Katalog

"Sıfır Noktasındaki Kadın" kitabıyla birlikte tanınmaya başlayan Mısır'ın "asi" kadın yazarlarından Naval Al Saadavi yeni kitabı "Tanrı Nil Kıyısında Öldü"de devlet ve dini sorgulanıaya dcvam ediyor. Saadavi, bu eleştirilerinin bcdelini yaşamında ödemiş bir yazar. EROLANAR' Naval Al Saadavi] yine dini sorguluyor: Tanrı Nil Kıyısında Oldü miz ve acımız artıyor" diye düşünür. Ve bir gün inanılmaz olur; Cemal çıkagelir. Kafravi hapistedir, Nefissa kaçmıştır, Zeynep ise Muhtar'ın evinde "çalışmakta"dır. Cami Imamı Şcyh Hamzavi'nin bir gün yolda buldtığu bebeği, çocuğu olnıayan karısı Fatheya, analık içı;üdüsüyle bağrına basar. Köy bu çocu/*un "ruhuş ürünü" ofduğu ve uğursuzluk getireceği söylentileriyle çalkalanır. Daha sonra ise bütün felaketlerden bu bebek sorumlu tutulur. 6u yüzden, Şeyh Hamzavi Muhtar tarafından dövdürülerek işinden atılır. Bir gün bir yangın çıkar ve köylüler olayın 'sorumiusu"na, bebeğc yönelirler. Ancak, Fatheya'dan bebeği lcoparamazlar ve çırılçıplak kanb vücuduna yapışmış bir bebekle birlikte gömülür Fatheya. Köyün delisi olarak tanınan, ölüler topraia verildikten hemen sonra onları topraTktan çıkarıp, kefen bezlerini alarak pazarda sa na'ya askere gitmiş ve o günden bcri kendisınden haber alınamamıştır. Zakeya'nın tüm yaşamı, Cemal'in geri dönüşü Mısır'ın kücük köylerinden birisi: Kafr üzerine düş ve kâbuslarla örüEl Teen. Köylüler, hükümetin aöır vergilüdür. leri altında ezilmektedir. Saadavi, Mısır'dan bir kcsit olan bu köydeki devlet Kafravi'nin büyük kızı Nevc din crkı altında gün geçtıkçe yoksulla fissa da bir gün gider; köyde şan köylülerin, özelde de kadınların tra Nefissa ile genc bir köylü olan gedyasını yalın bir dilJe, egzotik bir bi Elvau'nun yasak aşk yaşadıklaçimde anlatıyor. rı söylentilerı hızla yayılır. Çocuklar, çılgınca el çırparak ve zıplayarak şarkı söylcrler: "Hey deveci, devecı/ Nefissayla Elvaırymus/ Nefissa, Nefissa Elvaıı nun yaşamı tehlikede/ Elvau, Elvau, Nefissa tarlada/ Hey devecı deveci/ Nefissayla Elvauymuş..." Bu olaydan sonra, Zeynep Nefissa'yı, Zakeya Cemal i bekler. Muhtar'ın gözü ise Zevnep'tedir. Zeynep'i ve babasını, onun kendi evinde "çalış,ınası" için ikna etmc çabalan boşa çıkmıştır. tş, Polis Şefi'ne kalmıştır. Polis Şefi, Elvau'yu öldürür ve suçu Kafravi'nin üstüne yıkarak, onu tutuklar; planın birinci evresi tamamlanmıştır. Bundan sonrası Köy Berberi Hacı Ismail'c kalmaktadır. Zakea hasradır, mandayla tar va sürmek Zeynep'e kalayı )a mıştır. Zeynep'in dini inançları oldukça güçlüdür. Bir gün Hacı fsmail, evlerine uğrayarak Zeynep'e, halasını Seyide ZeyEI saadavi Mısırda önde gelen kadın haklan savunuculanndan nep Camii'ne götürmesini söyler, Allah'ın emrettiği şeyleri yapmalaKafr El Teen'in en önemli dört kişisi, rı durumunda Zakeya'nın iyileşeceğini merkczi iktidar ve din crkini ellerinde belirtir. Komşuların topladığı birkaç kubulunduran Muhtar ve adamları Polis Şeruşla Kahire'ye camiye giderler. Burada fi, Cami tmamı ve Köy Berberi'dir. Bu üç birisi Zeynep'e adıyla hitap eder ve ertesi kişinin bütün görevleri Muhtar'a dalka gün Nil suyuyla yıkandıktan sonra, güneş vulduk yapmak ve onun istcklerini yerine doğmadan yüksek demir kapılı evden içegetirmcktir. Bütün işi, yiiksek demir kapı ri girmesini ve "soylu ve dindar" bir li evinde köyün genç ve güzel kızlarını adam olan Muhtar'ın dcdiklerini yapmadüzmek olan Muhtar'ın bu emellcrinc sını ögütler. Zeynep, büyülenmistir. Alulaşması, binbir türlü oyun ve hıle ile bu lah, ya da onun elçilerinden biriyle karşı üçlü tarafından sağlanır. Muhtar'ın kar laştığına tüm kalbiyle inanır. Ertesi gün, deşi Kahire'deki hükümet kabinesinde "Allah'ın ya da elçisf'nin dediklerini vayer almıştır. Bu durum, köylülerin ona par ve kendini Muhtar'ın acımasız kolla olan itaatini bir kat daha arttırır. Ancak, rına, büyük bir uysallıkla bırakır. Zakeya bu acımasız iktidar erkinin altında bir da iyileşnıeye baslamıştır zaten. gün kendilerinin de ezileceğini çok iyi biliyorlar. Zakeya, Cemal gıttiginden bu yana ettiği milyonlarca duanın niye kabul olmadı Saadavi, özne olaruk köyün yoksııl aile Ierinden birisini alarak, erk ilişkilerini ğını anlamaz ve "günaha girerek" Allah'ı sorguluyor. Bu ailc; Kafravi, kızları Nefis sorgular sürekli. "Allah'a ibadct etmeyi sa, Zeynep ve kızkardeşi Zakeya'dan olu ve yardım etmesi içın yakarmayı hiç bırakmadım. Ama her geçen gün sefaleti şııyor. Zalceya'nın genç oğlu Cemal, SiCUMHURİYET KİTAP SAYI 2 7 6 tan Şeyh Metvalı, yalnızca tek vücut olmuş bu iki cesede dokunmaz. Cemal, çocukluğundan beri âşık olduğu Zeynep'le evlenmiş vc artık onu Muhtar'ın evine göndermemektedır. Babasına olduğu gibi Cemal'e de bir oyun yapılır; Muhtar'ın evinden para çalmakla suçlanır ve tutuklanır. Zakeya, hayatını mahveden bütün bu oyunları, kendisine Muhtar'ın oynadıöının farkındadır. Bütün sevdikleri, devlet ve din erkinin işbirligiyle elinden alınmıştır. Zakeya'nın gözleri tek bir yere, yüksek demir kapılı eve kilitlidir. Bir gün ahırdan çapayı alır ve evinden çıkanikti darın, Muhtar'ın kafasını parçalar. Öykü bitmiştir. Ve cezaevi kauınlar koguşu. Olayların failinin kim olduğunu çok iyi bilmektedir Zakeya; bir zamanlar çok güvendiği Tanrıdır bu. "Peki, şimdı nere de?" diye soran mahküm kadına şöylc der: "Orada, ötede kaldı evladım. Onu oraya Nil kıyısına gömdüm..." Evet, Don kıyısında hasat yaparken Tanrı Nil kıyısında öldü. Nil kıyılarına uzanarak, uçsuz bucaksız tarlalarda soluklanmak ve bu arada gelmişken Tanrıyı da ziyarct etmek isterseniz, Saadavi'nin kitabını okumalısınız; Tanrıyı çaresiz ve çırılçıplak orada bulacaksınız. Tanrı Nil Kıyısında Öldü/ Naval Al Sa adavil Çeviren: Nesrin Oral/ Belge Yayınları/ Mare Nostrum Dizisi/ Mart 1995/ Utanbul/ 151 s. (*) Erol Anar, Ressam, IHD MYK üyesi... Ankaf a Iletişim Kitabevi'nde Yazar Haftaları Nazım Hikmet 3 Haziran 1963'te ölmüştü 1 8 Haziran, Nazım Hikmet haftası • Aleksander Puşkin 6 Haziran 1799'da doğmuştu 9 1 5 Haziran, Aleksander Puşkin haftası • Jorge Luis Borges 14 Haziran 1986'da ölmüştü 1623 Haziran, J. Luis Borges haftası • Ahmet Hamdi Tanpıhar 23 Haziran 1901'de doğmuştu 2431 Haziran, A. Hamdi Tanpınar haftası 1 8 Haziran'da Nazım Hikmet'in 915 Haziran'da Aleksander Puşkin'in 16 23 Haziran'da Jorge Luis Borges'in 24 31 Haziran'da Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Kitapları... İLETİŞİM KİTABEVİ'nde % 20 indirimlidir Ankara Kitabevi: Selânik Cad. No. 72/C, Kızılay 06640 / Tel. (0312) 418 59 32