Katalog

TÜYAP "Inter Camera" Vuarında ilginç sergi ve söyleşiler... Tüpkive'deıfotograf vavıncılmı de basılmıştı. Bir mimar olan CharlesEdvvard Jeannerent (kısa adı ile "Le Courbusier") sanal tarihçısi Agust Klipstern ile AvrupaC'onstantinople'e bir gczıde bulunmuştu Buçalışmalan ıse 1966 yılında "Le nan Abdülhamit'in koleksiyonudur. Daha sonra da Istanbul ktüpühancsi yayınları urasına katılmıştır. Geçmiş yıllarda "Imperial SelfPortait" adı ile açıklayıcı bir şekilde yayınlanmıştı. Fotoğrafçılık tünı ülkelerde olduğu gibi gezgin fotoğrarçıların ülkemizde de kurdukları atölyelerle yaygınlaştı ve sanat haline dönüştü. Osmanh'da ülkeyi ziyarete gelen yabancı devîet büyükleri ve elçilerinin gezi görüntülerini Pera'daki saray rotografçiları görüntülerdi. Bunlardan elde edilen albümler saraya ve yabancı devletlere sunulurau. Latin harfleri ile basılan ilk fotoğraf kitabı Fotoğraf Makineleri Levazimatı Kataloğu No.2'yi 1929 yılında Hamai ve Mahdumları yayınlamıştır. O günden bugüne yayınlanan 60'a yakın Fotoğraf kitabı teknik içeriklidir. Cumhuriyetin ilanı, yazı devrimi ve halk evlerinin kurulması ülkemizde fotoğrafın gelişmesine çok şey katmıştır. ALBERTO MODİANO Turk Fotouraf Sanatı'nın büyük ustası Ara Cüler buflunlerdeardı ardına kltap cıkanyor. Voyages D'Orient" adı ıle albüm haline getınlmıştır. Osmanftda fotoğraf ve Hk yayımtar Fotoğrafçılık tum ülkelerde olduğu gibi gezgin fotoğrafçılann ülkemizde de kurduklan atölyelerle yaygınlaştı ve sanat haline dönüştü. Osmanh'da ülkeyi ziyarete gelen yabancı devlet büyükleri ve elçilerinin gezi görüntülerini Pera'daki saray fotoğrafçılan görüntülerdi. Bunlardan elde edilen albümler saraya ve yabancı devletlere sunulurdu. Sultan bu görevlerinden dolayı fotoğrafçıları nişan ve madalyalarla onurlandınrdı. Eski fotoğraflann arka yüzlennde bu onur nişanlan resmedilirdi. Peralı Pascal Sebah'ın 1873'te Viyana'da açtığı sergi için hazırladığı albümün içinde yer alan fotoğraflar, Osmanlı vilayetlerinin geleneksel giysileri ve folklorik adetlerini belgelemesi açısından önemli bir belgedir. 1860 yılından beri Beyrut'ta çalışmalannı sürdüren Tancredc Dumas 1866 yılında Grande Rue de Pera'da bir fotoğraf stüdyosu açtı. Manzaralar ve panoramalarda usta olan Dumas'ın 1877'de dört büyük albümü yayımlandı. Sultan Abdülhamit'in kötü yönetimi ile parçalanma arifesıne gıren Osmanlı devleti, bir fotoğraf çalışması ile yabancı ülkelere farklı bir görünümle tanıtılmış, devrin önemli fotoğrafçılanna çektirilen ve ülkenın to7 pcmbe fbtoğraflanndan oluşan albümler yabancı iilkelere gönderılmıştır Bunların bir tanesi Yıldız Sarayı'nda bulu 1 839 yılında fotoğrafın bulunmasından çok kısa bir süre sonra, Batıda ilk fotoğraf dcrnekleri çalışmalannı belli etmeye başlamıştı. Açılan birçok fotoğrafhanenin yanında yayıncılık da o yıllarda çok önemli boyutlara ulaşmıştı. Akdeniz kiyılan o yıllarda Şark turizmi açısından çok önemli bir alandı. Bu turizmi tanıtmak için ressam ve gravür ustalanna çok önemli görevler düşmekte idi. Ancak fotoğrafın bulunması bir yandan görsel görüntüleri zenginleştirirken, diğer yandan da ilk fotoğraf yayınlannın doğmasını sağlayacaktı. Daguerretype fotoğrafı tanıyan Fredric Goupil ve yeğeni Haraco Vernet isimli ressamlar Asya'nın çok güzel kıyılanna doğru gerçekleştirdikleri seyahatlerinde clde ettıkleri görüntüleri albüm haline getirerek, gözlüklü olan Lerebours'un dükkânında sergileyerek tanıtmışlardı. Bu tarihte ilk fotoğrafla ilgilenmeye başlayan Français Frith, Akdeniz seyahatlerinde çektiği 37 görüntülük kitabını "EgypteSınai and Palestine" adı ıle bastırmıştı. kitabın ilk sahifesinde sanatçının Osmanlı kıyafetleri ile bir görüntüsü yer almaktaydı. Galler Prensıi ile Ortadoğu ve Osmanlı lmparatorluğıı scyahatındc bulunan Français Bcdford'ıın çalışmaları 172 görüntünün yeı aldığı "Tour ııı the East" albümün adlı bir kitap yayımladı. tlk defa bir Müslüman fotoğrafçı tarafından ya/ılan bu cscr daha önce de 1866 yılında Ermenı harflerle Der Torosyan tarafından yayımlanmıştı Bunu ızleycn yayınlar şöyledir, Ahmet Ihsan (Tokgöz)'ün "Nev'usul Fotoğrafya", Cema Efendi matbaasında 1889'da, Ahmed Fuad'ın Reux'dan çcvirdiği "FotoÇinkografi" 1890'da Cemal Efendi matbaasında basılmışlardı. "Fotoğraf Risalesı Amali", Ragıp Bey tarafından Mahmut Bey matbaasında 1890'da basılan 42 sayfalık bir başka eserdır. 1929'da S.Süreyya'nın bastırdığı "Sinema ve Fotoğraf Makineleri Levazimatı" kataloğ eski Türk harflen ıle basılmış son eserdır. Bunların arasında Burhan Felck'in 1917 yılında bastırdığı "Fotoğrafçılık Rehberi" adlı kitabını unutmamak gcrekır. Latin harfleri ile basılan ilk fotoğraf kitabı "Fotoğraf Makineleri Levazimatı Kataloğu No.2"yı 1929 yılında Hamdı ve Mahdumları yayımlamış,tır. O günden bugüne yayınlanan 60'a yakın fotoğraf kitabı teknik içeriklidir. Cumhunyetın ilanı, yazı devrimi ve Halkevleri'nin kurulması ülkemizde fotoğrafın gelişmesine çok şcy kazandırmıştır. Yayınlanan kitapların büyük çoğunluğu fotoğraf tckniğını içeren sınema bağlantılı bilgıleri içeriyordu Vedat Nedim Tör'ün Matbuat Umum Müdürlüğü yaptığı yıllarda (19331937), bakanlık görevinde bulunan Athmar Pherfachy'nin eserlennden oluşan "Fotoğraflarla Türkiye" Albümü Almanya'da basılan önemli bir eserdir. Fotoğrafçılığı O. Pherchy'den öğrenen Jean VVeinberg bakanlıkta görcvli bulunduğu yıllarda çektiği bakanlar, parti başkanları, kamu kuruluşlannın müdür ve yönetıcilerinin fotoğraflarından oluşan albümü, "Gazi'nin Eseri" adı ile Matbuat Müdürlüğü tarafından basılmıştı. Ülkemizde ilk teknik kitabın basılışından bugüne kadar yayımlanan tüm kitaplarda amaç fotoğraf tekniğinin öğretilmesidir. Her onar yıllık dönemlerde basılan kitaplann içerikleri incelense, fotoğraf tekniğinin dağişimlerinin yayımlara da yansıdığı görülür. Amatör fotoğrafçılığın tüm halk kitlesine yayılmasını hcdef alan bu kitaplar bol şekilli olarak yayımlanıyorlardı. Cumhuriyetin ilk yıllarında halk evleri ülkenin fotoğraf sanatının gelişmesine çok yardımcı olmuştur. Buradan birçok değerli fotoğraf öğretmeni yetişmiştir. Günün şartlanna göre fotoğrafçılıkla ilgilenmek oldukça beceri isterdi. Yakın tarihe kadar basılan bazı teknik kitaplann fotoğraf literatürümüzde önemli yerleri vardır. Şinasi Barutçu'nun "Foto Konuşmalan" (1947), Hasan Deniz'in "Amatör Fotoğrafçılık", Aydcmır Gökgöz'ün "Bütün Yönleri ile Fotoğrafçılık" (1977, 1980, |985'te üç kez baskısını yenilemiştir) adlı kitapları bu türden kitaplardır. Cültekln çizgen de fotoOraf Ozerine denemelertnl ve anılannı yayınladı. Seyfettin Özegc'nin 23.920 kitap künyesi içeren "Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu" bıze ilk fotoğraf yayınları hakkında bilgi aktarmaktadır. 1865 yılında mühendıshanei Berri Hümayun'un topçu ressam sınıfından mezun olan ve Topçu Okulu'nda hocalık yapan Yüzbaşı Hüsnü, olayları ızlemek ıçın II Abdülhamid'in görevlendirdiği asker fotoğrafçılardandır. 1872 yılında "Risalcı Fotoğrafya" Albümler Matbaanın bulunuşundan bugüne kadar geçen sürede basım sanayı büyük ilcrlemeler kaydetmiş, bu da fotoğraf yayımcılığına çok büyük kolaylıklar getirmiştir. Bu duruma bakıp geçtığimiz yıllarda belki daha çok eser basılması gerektiğini düşünebıliriz. Kültür konusundakı yetcrsızliğımız bu gelişmeyi kısıtlamış gibi görünüyor aına bugün çark artık tersinc dönüyor ve daha çok fotoğraf kitabıyla karşılaşıyoruz 1976 yılında Rüçhan Ünver'ın "Yırmıbeş Yılım * * CUMHURİYET KİTAP SAYI 275 SAYFA 4