıtı\oı Kıtabında kıtabın n ısıl bıı ırkıdı^ ol duğunu keyıtlı ı n ı l ı ı l ı vıırgıılam ıkt ııı çok kıt ıbın ınsınla ınsın yaşamıyla ıç ı çclığıne pıııııık b ısaıı Uyguı şoyle dıyor ( ok kınısc bu kıt ıpta okuduğum tek tek kıt ıpl ıı ı ılışkııı ı/luıımluımı dılc ge tıımcve çalıştıgımı sanacak Btnsc tek tek kitap vaşantıl ııım ı rutıııı ı tutuna o/ ncllıktuı otc kıt ıp gciçcklıgını geıçektc kı gctçe£ıvlc goıup göstermeye çalıştıgıın kanısınd ıyıın (1) (ıciçektckı geıçcklı gı\lt kıt ıp Neımı Uvguı açısından tck tek kıtıplııa degıl tek tek kitap yaşantı lııını d lyanıyoı Kıtaplaı lek başına ele ılındıgında eanlı haıeketlı ıkıp pıden yaş.ıınııı ıçındekı durgun kıpırrısız yi7ihr yı£ını Bu suskun yığinı c ınlı kıkın onu okuyaıak ya^ayın vt yasuan kışıdıı ışte bu nedenlc kıt ıpl ıı so/ konusu olduguıı da Onlar ıçın cınlı descn yaian soylc mış olursun olııduı deseıı yıne yalaneı çıkarsın (s264) Bazı kıtapljıın olum sıu dıye nıtekndırılmclc rı bclkı de bu eanlı eansız bırlıktclığındcndır Kıtıbı yı /an ınsın, bellı bır zaman dılımı ıçmele bcllı bıı nukandı yeı ılmıştıı kitap bu e ınlı ınsanın y ıpıtıelır Aına hcı ınsancLı ıçındc bulıınJııg'ıı veıı \e /am ım ışıp on laıııı otesıne geçııcn duygu \c duşuncclcı bulunuı ya/aı bunları cıılc getııen kı^ı ol makla zamanın otesıne geçıun duygu \t duşımcckı buluntır yı/ıı bunları dıle getııen küji olmakla /amanın otesıne get, rebılecegımu bır eylem, kıtaplarsa, bc densel harekctlcre gınşmeden başkaları na gıtmemıze yol açan taşıyıcılar Kitap okurken hem tek başınayı? hem de baş kalarıyla bır aradayız Okuduğu kıtapta kendı yansımalarını bulan kıs,ı, kendı de rınlıklerınde daha tazla yol ahr, ya/arla kurduğu bağlantı sonueunda, kendı ıçın de başKalaıına uzanan kopruler kuıar duygu ve duşuneelerın bu k ıışılaşm ısı okuyan kışının ıçınde saklı duıaııları açi ga çıkanr Nermı Uygur akıllı bır okuıu şoylc tanjyor Akıllı okur soylemek ıste diKİerını, ama nedense boyleyemedıklerı nı kendı soyleyebıltteöınclen daha lyı soyleyen yazarların tıryakısıdır (s 195) Boyle yazarları buldu/*unda pcşlerıne du şup gıdıyor Nermı Uygur hıçbn yanıtm dan eksık kalmak ıstemıvoı geiektığıııde ı.7iın yollar a^ıyoı onlaı.ı ulasabılmek ıçın, ne yapıp edıp elde etmek ıstıyor onu yakından taıııyan herkcsm bıldıj*ı toplu yapıtlara olan duşkunlu^unu hepı mı/le paylaşmak ıstıyor Bır yazarı rurkıın olmanın, kıtaplar araeilıgıyla kuıulın s \f, lam dostlukların tadını hcpımi7in duyuııı samasını ıstıvor Toplu vapıtlıılı sız ele a7icık neımılısı nı/c' (s j(V>) Nısıl yızdıöını Hem bılgı hem lıayal hem mantık lıem uyduıuk lıeııı geıekçc leme hem uçu[) gıtıne Iste boylc y.i7l vorum ben (s 188) dıyerek açıgı kovm Nermı Uygur akıl yurutmclerle dııvgıılı nımların, nayallerle tasarlamalaıın kıs ıe ı ınsan yaşammın bırbırıne karşıtmış gıbı gorunen ama ıslında hep ıç ıçe olan ı,e şıtlı gorıınıımleıını bır arada veıeıı va/ı tııııı olarak da denemeyı goruvoı Bıt deneme kıtabıyla başbaşayken ktndımı bır yandan deııklemlı gozlemlı lıboıatu varlaun, araçlı gereçlı araştırnıa nıcıke/ lcıııım tartışnıalı ele^tııılı bılgın toplantı lamıın tam ortasında buluyoıum Otc yandan da, yaşamım gunluk akışıvl ı akı yor ınsan yaşamını ınsan vaşaını kılın sı radan ve sıra dışı uğraslaıda ıızııntu \c sevınçlerde atılış ve alışkanlıklard ı bı^ı ıı ve acımasızlıkfarda bulu>orum kendımı deneme kıtaplarıyla' (s Î7X) Nermı Uv gur'un, kıtaplardan cdınmış olduklırıyla yaşamdan dcrledıklerını kaynıştııaı ık yazdığı ve her yazısında da kendı ıı, dun vusını go7İer onııne serdıgı soylcnebılıı Başka bır kıtabında 25 30 yaşları aıasın da yaşamış oldugu donemı anlatırktn soylemış oldukları da, bıı yazma bıçımıııı açıkça ortaya cıkarıyor Getırttıgım koea koca kıtaplartıan eanlı eanlı deıgıleıden Kitabın insanla içiçeliği Kitabın insanla içiçeliği suıduıınekteelıı Bıı okuı yazaı olarak Ncımı Uy gur un nasıl vazıp n ısıl okuduğun ı vonel dıgımı/dc oncdıklc gordııjîunııı/ ^ıı kı ona gorc okıım ı ch ya/ma da yi'jimaya sıkı sıkıy.ı bağlı heı ıkı eyleın de ya^amııı çok yonlıılu^ıınıı ıı/ ınıp lulıı\eııııe dc rınlemesine kavıavabılme çabalaıını ıeerı yor ()kuduğu kıtaplaı kmıının go/leıı nı ok^ ıı o\ ılaıkeıı şo\le bır uyıııp geçı voı lıanı gunubıılık konıı^m ıl ıul ı soz euklcıın bır kııl ıkran f i ı ı p obuıundeiı çıkması j ıbı bııijev Benmıse ıçımı deldı kıtıplıı ıçınmı vaktı beııını kıtaplaı ba/ı kıt ıplaı (s }X8) ^a/ılaım \anı kagıtlaıa yansıtılmı^ anlamlaıın delıeı vakieı guçle ıı olaİMİnoı kımı /aıııan lçımı/c ısjeyıp valnı/ea bızım bıldıgıını/ bı/ım vı^ıdıöı mı/ iç dun\as ı ul ısjp bı/ı dcıınden etkı le\eblll\orl ıı Bı/de ııtlk leiıııı/ılen belkı de hıç çıkmavae »k ı/ler olu^tuıuvotlaı başladıkça, kuçuk kuçuk kagıtlaıa doku yordum ıçımı kâgıttan bahçeleı ekıp bı çıyordum artık flep suruyor bu balıçi vanlık (3) Boyle vazan bıı ınsan olarık okuvuculaıından bekledıjjı ısc şunlıı Benı okuı ken hep dıkkatlı ıı ula bıı hoşgoıulu olsa okıırlıtmı daha ne ıste ıım Benı nasıl okıısıınl ıı' Nasıl okuı larsa okıısıınl ır vetci kı t ıt ılsınlaı (s 191) Anlamak ıçın yonelelıgımı/de dık kıtı sureklı turmamn vaııı sıı ı hoşgoıulu olmanın oncmını \ uıgulamakla bıılıkie asıl onemlı olanın okuyucunun duydu^u C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 2 9 1 SAYFA 12