Katalog

Toplu oyunlarının ilk cildi yayımlandı Ulkii Ayvaz'ın oyun yazanlığı Ülkü Ayvaz bugüne dek bir inccleme, üç öykü kitabı, sekiz çocuk oyunu, dört yetişkin oyunu yayımladı. "Yeniden Yaratma" 1984 Enka Bilim ve Sanat Ödüllcri kapsamındaki tiyatro birincilik ödülünü kazandı. "Nihavent Longa" ise, Kültür Bakanlığı'nın 1993 yılı ödülüne layık görüldü. "Şahanc Lunapark" isimli çocuk oyunu 1982 Devlet Tiyatro, Opera ve Balesi Vakfı Çocuk Oyunu Ödülü'nü, "Papatya"adı altında toplanan çocuk oyunlan TRT 28. Yıl Yarışması 2. Ödülü'nü kazandı. "Yaşasın Gökkuşağı" ise TBMM KültürSanat Kurulu l.'lik Ödülü'ne değer bulundu. PROF. DR. SEVDA ŞENER Ülkü Ayv.17 (îiıntımuz Turk tiyatrosıı nun üzerinde durulınası gereken genç kuşak yazariarmdandıı Oyunlarının bir özelliği yarışmalarda iyı dereceler almasıdır. Çocuk oyuııları da, erişkinler için yazdığı oyunlar da, öykü kitapları da ödıil kazanmış bir yazardır Ülkü Ayvaz. Bu durum yazarın edebiyatçı yanının agır bastıgını gösterir. OkuduCu zaman da tat veren oyunlar yaztnak özcl bir yetişme işidir. Bununla beraber, Ülkü Ayvaz oyunlarını sahne eseri olarak düşünmüş, sahne lcnrne ile ilgili açıklamalar yapmış, yönctmene yol göstermiştir. Ülkü Ayvaz yaşanan gerçekleri yansıtan oyunlarında da genellemelere oturtulamayacak kadar karmaşık olanın izini sürcr. Oyunlarınının temalarında kalıplaşmış düşünccdcn kaçındıgını görürüz.. I latta her tiirlü kalıplaşmış duşüncenin altını oyduğu söylenebilir. Ülkü Ayvaz yaşanan, fakat açıklanamayan, bilinen fakat çözümlencmcyen, duyulan fakat kolayca ifade edilemcyenı dile vc görüntüye getirıneye çalışır. Bu yüzdcn de onun oyunlarını sahnelemek zordur. Özelliklc, düşüncesinin, bil gisinın, duygıısunun hatta düşgücünün sınırlarını zorlamaya alışkın olmayan seyirciye böylc bir düşünceler ve imgelcr dünyasını kabul ettirmck için sahnenin gelişkin teknık donatımına gereksinim duyulur. Ülkü Ayvaz bugüne dek bir inceleme, SAYFA 16 Ulku Ayvaz son yıiidcüd dikd dtkaya yazdıOı oyunlarda, tiyatro gündemımlzin ön sıralarına yerlesmls yazarianınızdan blrl. üç öykü kitabı, sekiz çocuk oyunu, dört yetişkin oyunu yayımladı. Yeniden Yaratma 1,984 Enka Rilim vc Sanat Ödülleri kapsamındaki tiyatro birincilik odülünü kazandı. Nihavent Longa ise, Kültür BakanlıgYnın 1993 yılı ödülüne layık görüldü. Şahane Lunapark isimli ÇOCUK oyunu 1982 Devlet Tiyatro, Opcra ve Balesi Vakfı Çocuk Oyunu Ödülü'nü, Papatya adı altında toplanan çocuk oyunlan TRT 28. Yıl Yarışması 2 Ödülü'nü ka7andı "Yaşasın GökKusagV' ise TBMM Kültür Sanat Kurulu l.'lilc Ödülü'ne değer bulundu " bir olay üzcrine kurulmuştur. üsmanlı sultanlarından II. Mahmut döneminde, Aydın'ın Atça kazasında, yönetime başkaldınp dağa çıkan, köylünün dcsteği ile Aydın yöresinde cgemenlik kuran Atçalı Kel Mehmet olayı ele alınmış, Mehmet'in aşkı ve şakilik serüveni kroııoloiik bir sıra ile birbirini izlcyen sahnelcrle canlandırılmıştır. Oyunda Atçalı Kel Mehmet'in duygularına, iç çatışmalarına, düş kırıklıklarına yer verilmekle beraber, ağırlıklı tema toplumsal yet/Hademei Devlet, tarihi Ülkü Ayvaz'ın yazılış sırasına gorc ilk oyunu Valıi Vila düzenin bozukluğudur. Osmanh döneminde halkın baskı altında tutulması, agır vergileme; sömürülmesi, yöneticilerin, kendı aralannda halka karşı biı dayanıs ına içinde olmaları lıem tarihi bir gcrçek olaraK, hem de güncel benzerlerıni çagrıstıracak biçimde sergilenir. Bu ortamda, aclalet ve e^ıtım kurumlarınm tenibikileıi yönetime yandaş olur, haksızlıklara gö/ yunıar, hatta destek olurlar. A^.ı, mııltez im, voyvoda, padişah /inciri köylüyü, yal nızca savaşta asker, barışta vergi kaynaöı olarak görür ve değerlendirirler. Verecek şeyı kalmayan, açhk çeken, ezilip hırpala nan halk güçsüzdür, öfkesini içine göm mek /orunda kalmıştır. Bu ortamda bir Atçalı Kel Mehmet çıkar, ağa kızına aşık olur, sevdi&ine kavuşması engellenip aşa ğılanınc.ı ölkesini dizginleyenıez, tutkıı sunıın giicıı ile başkaldırır ve da^a çıkaı Dayanına güciinün sınırına gelnıış yoksul köylıı Atçdh'ya katılır. Ortaya yenı bir dıı rum çıkmıştır: Başkaldııı ve savaşım dö neınını diizen ve yönctim doneıııi izleye cektir. Bu konularda altyapısı olmayan Atçala'nın hata yapması dogaldır. Diiıüst halk k.ıhramanı, yönetici rolünü üstlenince, cski yöneticilerin etkisinde kalır, onların yanlıslarını yapar, erdemine gölge düşürür. Pusuda bekleyen cski yönetinı padi şahın beklenen destegini dc alınca Atçalı'nın yazgısı belli olur. Atçalı hem kendi tutkusunun, hem kurulu düzenin oyununa gclmiştir. Oyunca bir çcşıt koro görcvıni yapan Goygoycular yoksul, giiçsüz vc goremeyen yaşlılardan oluşmuştur Goygoy tekerlemelerinde hem dilcnir, hem düz ne yanda diye sorarlar. Onlar duze ulaijama yan, önlerini göremeyen, destck arayaıı voksul halkın temsilcisidirler Valii Vilayet/Hademei Devlet, seyirciye hem merakla ızlencn bir as;k ve sava sım ovküsü suııar, hem dc onun devlet halk ilişkileri, bu ilişkilcrdekı adaletsizlıkler, öncülük gorevini gösterme yürekliliğı göstercn kışılerde bulunnıası gereken özellikler ü/.eıinde düşündürür Ülku Ayva/, ikinci oyunu Yeniden Yaratma'da yeni bir anlatım dcncmiştır. Bu oyunda insanın en asal eylemı olaıı 'arayış' içinde olma ses ve renklcrden dokunmuş, bir imge örgüsü ile yansıtılmıstır. lnsanoğlu, çocuklu^unuan gençliöine, gençliğinden olgunluğuna ve yaşlılı^ına kadar yaşamı boyunca bir arayış ıçındedir. Yaşamının amacını arar, aıılamını arar, şiirini arar. Bu arayışın bellı baslı duraklarında başarının sevincini, düşKirıklığının hüznünü yaşar. Arayan insanın eylemı yola çıkmakla başlar. Yola giden baba olur, defikanlı olur. Adam olur. Daölar, ormanlar, sokaklar, kentler, yola gıdenin değışkcn mekânıdır. Yola gidenin tamamlayıcısı gerıde kalıp bekleyendir. Bekleyen de vinmez, mekânını dcgiştirmez. Bu mekân evdir, bahçedir, tarladır Kadın, yaşlı ve çocuk, bekleyenleri oluşturur Yazar hem gidenin tehlikcli serüvenini, hem geride kalanın sabırlı bekleyişini yaşar. Aslında o da yazarken bir arayış içine girmiş dcmektir. Ülkü Ayvaz birbirini tamamlayan üç öyküyü sannede eşzamanlı olarak geliştirmiştir. Sahnenin de üç ayrı bölüm olarak kullanılmasını önermıştir. Kişiler kendi alanları içine hapsolmuş değillerdir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 276