Katalog

"Bütün Şiirleri" dilimizde... Joyce'un şair olarak portresi METİN CELAL J amcsjoycc'un portresi tamamlanı yoı. "Bütün !jiiıkr"i ilc biılikic joyce'un baş yapıtları Ulysses vc rinnegans Wakc dışında Tüık çe'dc yayınlanmamış eseri kalmadı. Bılindigi gibi bu iki başyapıtı ccvıilenıe/ dıyenitclendiriliyordu. Yinedcgcccn yıl açılan bir yaıışma ilc Ncvzat Lrkmen Ulyscss'i çcvirmcyegirişti vebu calışni;:sının ilkörncklcıini de ilkün müjdcola rakyayımlaclı. Çevrilcnıczli£iyle ünlü yapıtlarıylı karşılaştırılıncadilorarak loycc'ıınşıırlc rinin eıı kol.ıy anlaşılır vc <,cvrilebiliı ya pıtları oldugu biliniyordıı. Yine dc bu güne kadar Türkçc'ye ka/.andırılmamış olniası ilginçtıt. Joyce, bütün şiirlerinin tomflini okış turan "Chamber Mıısic'i 1907de yayımlamış. Butarihtcn dcanlaşılabileccfii gibi, bu şiirlcr ya/arın ilkctlcbi ürünk'rı. IlkolmamM.gcnclikdonemindcya/ılmış olmalarınıntümheyecanlarını.cksıklcrıni, savrukluklarını ve etkilenmeleıini yansıtıyor. Bu şiir kitabından sonra Joyce birçok ya/ann gecirdigi evrimi geçiriyor veönceöyküler, ar.tda biroyun ya/ı yorvesonundacsasustalıkalanıolanromanlarını ya/ınaya başlıyor. I ünı cseı le rı birbirk'rıyk' bafjantılı/ aynı i/lekte olanjoyu'un bu <,i/:j>isinin diijinda kalan teki'seri deşiirk'ri... (Isnıan (^akniak^ı'nın ba^arıyla 1,'evir di{*ijanu\s|oyfc'un "Bütün Şıirkri (Altıkııkbc^ Yay.) (ihambcr Mıısic vc I'onus lVneyaıh\lan oluşuyor. (,hanıbcr Music dc Jııyce, dcıin nıü/.ik bilgisiyle adı üstündc bir oda nui/ı^i escri yaratıyor. }(•> •jiirdcn olıı^an bu oda mii/igi eserindc bırbıriyk' kaynaşan dofta vc scvj»ili ini}>clcriylchoşbircrotik anlatınıa ııl.ışı lıyor. C) döncni tn^ili/ ^iiıindcki hakim anlayışlardan ctkilcndi^i bilincn Joycc mü/ik bilgısıylc lirik bir söylcyi^c ulaşmakla kalnııyor o gclcııc^c dc ba£İanıyor. Sonuçta ortaya çıkan ürünlcrın (incii vcçaf*daş(>lduklaıınısöylcmckiscko lay de£il. I latra lııı ^ııılerdc (,a£ının (,'ok (»cıisindc kaldı^mı da u/manlaı ö/clliklc belirtiyorlar. loycchakkıııda biı çalışma yapan John Cîrossda aynı kanıda (Bk/. Joycc, John Cîross, Çcvircn: Suğra Oncü, Ala Yay. 19X9). Joytv'un 20 yaşına vaımadan Ycats.Vcrlaincvcüli/abcth Döncnıişairlcrini iyicc o/umst'tlı^.inı bclırtcrck "(jhanıbcı Mıısk in ılili isc bıına koşııt olarak artık kııllanılmayan, cski vcölmcyc nıahkum biı diltlir. liir aıaya gctiıilcn bu şiirlcrın olsa olsa bclli lıir urkck cckiciliklcıi oldugu ya da üstü örtülii bir biçimdc |oycc un pelftvktekı tcmalarının "Bütün Şiirleri" Altıkırkbeş Yayinları, Joyce'un bütün şiirlerini yazarın f otoğrafları, biyograiisi ve tüm eserlerinin listesi ilc desteklemiş." James Joyce'un Bütün Şiirleri" özenli çevirisi ve baskısıyla hem Joyce severlerin hem de şiirseverlerin ilgisini bekliyor. habcrcili£ini yaptıkları ilcri sürülebilir; en kötii olasılıkla da solgun vc hastalıklı oldukları söylcncbilir. Cîcncldegclcnck sel anlamda lyı kot.ırılmış vc çafda^ okurdan ct)k ianat ^arkılan ya/.an bir Kıkv.ırd döncmı bcstccisinin hoşuna pitmcsi dü^ünülmÜ!) şiirlcrdir bunlar" di yor. Daha sonralan bu sjiirlcıi tamanıcn rcddctnıcsındc sanıyorum bu dcmodc biçımın vc ımpeorpüsunun ctkisi büyük. Ya/arlık yaşamının sonrakı yıllarında ycpycnı biı ronıan anlayışı Rctirccck, "bilinçakı^ı tcknifiini" yaratacak, tam anlamıyla öncıi olacak bir ya/ann bu tür sjiirkri sahıpknmcsi hcklencme/dı. Joycc kcndinı (»onüllü sürgün cdcrck ülkcsini tcrk ctlcrkcn klasiklcşcn tüm cdcbiyat anlayı^lanna.o/clliklclrlandacdcbiyatı na tcpkiylc harcket cdıyordu. liscrlcrınin vatısını oluştuıan çalışmalar, labi rcntlcr (Katoliklik/I'rotcstanlık; İrlanda/Avrupa; kurumlar, okul, ailc/bircy) vc bu labııvntlcrin mckanı I )ublin şiirlcrindc nıotil olarak bilc ycr almann^tır. Joycc un şiirlerini reddindc bu ö/.ellık Bilinçakifı tekniği öncmlı bir ycr tutar sanıyorum. (Jham ber Musıc'dcn tam yinni yıl sonra 1927de yayımlanan Ptmıes Pene v.ıch'da da aynı lıli/.nıc rastları/. ama hıı şiirlcrın bir bütımlük taşıdıgını soylemek mümkün defiıldir. John Cîross, bu ^iirler iyin "özyaşamöyküsel şiirlcr defter sayfalarının yanlarındaki karalamalar, yanö/.cl andaçlardır. Yinc de, annesinin ölumünden esinlcnerck yazdıgı vc düzelterek yeniden oluşturduğu "Tilly" ilctorununun do^umuyla birliktc babasının bun dan birkav hafta önceki ölümiinü anlattıjı eşit ölçiide unutulmaz "Ecce Puer" (1952) adlı başka bir şiir istisna sayılabilir" diyor ve Joyce'un bir arkadaşına sö/ü geçen şiiri göndererck şunları yazdı ğını belirtiyor; "2 Bundan birazcık olsun hoşlanırsan bana söylemelisin. Bcn bahayım amao/an degilinı. Pomcs Pcncyach'da Joyce'un ilk şiir lcrinınaksinckaramsarbirhavadaoldugunu görürüz. Yukarıda sözünü ettifim catışmalardan vc labirentlerden bcdcncn kacmı^amaonlardan zihncn kurtu lanıamıştır. () labircntleıin altcrnatifi olarak göıdügü Kıta Avrupası'ndadır. Yakla^an savaş tehlikcsi, fajji/min yükselişi veen önemlisi umdııf unu bulamaması belki dc karamsarlıgının cn öncmli nedcnleıidiı. Aşk kırgınıdır. İdealındcki Avrupa'yı bulamadıgı gibi hayatının tck kadını Nora'da da idealındeki sevgiliyi bulamamış, bu sevgilinin imgesi tanıamcn degişmiştir. Bütün îjiirler'ı tamamlayan liı; ^iirde ise bu gencl lırızm cgilinıinin dışına cıkar. Sö/ünü cttigim başyapıtlarındaki tavrı yansır. Bu şiirlerden ilki "Kutsal Görev" kendisini önce etkileyen sonra nefret etmesine neden olan Irlandalı edebiyatçılara bir yergidir. 1904te yazdıgı, bastırılnıasına ragmcn yayıncısının dagıtmadığı bu şiir ay nı zamanda Irlanda'dan ayrılışını da gerek(,elendirir. lkinci şiir Yanıcı CJaz'ı ise öykü kitabı "Dublincrs "ıcrotik vcateist bulup basmasına raftmcn dagıtmayan vc hatta yazarına bılc tcslim ctmek istemcyen yayıncısuıa kı/gınlıkla ya/mıştır. () yayıncının a^zından tum Irlanda aydınlarınıyerdenyerevurur.bagna/lıklarını, gerı kafalıklıklarını zehir gıbi bir dille eleştirir. John (iross'un Pomes Pene yach'da yer aldıf ıııı bclirttigi ama bu kitapta ayrı olarak basılan "Lcce Puer'sc babasının cilümü cocugunun dogumu üzerineyazdığıbırşıırdir. Altıkırkbeş Yayinları,Joyce'un bütün şiirlerini yazarın fotoğrafları, hiyografisı ve tüm eserlerinin listesi ilc desteklemiş. Listedc bir cksik var; Giacomo Joycc, Çcviren: /eynep Avcı, Broy Yayinları, 1986. Bir de henüz mevcut olmayan bir kıtap; Ulysscs.Çevircn: Ncv/.at lîrkıncn, Yapı Kredi Yayinları. \ c ya/.ık ki bu çe viri hcnüz yayımlanmadı. James Joyce'un Bütün Şiirleri özenli çevirisi vc baskısıyla hem Joycc severlerin hem de şiirseverlerin ilgisini bekliyor.• James Joyce Bütün Şiirler / Iürk<,esi Ouuan Çaknıakçı / Alttkırkbei Yaytnlar,/9f>s. Marksizm; temeli bilim, merkezi felsefe, dorugu politika olan açık uçlu bir bütünsel yapıdır. Bütünlüğün açık ucunu politika teşkil eder. BÜTÜNSEL MARKSİST OLUŞUM YOLUNDA I Diinya Marksizmi, boyutları ^elcct'kte dalıa iyi aıılııjılacak ağır bir dünfmden I Tarihsrl|iolilik ııkullardan birini baz alarak yükümleri anlamak bile olanaksızdır. I Orgiit yaratmayı üıiffye alan bir sürcç, iirgiitlerin sorunlarııula boğulan yeni bir iirpit olmakla sımu^lanacaktır. GENEL ÇERÇEVE TASLAĞI BÜTÜNSEL MARKSİST OLUSUM YOLUNDA BİR GiRiŞiM İÇİN GENEL ÇERÇEVE TASLAĞI BİR GiRi$iM iÇiN SIIMUŞ "Marksizmin Ayıravlarına Doğru " Melln I Tiirkiyr'dr politik Mark»iznı için bir trorikpolitika misyonıı ıılıışlıırmak gerekmektrdir. ISTEME ADRESI Noşot Oıno. Sk. 13/34 81300 Kacl.köy ISTANBUL Tol {218)349 98 05 SA YFA 14 CU M H U RIYET KITAP SAYI 269