Katalog

Rasih Nuri tleri'nin "Atatürk vc Komünizm" adını taşıyan kitabı, Atatürk'ün komünizm ve Sovyetler Birliği hakkındaki söylev, demeç ve yazilannı içeriyor. Yapit, Dugün gün ışığına çıkmış hemen tüm bclgeleri içermckte, böylece bugüne dek gözardı edilmiş belgelerin ışığında örneğin Mustara Suphi vb. olaylara açıklık kazandırmaya çalışmaktadır. POF.DR. TURKAN SAYLAN ünüınüz Türkiyesi'nde insanlarımı/ııı "kafa karışıklığı" hastalığına yakalanmış oldukları çok açık. Uğur Muıncu'nun "Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi okınamaz" özdcyişini anımsatırcasına, ortamı dolduran temelsiz ya da bilinçli şekilde çarpırılmış "gerçek (!)"leri, şaşkın şaşktn ızlemekten, yakın geçmişimi ze yapılan iltirular kaışısında ağzı açık kalakalmaktaıı başka yapacağımız bir şey yok sanki. üysa bu memleketin yetiştirdiği namuslu ve ilkeli, çizgisinden sapmamış insanlar da var. Onlar, birikimlcrini halka vc tüm dünyaya sunarak insanların kafakarmaşasinı gidcrip, tarihimizi saptırmak isteyenlere de "gerçek gerçeklerle' vc "doğru kanıtlarla" yanıt vcrnicyi görcv bilen bilge kişilcr, yurttaşlık bilincini ve sorumluluğunu gerektiği gibi taşıyan evrensel insanlar... Iştc onlardan birinin, Rasih Nuri Ilcri'nin yazdtğı yok öncmli bir yapıttan, Atatürk vc Komünizm adlı kitaptan söz etmek istiyorum. Kitabın birinci baskısı Anadolu Yayınları tarafından 1970'te, ikinci baskısı isc Sarmal Yayınları tarafından Aralık 1994'te yapılmış. Kitap, sıınuş, önsöz vc kaynakca bölümleriyle toplam 361 sayhı. Sakin kafayla, hcr gün birkaç saat ayrıldığında on beş yirnıi günde bitirilebiliyor. lıısan geceidmbı clindcn bırakıp ııykuya geçmek zorıında olduğu sürcde dc okuduklarını duşünmeyi, lıatta düşünde görmcyi sürdürüyor, ertesi gün dc, bir an önce akşamın olmasını vc okumaya ayrılmış olan o özcl saatlcrin gelmesini bekliyor, yüreği heyecan içinde. Birtakım tarihsel belgeler ve aralarına katılan çok sade vc alçakgönüllü (ukalaJıktan uzak) yorunılaı, okuyucuyu neden bu dcnli hcyccanlandırır ve bir serüven yromanı okurmuşçasına coşturur dersiniz? Bence yakın geçmişimizin dcstansı öyküsü yatıyor hcr bir bclgcnin, hcr bir satınnda. Bu belgelerin bir araya gelmesiyle dc kendimizi, kim olduğumuzıı, bugünlere nasıl geldiğimizi, en önemlisi ıle nugün ülkemizde yaşadıgımız kavıanı kargasasını ve ihaneti anlatıyor, satırlar arasınua günürnii/ü açıklayan tüm ipuçlarını bulııyoruz. Kitap, Rasih Nuri llcri tarafından "Idcal hayat vc mücadclc arkadii^ı Bedia Ilcri"yc adanmıs. Yazar 192()'dc Ccnevre'de doğmuş, babası Mustafa Kemal'in özel temsılcisi, o günün siyascri içinde, oğııl Heri çok iyi bir eğitim göımiiş, Cialatasaraylı. Ilk yazılannı "Serveti l7ünun"da yavımlıyoı vc 1939'dan başlayaıak sol lıarckctin, daha sonra da TKP TSEKP vc TtP'in icindc 12 Yakın geçmişimizin bir aynası Atatürk ve Komünizm savaşım vcriyor. O döncmin yürckJi, ilkcli ve namuslu gerçek solcularının başına gclenlcrin tümünü yaşıyor Rasih Nuri tlcri. Tutuklanmalar, yargılanmalar ve aklanmalar.... 1990'da TBKP kurucıısu oluyor, da ha sonra gidişi beğenmediğinden istifa ediyor. 194^'ten 1990'a dek çeşitli olaylara ve insanların yaşamlarına ışık tutan 21 adet yayjnı var. Kuledfoi'ndeki evinde im/.aladığı "Sıı nuş" yazısında şöyle diyor yazar: Tiirkive'de Atatürk düşmanhğı gemi azıya aldı... vc hepsi unuttular ki, Atatürk olmasaydı, 1917 Ekim Devrimi olmasaydı, TürkSovyet dayanışması olmasaydı bugün Anadolumıızda ne Türk ve ne de Kürt olurdu. Ege, Trakya, Batı Anadolu ve belki de Karadeniz, "Büyük Yunanistan" olıır. Trabzon, Siirt, Adana üçgeni de "Büyük Ermcnistan..." Antalya bölgcsi isc Italyan mandası. Hcpimiz Balkan Müslülanları gibi ya czilmiij bir azınlık olur veya asimilc cdılirdik. Bugün Türk Kapitalizmi dc söz konusu olamazdı. Türkiye işçi sınıfı da. scvr bu demekti." Atatürk, "Ne mutlu Türkiim diyene", demiştir. "Türk olana" dememiştiı. Çünkü çağdaş devlet, feodalizmi burjuva devrimleri ile aşmış olan ulusal dcvlcttir, bu hiçbir ülkede etnik devlet demek dcğildir. Bugün Türkiye Cumhuriyeti'nde "Türk dcmck, ctnik kökcni nc olursa olsun, Tiirk, Kürt, Tarar, l.az, Zaza, Çcrkez, Hoşnsik, Abaza, Arnavııt, hatta I'lrnıeni hangi kökten gelirse gelsin, bunların hangi karışımından oluşursa olıışsun, Sünni, Aİcvi, Musevi, Hıristiyan, dinsiz, hangi inanca bağlı bulunursa bu lunsıın, "bizim" olan bu vatanın vatanda sı, öz sahibi olıııak dcmcktir. Türk ulusculuğu bu karışımın ismi, sembolüdür ve sunuşu şöylc bitiyor: "Bu bakıma, Milli Kurtuluş Savaşımızın sosyal vc sınıfsal nitcligini, diyalektigini, çelişkileriylc yansıtan bu kitap güncclliğini korumaktadır." Evet, Atatürk ve Komünizm adlı bu ki tap, Atatürk'ün komünizm ve Sovyetler G D6vrimlnln llderi Lenln ve AtatunVün dayanı$ması Ile kurulan Komünist Partının Ilk Ilderi Mustafa Suphl oldu. kitap o dönemln Vürekll. llkell ve namuslu soiculann basına geleniert aktanyor. 1/ tKım Birligi hakkındaki söylev, demeç ve yazılarını içcrmcktedir. Yapıt, bugün gün ışıöma çıkmış hemen tüm belgeleri içermektc, böylece bugüne dek gözardı edilmiş bcl gelcrin ışığında örneğin Mustala Supni vb. olaylara açıklık kazandırmakadır. lielgelerde yalnız Ataıüık'ünkilcr dcğil, olayların taralı olanların da yazıları buluıımakta, birbiri ardından okununca konu vc olaylar daha belirginleşmekte, ctc kemığc bürünmcktedir. Belgelerin sıralanmasında, ara ara yazarın kısa vc özgün açıklama ve yorumları bulunmaktadır. Açıklamalar, konuya çok yabancı olanlar için büyük dcğcr taşınıak ta, yazarın ilginç yorumları ise gcıçck vc sağlam bir Marksistin (ya da çoğunun) Türk Aydınlanma Devrimi'nc vc dc Mustafa Kemal'in kişiliğinc vc eylemlerıne bakışını vcrmcsi açısından cok etkilevicı, (iğretici ve anlamlı olmaktadır. Yazar, kitabına "da/i Mustala Keınal büyük bir gerçekçidir. Hcr attığı adımda ne yapabileceğini, nercvc kadar gidcbilcceğini gayet iyi hcsaplayan bir kurmaydır." tümceleriyle başlamakta, 1917 Ekim Devrimi sırastndaki vc sonrasındaki TürkSov yet ilişkilerine, Mustafa Kcmal vc arkadaş larının, TBMM'nın yaklaşımlarına, bclgc lcriylc ışık tııtmakta, özctlc, "Pa^a için önemli olan sosyal rejinı konusu dcğil, MilJi Kurtuluş Savaşımızın zateriydi" dc mektedir. Kitapta yer ycı Bolşcvizınlc ve Sovyetler rejimi ile yakınlaşmalaı, kuuılan, kapatılan komünist partileri, ihanctlcr vb. gizli tutulduğu sanılan vc bu ııcdenlc dc kolayca saptınlan tüm sonıut bclgcler ycr almaktadır. Doğrusu, yakın geçmişimizin TürkSovyct ilişkileri konusu scçilerck hazırlanan bir belgeselin, böylesinc coşku ve heyecan verici bir bilgilcndirme içerebileceğini diişünmcmiştim. Yazarın yorumlarının vc us talığının da büyük katkısıyla bu ya plt, her yaşta ve hcr eğitim düzcyindeki okuyucu için vazgcçilmcz bir başııcu kitabıdır. Atatürk vc Türk Aydınlanma Dcvrimi'nin olağanüstülüöünü vc gerçeklcrini yokctmek, ca hil kafaları karıştırmak vc onları ıcs mi tarih vc devrim düşmanı ınilitan lığına soyunduımak göıcvini üstlcnmiş artniyetlileı içinsc, çok iyi bir ya nıt oluşturmaktadır. Türk Soluıuın kısa laıihçcsinı, doğrularıyla eğıilcriylc Turk Marksistlcrinin vc örgütlcrinm gcçmişini dc açıklamalar arasında öğrcnmck, sanırım okuyucunıın bir başka kaza nımı oluyor. Kitabın aıka kapağındaki son tümcenin de çok önemli bir saptama oldtıgu kanısındayını: "Bu kitap ülkcmizdc, gazctclcıin bomba landığı, insanların gizli güçlcrcc kaçı nlıp öldürüldüğü, aydınların düşuncelcrindcn ötürü hapsc atıldığı, mılletvekillcrinin TBMM'dcn yaka paça polisçc götürülüp yargılandığı bu or tamda basılmıstır." Evet, bu çok önemli kitabın oku nup okutulması, bilgi dağarcığmııza katılması hcuimii! için anlamlı vc önemli olacaktır. Sayın Rasih Nuri tleri'nin emekleri dcğcrini bulacak; bu yapıt, geçmişini doğru kaynaklardan öğrenmcsi için gcrçck bir vol göstcrici olarak cldcn ele, kıtaplıkran kitapllğa dolaşacaktır kam.sındayım. lleri / Surmul Yavıncvi / 361 s. CUMHURİYET KİTAP Atatürk ve Komünizm/ Rasih Nuri SAYI 276 SAYFA