Katalog

Bir müze, iki mimarlık kitabı Üstün Alsaç arkadaşımi/: Kıbrıs'tan ua yaznıayi sürdürüyor. Bu yazısında üç kitabı tanıtıyor bizlcrc. USTUN ALSAÇ Sanat ve mimari yapılanmıza ilgimiz gidcrek artıyor... B ir ülkcnin kültür işjerinden sorumlu olsaydınız, götc\1crini/ arasında ynvm yapniıik da bulunsaydı, ııasıl bir politika izleıdiniz? Heıkesin kolaylık la alabilcccgi ucu/ kitaplar nıı çıkarmayı yegicrdiniz, yoksa özef kcsiınin yayınla nıaya kalkışamayacağı yapımlar mı ger çeklcştırirdiniz? Lilkenin insanları bilgi lensin diyc onlara yönclik yapıtların yayımlannıası yolunıı mıı tutardıııı/, yoksa o ııasıl gidıvorsa öyle gitsin, önemli olan ytııtclışında tanıtılmamı/ devip yabancı dille ha/ırlanmıs, preslij kitaplaıı ım ya vınlardınızr1 Yanıtlaması güç sorular bunlar, birındcn bırıne karar vcrmek zor. (îalıba hepsiııden bir parça olması gerek, hiçbirini tam yapamama tchlikesi olsa bi lc. Bızim Kıılrur Bakanlı^ııııızın da bu sonııncıı volıı hcnımscmış gıbı bır goriınıı mü var. Hem herkesin alabılecegi nite likte iç okuyucuya yönclik kitaplar yayını lıyor, iıcm kolay yayımlanma sansı olmayan biiyiik yapıtlara el atıyor, neın de iilkeyi dışarda tanıtmayı amaçlayan yayınlar gerçekfeştiriyor. Ama kitap yayııılayan bir kuruluş olarak gorülmedıginden midir, yoksa politik niteliftinden dolayı mıdır, ner nedense onun yayınlarından fazla söz cdilmiyor. Ama yukarıdaki kümelendir mclcrin hepsinc uyan bir kıtap ortaya koymuşsa bu kuralın bozulmasınd.ı v.ırır var. Ankara Resım ve Heykel Mü/.esi böylc bir vapıt. Gerek ıçerıgı gerekse hyatı bakımından hem yuıtiçindeki okuyucuların alıp yararlanabilccegi, İıcm de yurtdışında ülkcmi/i lanılınaya clvcıişli, güzel baskılı bir kitap, yani lıcm niteliklı hcm görece ııcuz, hom bilgı vcriyor hcm dc keyifle iz lenebiliyor Güzcl Sanatlar Müdüru Melımet Özel tarafıııdjn hazırlandı^ı belirtilcn kitap o zamanki Kültiir Bakanı I'ikri Sajjlar'ın su nusuvla başlıyor. llk bölümü Ankara Dcvlct Rcsinı vc Hcykcl Miı/csi'nin tamrılnıasına aynlmış, yapının tarihçcsı, ^cçırdiği değişimlcr, ıcındc ycr alan crkın Iıkler anlatılıyoı. 15ilinılif,ı ;;ibi müzenin kcndisi dc tarihscl kalıt ııilcligi ta^ıyan bir yapı. Cumhuriyctin ilk doncınlcrindc, bı rınci ulusal mimarlık akımının tcmsılcılclinden olan mimar Arif llikmet Koyıınoğkı tarafından tasarlanmı^ vc Türkoca gı olarak hızuıctc ayılını^, içindc bu dö ncmler açısından ilginç olaylar gcçmiş, kitapta bunlar resimlerle belgclcniyor. Resinı ve yontu müzesinin kııruluş vc işlcvı şine ilişkin bilgilcr dc var bu bölümde. En sonunda da burada haftanın hcr günü bir sanat etkinliği olduğu, btı özelli^iylc yalnızca müze olarak değil, aynı zamanda bir kültür nıcrkczi gibi de çalı^lığı bclirti liyor. Kıtabın belkemiöini "Müze Koleksiyonlarından Seçnıeıer" başlığını taşıyan Müzeırin tanıtımı bolüm oluijturuyor. Burada resim, özgün baskı, yontu, seraıııik vc süslemc sa natları alt başlıkları altında müze dcrlemıııde yer alan yapıtlardan bir seçki sunulmui}. Böyletc bu yaratı alanlarına ıli^kın örnekler 174 savla kaplayan 243 renklı resiınlc ıletıliyorıar. Kimi yapıtların bclli bir ayrıntısı da büyütıilereK yanında verilmış. Bu bölümü sanatçıların özgeçmişlerin dcn olu^aıı bir bölüm izliyoı vc kitabı bilirıyor. F.n sonuna da "...Bu katalogdaki yıipıtlnr,. 31 ILkim 1992 tarihme dck Müze koleksiyonlarına ka/.andınlnıış yapıtlar arasmdan scçilmi^tir. Önemli saııatcılarımı/ın bu tarihlcn sonra satın alınını^ yapıtlarına ikincı basılışta yer vcrılccektır..." [)i(jiıninde bu not eklenmış. Itcr bölümün ve resim altı yazılarının lngilizcc çevirilcri var, böylcce kitabın Tüıkiye dışındakı okuyuculara da seslcnmesi sağlanmış. Kıtap gerek icerigi, gerekse baskısıyla gerçekten bir yayıncılık yüzakı. Yalnız müzedeki yapıtları tanıtmakla kalmıyor, aynı zamanda çağdaş Türk sanatından da bir kesit sunuyor. lideri de böyle bir yapıt için ölçülü sayılır, cğer Ankara'dan afıyorsanız 505 bın, Istanbul'dan alıyorsanız da 550 bin lira ödüvorsunuz. Bıraz haksızlık sayılabilecek bu uygulamanın nedeni Kültür Bakanlıgı Yayınlan'nı dağıtma işinin özcl bir kııruluş tarafından yapılması olmalı Çağdaş Tiirk sanatından bir kesit Ankara Dcvlet Resim ve Heykel Miizesi'nin kuruiması yalnız Ankara ya böylc bir kurııluş kazandırmakla kalmayan bir olay. Müze yııkaıda da bcliıtildiği gibi biı kültür merkezi gibi calışmasının yaııı sıra ceşitli yayınlar için de önemli bir kaynak işlevı görüyor. Kültür Bakanlı^ı daha önce buradaki tablolann nitclikli tıpkı ba sımlaıuıdan olıibaıı biı dcılcıııc gcrçekleş tirmişti. Aynı tablolar UNK1EF Kartlarıııa benzcyen yaklaşık 40 kartlık bir dızi biçinıinde dc yayımlanmıştı. Seytı Başkan taralından yazılan ve gene Kültür Bakaıılı^ı taraündan 1991'dc yayınılanan Ondoku zuncu Yüzyıldan Cîiınümüzc Türk Ressamları adlı kıtapta bu müzcnın derle mindcn yararlanıldığı bcliıtiliyor. Son olarak da bu kitap çıktı. Böylcce müze kültür vc sanat yaşamımıza çok boyutlu bir katkı sağlayan bit kuruluş nitelığinı kazanıyor. Ülkemizde sanat müzelerinın görccc azlıgı düijünülürse bııııun önemi daha iyi anlaşılır. Ankara Resim vc Heykel MÜZCM jdlı yapıt müze dcrlcminin nitcliğinc ilişkin bilgi de vcriyor. Anlaşılıyoı ki, müze oldııkça varsıl olan resim sanatı örneklcrıne ötekı grafik sanatları da katmaya başl.ımalı.,,Akla hemen afiş ve kaıikatür geli yor. Ulkcıniziıı bu alanlardaki vcıimi lıiç de azımsanacak bir düzeyde degil, bunlar kendilerini uluslararası alanda da kanıtlamış yaratı alanları. Onların vc başka alanların yapıtlarını müze derleminc kazan dırmak nem bu derlemin daha ccşitlcnip varsıllaşmasını saölayacak hcm dc çağdasj Türk sanatına dana gcniş bir dcstck vcrmiş olacak. Bu yapıtı gerçekleştirdiklcri için Kültür Bakanlığı'nı ve Mehmet Özel'i kutlaınak gerek. Onu görtlükten sonra nedcn bu yapıt başkalarını yapmaya da özeııdırme sin diye düşünüyor insan Bir sonıakı kitap bclki çagdaş Türk mimarlıgına aynlır ve oldukça yetersiz biçimde belgclcnmiş bu yaratı alanı da tanıtılma olanağı bularak çoktan hak ettifii saygmlı^a kavuşuı. Ankara Resim ve Heykel Müzesi Kültür Bakanlıgı'nın yalnız tarihscl kalıtı dcftil, çağdaş yaratıları da konu edinebileceğinin güzel bir örneği, neden kapsamı ge nişletilmesin ki? Eğcr bu konııya ılgı duyuyorsanız ve onun için ayıracak paranız cıa varsa, bu yapıtı kitaplıöınıza kazandıımanızı öner mek isterim. Isterscniz hcr biri bir tablo nitcligındckı reprodüksıyonları vc renklı fotografları izlemck amacıyla sayfaları arasında dolaşın, isterscniz bir bilgiyc ulasmak amacıyla başvuru yapıtı olarak kullanın, hcr duıumda ona sahip olmakla kitaplığınızı daha da varsıllaşttracağınız dan emin olabiliısiniz Bir armağan ola rak yurtdışındaki bir yakınınıza ya da ta nıdı^ınıza yollayın, alaca^ınız olumlu tcpkilcrdcn yanlış bir scçim yapmamış oldu» ğtınuzu göreceksiniz. * ** Daha önce de yazmıştım, son zamanlarda yapay fiziksel çevreyle ilgili yayın larda gözle görülür bir çoğalnıa var. Mimarlık ve kent düzcnlemcsine ilişkin çalışmalar eskiden yalnız ders kirabı olarak yayımlanırlardı, şimdi ise daha geniş bir okuyucu kitlesine seslenen birIbiçimde de yayımlanma olanagını buluyorlar. Bu olumlu gclişmenin en önemli nedeni kaCUMHURİYET KİTAP SAYI 263 llgi duyanlar için Solda. muzenln giriş bölümü.Ankara Resim ve Heykel Müzesl'ni tanıtan kltapta yer alan eserlerden Nurllyemin Birportresl.(Üstte) SAYFA 12