Katalog

Turkler ve Tatarlar Arasında Alp Dağları eteklerinden yola çıkarak Rumeli'nden Anadolu'ya, Suriyc'den Mısır'a, Iran'dan Orta Asya ve Sibirya'ya sürüklenen bir Alman soylusunun, Johcnnes Schiltberger'in yaklaşık 30 yıllık tutsaklık scriıvenı, meraklı bir roman gibı ilgiyle okunuyor. Emekli Suvari Albay Abdulhalim Akkılıç I \I\KI AK \K \>INr>\ ( i ><M H ' T ) Kitapseverle baş başa.... M. TURKER ACAROGLU nnde durmak ıstıyorum " Genıjerle konuyrıayı sevıyorum" dıyor Sayın Frtur, "Ne var kı, bılgısızlıklerı bcnı uzuyor vc <>a>ıitıvoı Kuıtulu^ Sava^ımız, Ataturk ve devrınıler uzerıne. Cunıhurıyetımi7in kurukı^u, sıyasal vc ekonomık bağımsızlıgını ka/aııi!}i sanayıles.me vc uygarlaş.ma aiıhnıları, kısaca yakın geçmıs,ımız konusundjkı bılgısı/lıklcrı Yargıı, Hııscvm Kâınıl ııı anıları clımc gt\ıncc bunlaıııı yokluğa karı^masına cngcl olmayı ı:>te bu duijuncelerle ıstcdım Kcndıınızı bılmcmızııı. latıımaıııı/ın nc dcnlı yararlı okluğuıuı dıı^unerek bugunu anlamanın yaımııı nt olauıgını kcslırıııcnın, ancak durıu 1yı bıltncklc sajjlanabıletejîını duş,unerek Nerelerden gt\ıp Ataturk c, ( umhurıyet'c ula^mi'jiz ncrclcrdcn geçerek, yeteneksız vc bılısız yonctıcılerın egemenlıgındc. bmlcıcc kılonıctrckaıclık toprakları d<ı yabanulara kaptıraıak. ulusal saygınlıgımızı da yıtırerek Sonra bınbır gu<,lukle ve bınlerce !}Chıl kanı kar^ılığında o buvuk adamın, Atıiturk ıııı kuıtardıgı bu ulkcde O'ının yarattığı bu ulusıın. O ııun bızlere kazandııdıgı sıvasal vc ckonomık cgetnenlık vc bağıııısı/lığın, ozgurkığun. msan saygınlıgının. bu kez yenıdcn egemetılıgı ele geçırcn yctcneksi/ bılgısı/ aynıa/ vc havın kıVİeree ııasıl >ıtırılnıi!> oldugunu, tııın çabalarıtııı/a, atılımlanııııza k.ır^ııı vcnıdcn nasıl bu batagın 1 , 1 0 yuvarlanııııs, olduğamiu/u 11 1 vc yırmıncı vu/>ılın ba^ıııd.ı bı/ı k.ı\uı kavuı yakmi') olaıı t.ınuı vcllcııylc ycnıdcn yıı/lcıımızın go/leııını/ın dağlanmakta oldugunu ogıeıımek gentleıe \c gelccek ku •jaklara ogretmek hjte bııııa katkısı olataktı YargK, lluscyın Kârml'ııı anikırının" Hıı tuı ıııı kıt.ıpl.ırınııı <,ogalması ve (geııellıklc) «,CKııkl.ııının ve toıunlarının elle ıındc oldugunu dııvdııgunııı/ kıını öııenılı sıyasetcılenn anılannm da gun ıjigına ı,ık ınasını dılıyorum (1) Bava/, Hüsevin; "Antep Savunnıası (ıtınlujiu" Islanhııl ll)c)4 (2) AkkıİK,'. Yılnıa/; "Askerın Romanı" Kortc7()t>et Yaymlaıı 2 demlık IW4 (~\) Lrtur, k. Fsat; "Tanuı Yellerı" Ataturk Kultııı Dıl ve Taıılı Yuksek Kurulu I (K Yayınlaıı, XXIV Dızı Sa 18 TTK Uasımevı, Ankara IW4 N ıgbolu Muharcbesı nde tutsak edıldıkten sonıa altı yıl Yıldırım Baye/ıd cmrınde kalan ve 1402 Ankara Savaiji'nda oııunla bırlıktc Tımur'd tutsak olup Orta Asya'ya goturulen, Tımur ve halcflcrı ılc Kırım llanı nezdınde yırmı altı yıl kaldıktan sonra Almanya'ya kaçabılen yazdıgı c^er o doııenıde ddcta kapı^ılanBavycralı soylunun mdceralan " Alman soylusu .lohannes SchiUberger'ııı (nX()1440) 'Turkler ve Tatarlar Arasında, 13941427" adlı diıılaı kıtabı, lıukuk doktoıasını Almanyada yapan Iurgut Akpınar ın aslından çevırısiyle Istanbul da lleti'jim Yayınlan'nın TarıhPolıtıka ni7isrııdc basıldı (Ocak | W i , 21S b . resımlı) Aııılaı vc yazarı konusutıda bir fıkır vemıek n,ın kıtabın ba^ına (.cvırmenın t kı yazısıyla bir I urk kadınıyla cvlı olup Ist.ınbul'da otııran degerlı Alman bılgını Dr Robert Anhegger'ın tarıh deıgılerındc ı,ıknıı^ bir yaziM eklenmt!>tır Sayın Akpı nar, "Avrupa'nın ılk Furkologu Bavyeralı Johdnnes (Hans) Schıltberger' basjlıklı ılk yazısında, d<ıha çok yazarın seruvcnlı yaşamoykusunu dnlatmaktadır Ağustos İ974'te ılkın "Hayat Tarıh Mccmuası'"nda yayımldnan bu ya/ının bir yerındc dıyor kı " Tutsak, M) Eylul H%'dan 30 Tem muz 1402'ye kadaı Sultan Bayezıd cmrınde kalmı^. Ankara Meyddiı Savaiji'ndakı yenılgı uzerınc Tımur'un tutsakları arasına katılmii>tır Bu suretle 6 yıl Osmanlı esare tınde kalan Alman gencı 1 , 1 yenı bir nw11 1 cera ba^lıyordu Tımur un olumunde dorduncu oğfu ">ahruh un payına duîjcıı esır, sonradan dıgcr bir oğlu Mıran *jah'ın mulkıyetıne geçmı^tır " Mayıs 1985'te "Tarıh ve Toplum" dergısınde çıkmı;, olaıı "Almanlar'ın Marco Polo'su Schıltberger (13801440) vc Escrı' başlıklı ıkıncı ya7tsında elımı/dekı yapıtı değerlendırmektedır 'Halen bu anıların dort ayrı "y,ızma"sı bılınmektedır Schiltberger'in yazdıkları buyuk ılgı uyandırmış olacak kı. Johannes Gutenberg'ın Maınz !»ehnnde ılk matbaayı açmasından (14^0) kısa bu surc sonra matbu nushdlann bırbırı ardınca \ayımlandığını goruyoru7 Ilk baskı R Peters'e gore, 1460'ta Augsburg'da yapılmış vc daha ılk basıldığı yıl bırkaı, kez yenıdcn vayınlaıımı^ Marco Polo'nun buvuk cscrı ancak 19 yuzyıldd ılgı toplayıp basilmava bd!)ladığı halde Schiltberger'in anılaıı daha yazıldıklannı takıben lıemen buyuk ılgı uyandırmıştır " Sayın Anheggfr de Ajîustos 1985'te "Tarıh ve Foplum" dergısınde yayımlanan yazısında "Alman Marco Polo'su" uzennde dtırur "Beıı burada cscrın çeşıtlı baskıları u/erıne bırkaı, so/ soylemek ıstıyorum (yazmalar) vazılıs bolumlenn sıralanıs.1 \c ıçerık bakımından ıkı gruba ayrılmaktadır 1) Nurnberg yaznıası 2) Heıdelberg'Donauestlııngeıı yazmaldrı " Daha sonra. yeı adları uzerınc bırkaç ornek verır 67 bolumdcn olus.an kıtapta bolumler bir ya da bırkat sayta tutar Bir fıkır vermek ıçın kımı bolumlerın ba^lıkları aşagıya aktarılmı^tıı I Kral Sıgısmund'un Turklerlc yaptıgı meyddiı savaiji. 2 "Turk Kralı"nın tutsaklara kars,ı tutıımu 4 Bayezıd'ın cni'jtcsıyle sa\a^ıp oıııı oldurmesı (Karaman'ın tethı), 7 Bayezıd"ın Samsun şehrını fethı. 9 Muslumanların surulenyle kıs.yaz otlaklarda kalması 10 Bayezıd'ın Mısır sultanının bir ulkesını elındcn alması, 12 7ımur'un Sı\as krallıgı'nı ele geçırışı 13 Baye/ıd'm \nkaıa Savaşı'nda yenılgısı 15 Tınnır un Bagdat'ı tethı. 18 Tımur un ycdıbın tocugu oldurtmesı. 20 Tımur un olıımu 21 Tımur'un oğullaıı 28 Bukınduğum ulkeleı 30 Atmaca kalesı 34 B.ıbıldekı buvuk kule 35 Buvuk Tatarıstaıı 40 kudus vc kutsal mczar 43 Iskenderıve ^0 Mıılıammed !?arabı Muslumanlara ncden \.is.ıkladı'. 52 Bir Hırıstıvan nasıl Muslumaıı olur', 57 Istanbııl 61 Guıuıler ve Ossatlerde evlenmc adctleıı 66 Runı \c Frıııcnılerın dus,man olmalaıının ncdenı' 67 Musluman ulkesıııden hdiıgı voll.mlaıı gc terck doııdum ' Gorııldııuu ıızeıe \lp Dağları eteklerinden \ola ı,ıkdiak RUIIKII Anadolu. Surıyc. Mısır lıaıı Orta As\a vc Sıbırya ya suruklenen bir Mnıan NO\IUSUnun yaklasjik 30 vıllık tutsaklık seıuvenı meraklı bıı roman gıbı ılgıvle okunmakladıı 1400'lerııı Turkıyesı Oıta VvdM Sıbıryası. yanı yaklaşık 600 \illik Turk t.ıııhı ıçın cok oııemlı olaıı bu kıtap aıa^tıt malarda kaynak olarak da kullaııılabılıı Turkler >e Tatarlar Vrasında Jolnnın \ Sihıltberger (,c\nı lıırgııt tkpııuıı fh'iı^mı 2I CUMHURİYET KİTAP SAYI 275 SAYFA 11