Katalog

Küçük Sahne'nin yazılı tarihi Anılardaki tivatro Kültür Bakanhğı'nın hazırlattığı "1951 1994 Küçük Sahne" adlı yapıt, değerbilirlik örneği olmanın ötesınde, tiyatro tarıhimi/ın önemli bir sanat mcrkczini tanımamızı da sağlıyor. Yapitta. 1951 yılından bugüne yirmi civarında topluluğun seyırciyle buluştuğu Küçük Sahne, zamandızinsel gelişimi içinde cle alınıyor. Yapıt, geçmişten günümuze seyırcısiyle bütunleşen tiyatro tarinımizin belleğıne de katkıda bulunuyor. HİLMİ ZAFER ŞAHİN ıyatro, lıem mctınscl hcm de sahne de olanlar adıııa, ınsanlıgm kulturel bırıkim alanlarından bırı Ancak, metınsel yanı bır yana bırakılırsa, buza yazılan bır sanat Resımler, yontular, gravurlcr, suslemeler, sahneleme sııasmda alınan notlar, anılar, yapılar msanlık tarıhıyle yaşıt bu sanatın gorsel belleğını vc belgclığını oluijturmakta tıyalro adına buyuk anlam taijimakla Belkı de, fotoğrafın, sınemanın, vıdeonun olanaklarından yararlanan çağıniız tiyatro ınsanı, dıger yuzyıllardakı tiyatro ınsanlarından dalıa şanslı Bu nedenledır kı, tıyatronun bellı bır donemını, emek verenlcrını, uygulamaları, kullanım alanlarını bclgelcyen çalıs.malar, yalnız anısal ve geçmıs.e duyulan ozlcmı anlatmazlar Dunden yarına, gunun ınsa nıyla bütunleşen tıyatronun belleğıne de katkıda bulunurlar Kultur Bakanhğı'nın hazırlattığı "19511994 Kuçuk Sahne" adlı yapıt, değerbılırlık orneğı olmanın ötesınde, tiyatro tanhımızın onemlı bır sanat merkczını tanımamızı sağlıyor Yapıtta I9SI yılından buguııe yırmı civarında topluluğun seyırciyle bulus,tugu Kuçuk Sahne, zamandızinsel gcliijimı ıçındı. ele alınıyor Kuçuk Sahne'nin bulunduğu tarıhscl mekân, ana yapıdakı komşusu Atlas Sınemabi ıle bır kultur merkezı ozellığı taşımakta Muhsın Lrtuğrul'un kurduğu toplu luk, Kuçuk Sahne adıyla "merhaba" dıyene kadar bu yapı canbazhane, sınema, gazıno, fılm çekımlerınde studyo ve operet topluluklarının oyunlar sahneledığı ^alon olarak kulldnılmıs.tı Yapı Kredı Bankası'nın kurucıısıı Kâzım Taşkent'ın (18941991) parasal desteğı yıne aynı bankanın kultursanat etkınlıklcrını yoneten Vedat Nedım l o r ' u n (18971985) çabalan, o sıralarda Devlet Tıyatroları Genel Mudurluğu gorevındcn ayrılan Muhsın Ertugrul'un (18921979) tıyatro kurma duşuncesıyle bırleşıncc, Kuçuk Sahnc hem yer hem de topluluk olarak Istanbul tıyatroseverlerıne kapılarını açma olanağına kavuştu Muhsın Ertuğrul'un 1954 yılında yenıden Devlet Tıyatrolan Genel Mudurluğu'ne atanmasının ardından değışık topluluklar Kuçuk Sahnc'den yararlandı Kışılenn, hatta bankerlerın elıne geçen, zaman zaman da kaKüçük Sahne de oynanan Tiyatro Cibi oyu nundan blr sahne ve oyuncular toplu haide palı kalan salon, beş yıl kadar once Kultur Bakanhğı'nın ele alması ıle onarımı yapıldı ve tıyatro topluluklarının hızmetıne sunuldu Aralarında Ulvı Uraz, Necdet Mahfı Ayral, Mutap Ofluoğlu, Cahıde Sonku, Cahıt Irgat, Heyecan Ba^aran, lzzet Gunay, Haldun Dormen, Asuman Korad, Şukran Gungor, Agâh Hun, Altan Kanndaş, Alı Yalaz, Kartal Tıbet, Başar Sabuncu, Nısa Serezlı, Frol Gunaydın, Ayfer Feray, Munır Ozkul, Sermct Çağan, hngın Cezzar, Gulrız Surun, Metın Akpınar, Zekı Alasya, Alı Poyrazoğlu, Çetın Ipekkaya, Bılge Zobu, Lale Oraloğlu, Ayla Algan, Yavuzer Çetınkaya, Ferhan Şensoy gıbı ıkı yuz ellıye yakın oyuncunun sahneye çıktığı Kui.uk Sahne, yalnız tıyatronun değıl, ulkemız sanatkultur yaşamının ınsan kaynaklarından bırıdır Adlarını andığımız sanatçılar duşunulduğunde, bugun de oyunlar sahnelenen Kuçuk Sahne'nin yalnızca bır tıyatro salonu olmadığını ,dunden bugune tıyatromuzun geleneğe dayalı bırıkımının payla^ıldığı yerlerden bın olduğu ortaya çıkacaktır "19941995 Kuçuk Sahne" çalışmasının ıçenğınde, bınanın ve Kuçuk Sahne topluluğunun tanhçesı, bu sahneden yararlanan otekı toplulukların yonctıı.ılennın anılarla pekiijtırılen gonışlerıne yer verılıyor Potoğraflarla olu^turulan gorsel malzeme zengınlığı de, tıydtroınuza emek veren nıce sanatçıyı, oynadıkları oyunlarla gelcoekte anılır, yaşanır kılıyor Muhsın 1 rtuğrul, Hasan Pulur, Munıı özkul, Haldıın Dormcn, Gulrız Sururı, Kemal Bekır, Mucap Ofluoğlu Zelıha Berksoy, Alı Poyrazoğlu, Genco Erkal, Ferhan Şensoy, Lale Oraloğlu, Aydcmır Akba^, Dılek Türker, Abdullah Şahın, Zafer Dıper, Salıh Kalyon yazılarında sahneden yararlandıklan donemı değerlendırıyorlar Ayrıca, 1 Nısan 19511994 araM Kuçuk Sdhne'de oynanan oyunların zamandızınsel lıstesının verılmesı, araştırmacılar ıçın onemlı bır kaynak oluşturmakta Tum bunların yanı sıra, boylesı bır çalışmada eksık bırdkılmıs. bazı ;»eyler var Örneğın, 1951 yılı Nısanından 19551956 sezonuna kadar yayımlanan Kuçuk Sahne dergısıne ıçerığı açısından değınılmelı, yazılardan ornekîer verılmelıydı Bazı fotoğrat altlannda, ılgılı oyunun tum oyuntula T rının adları yer alırken, ba/ılarında yalnızca fotoğrafta gorunenler yer alıyor 45 46 sayfplardakı fotoğrafların alt yazılarının yerlen kanşırken, 85 sayfada yer alan ve Dostlar Tıyatrosu'nca sahnelenen Ikılı Oyun'dakı İcadın oyuncu hık Yenersu olarak belırtılmi!>, oysakı Meral (.etınkaya olacak ,Bır de 28 sayfada Kuçuk Sahne'nin "Turkıye'nın ılk ozel tıyatrosu" ola rak tanımlanmdsı ne kadar doğru 9 Tanzımat, Istıbdat, Mcjrutıyct, C umhurıyet donemlerını ele aldığı yapıtlarında Metın And, ulkemızde çaliijmalar yapan onlarca topluluğun adını anıyor Hatta Kuçuk Sahne'nin kurucusu Muhsın Frtuğrul'un, 19H ve 1924 yıllarında rrtuğrul Muhsın vc Arkadaşları, 1918 yılında Edebı Tıyatro Heyctı adlı topluluklar kurarak oyunlar sahneledığı duşunulursc "Turkıye'nın ı!k ozel tıyatrosu" tanımlamasının ne anlamda kullanıldıgı belırtılmelıydı Kuçuk Sahne gırı^ımı, ta ba^ıııdaıı ıtıbaren tıyatromumn tcmcl sorunlanndan olan salonsuzluğu aşmada çok yonlu uğraşı, eıneğı, destegı, du^unıcyı bır araya getın ^ıylc, tıyatromuz ddına onemlı bır ornek Boylesı bır çabayı, kıtaplaştırarak kalıcı kılan Kultur Bakanlığı'nı vc katkıda bulunanları kutlamak gerek Daha nıce benzerı çalı^maya ornek olması dıleğıyle "19511994 Kuçuk Sahne"/ TC Kultur Bakanlıgı Ya\ım 1994 CUMHURİYET KİTAP SAYI 276 Kücuk Sahne de serglienen oyuniardan blrt de Kaktüs çiçeOI'ydi SAYFA 10