Katalog

YERYUZU KITAPLIGI M M CİLAL USTER Avrupa genetik topluluğu Üç Italyan bilim adamının bin sayfalık araştırması, insanoğlunun genetik atkeolojisini gözler önüne serdi. Elde edilen sonuçlara göre, Afrika'daki genetik farklılıklar Avrupa'dakinden çok daha büyük. Insan genlerinin tarihi ve coğrafyasım çıkardılar sinden de yararlanılıyor. Italyan genetikçilere bakılırsa, Afrika'daki genetik farklılıklar Avrupa'dakinden çok daha büyük; aynı dilin konuşuldugu Arap dünyasında bile genetik çeşitlilik birçok dilin konuşulduöu Avrupa'dakinden az değil, Frol. Piazza, Avrupa'da yaşayan halkların genetik açıdan sanıldıgından çok daha "benzer' olduklaıını vurgulııyoı. Kuşkusuz, Piazza ve aıkadaşlarının bu bin sayfalık dev araştırması yalnızca Avrupa'yla sınırlı degil. Kimilcrinin "Büyük Kitap" adını vcrdi£i yapıt, yeryüzünün hemen lıer yöresindelci kalıtım yasalarını, özellikle de genetik özellikleri keşfederken, son on bin yılı kapsayan dönemde insanoölunun kökenlerinc, kültürlerine, danası siyasal seçimlerine ilişkin büyüleyici bilgileri acıga çıkarıyor. ltalyan bilim adamlarına göre, genetik yapımızın en ilginç ipuçlanndan biri de konuşma biçimimiz. Dil de, genler de kuşaktan kuşağa aktarılıyor. Zamanla halklarla birlikte dil ve genler de göç ediyor. ..Ama bazı ayrıksılıklar da yok değil. Ornegin, Romalılar Fransa ve Britanya'da genlerinin pek azım bırakmışlar, bıına karşılık Fransızca ve îngiIizce'yi derinden etkilemişler. Kitantaki en ilginç saptamalardan biri de, I'ransa'da Sosyalistler'e oy verenleı de 0 ve Ri l negatif kan gruplarına çok sık rastlanması. Fransa'cla Sosyalist oylar Faleolitik genlerin agır bastıgı yörelerde çok güçıü. Hiç kuşku yok ki, Pıof. Piazza, Sosyalist e^ilimlerin genetik bir tcmeli olduğunu savunmuyor. Yalnızea, öteki kültürel egilimler gibi siyasal görüşlerin de ailelerce korunup sürdürüldüğünü belirtiyor. The History and Geography of Huıııan Genes/ L Luca CuvalliSfurza, Paolo Menozzı ve Albcpto Piazza/ Princeton Lhııversity Prcss/ 180 dular. Kitap Sırtı Jules Verne'in Paris'İ Çagdaş bilimkurgıınun babalarından Jules Verne öleli 90 yıl oluyor. Verne'in Balonla Beş Hafta, Diinya Merkezine Yolculuk, Aya Yolculuk, Deniz Altında Yirmi Bin Fersah, Seksen Cîiiıide Devri âlem gibi yapıtları, gözüpck bir diişgücünün aslında ne kadar gerçekçi ulabilcccğini kanıtlayan birer klasik bugün. G e çenleıde Verne'in uııutulmuş ya da yitik bir yapıtı daha günışığına kavuştu. Fran sız ustanın 1863'te 35 ya$ındayken yazdığı Paris au XXe siecle (Yirminci Yüzyılda Paris), bir olgunluk dönemi yapıtı olmasa da, 1960'ların Paris'ini düşleyişiyle çarpıcı ilginçlikte. Gcrçekre, hemen hcr bilinı kurgu yapıtı gibi Paris au XXe siecle de döneminin gerçeklik ve düşlenılerini ele veren bir kitap. Zengin bir kentsoyluhıgun hızla boy atmakta oldu^u III. Napoleon döneminin gelisen teknnlnjisinin tehdit ettigi insancıl değerleı; ticaret ve yaratıcılık ruhunun yok etmeye yöneldiği kültürel gelenekler ve sanat; Homo tecnicus'un çılgın vc büyüleyici nihilizmi!.. Jıı les Verne, her büyük yazar gibi, çagının karşı konulmaz gelişmelerinin bağrında saklı duran çelişkileri yakalanıaya yöneliyor.B Paris au XXe siecle/ Jula Verne/ Hachettele Cherche MıJı/ 11') frank A vrupalılar ckonomik ve siyasal birlığin yanısıra, "genetik" birliğin peşindeler galiba. Torino Universitesi Tıp Okulu'nda insan genetiği profesörü Albcrto Piazza'nın L. Luca Avalli Sforza ve Paolo Menozzi'yle birlikte hazırladıgı The History and Geography of Human Genes (însan Genlerinin Tarihi ve Coğrafyası) adlı kitapta Avrupa halklarının nasıl bir araya eeldigi ve nirbirleriyle nc kadar yakından bağmtılı oldııkları araştırılıyor. Uç Italvan bilim adamının çalışmasının temelini ise son dönemde hı/la gelişmcktc olan genetik arkeolojisi olııştıırııyor. Genetik arkeolojisi, lı.ılklur arasındaki genetik farklılıklan inceleyen bir bilim dalı. Ama dilbilimden, geleneksel arkeolojiden, tarilı ve tarih önce Yavaşlık ve bellek Milan Kundera, Fransızca yazdığı Roman Sanatı ve Saptırıl1 1 5 Vasiyetler adlı de 11 neme kitapları ile Jacques ile Efendisi adlı kısa oyunundan sonra ilk Fransızca roınanmı da yayımladı: I,.ı lente ıır (Ya\aslık>. Belkı ile, Kuııdeıa'nın îjaka, Yaşam B.ışk.ı ^'eı•de, Vetla Oyıınıı, Gülüsün ve Unutuşıın Ki tabı, Varolmanın Djyanılmaz Hatifliği, Gülünesi Aşklaı, CMümsüzlük gibi yapıtlarıntla sık sık rastl.ulıgınıı/ Kafka'vari tu haflıklardan biri yazarın kcndi hayarııula gerçekleşmiş oldu bcvlece. 1975 te Fran sa'ya y.ırı sürgüne gıdcn. 1979'da Çekos lovakya hükümetincc yurttaşlıktaıı çıkarıIan bir Çek ya/ar sonıında Fransızca yaz ınaya b.ısladı. Ama kuşkusuz, Kıınıle ra'nın I'ransızca'ya yöneltıifsınin tenıeliıı de kitaplarıııın kötü Fransuca çevirilerı nin azabından kıırtıılmak isteıııesi ve A\ rupa romanının merkezine otuntuğu Di derot'ya duyduğu hayranlık da yatıyor Bugünlerde dilimize de çevrilmekte olaıı La lenteur, hız ve uııtıtu^, yavaşlık ve bellek, ha/cılık vc çapkınlık gibi Kundera'ya ö/gü izleklerdeıı oluşaıı biı "ıııü/ik yapı tı" sanki. Her biri iki üç s.ıytad.ın olusaıı 51 bıilünılük bir "be.ste". Kuııılera, b'i mü/ik eşligınde, dü^iiiKeleıı ile kaıaklcı lerini dans ettiriyor. • La lenteur/ Mılan Kundera/ Cui! limard/ H7. frank SAYFA 19 Satır Arası Proust'un sırlarının peşinde ttalya'nm (inde gelen yavı nevleıinden Mondadori 1995in en bıiyıık siırpri/leriııden birinin ha/ııliKİaıı içinde. Bılınç akışı tfknıgı\le yazdığı Grçmi.ş Zaın.ın IVşııuk' .ullı ronı.ııııvLı hınııı.ııı Maııvl Proıısl uzerine eleşti rel ve yaşaınö\kÜM'l bir incelenıe onıınıüzdoki eyliil ayın da yayınılanatak. Daha önce 1970'tetKietheve ]984'te Tolstoy ü/erine incelemekri vayımlaııan lıalyan y.ızar Pı etıoCiuui, lr;ınsı/. ıısıa ProCUMHURİYET KİTAP ust'la ilgili 420 saylalık kıı.ıbını beş yılda yazmış. l'ransızlar'ın Cıallibard \e ABD'nin Farar Straııss yavı nevleri dc d.ıh.ı şimdidon kitabın pesintle. (iitiiti'nin ç<ılısması gelenekscl ruhço züınsel yöııtemi lenıel alarak Proust'un kışılıgını \e ya/arlıgını çocııkluk çağ dene\inıleıinden yola çıkarak incelıyor ve Gecnıiş Zaman Peşinde üzerinde 100 sa>lalık bir denemevle son bulıı\or. C.i tati, kılabmın adıııııı l.a colomba Pııgnalata (Kanlı ( ı ü vercııı) olaıagını sovlııvor. Proııst havıanlaıı, I lansı/. 263 vazarın başvapıtının ikinti bölümü olan A l'ombıv ıles jcunes rilles en flcıır'ıin ((v*içek Açmıs Genç Kızların (löİRCsinıle) ılk t.ıslağının adı Kanlı CÜivercin oldıığıı nıı henıen anımsayacaklar. CMnii biraz reklam mı yapı yor bilemeviz, ama Proust'un hiç bilinmeyen bir vanını açıklayaca&ını söy\i\yar. Bıına karşılık, kitap tan kaç para alaea^ı konusıında konuşmaya yan.ışnııs'or. ^'arını milvon dolaıdan ta/.la alacagı yolun daki söylentilerı "I Ier zamaııki gazeteei abaıtmaları" olarak nitelemekle \etinivor.» SAYI