Katalog

Bu, kültürel yöneli$lerde de böylc. Çocuklıık yıllanmdan hasjayarak Dogu'nun birtakım tatlanna, orada ulaş,dabilecek en ince noktalara kadar girmcye çalıştım. Me sela tasavvuf (şinulilcrdc I lılmi nedcnivle gündemdeolan)konıısu. Bukonudaklasık devinıiylo vahılot'i vücut'un inceliklerinde dolaştım. Hâlı/dan llavvam'a, Mevla na'dan Fuzuli ye kadar I )ogu nun şairleri ni okudum. Bıınlardan tutku ölçüsündc ratiar aldını. Ama avnı zamanda. Batı'nın da adamakıllı batısında birtakını kültürel vönelişlcri tanınıava ^'iilı^lını Bizinı kcndi toplumumu/da kaıte/ven temeller, Descartcs tcmeli yoklur, çok eksiktir, ama bu na karşılık.çok crkcn vasjarda, ortaokulda Dcscartes okumava basjadım. Akılcı bir uslamlama, bir rc/onman biçımı bcninı için çok önenılivdi o y.ışlardan başjavarak. Bütiin bunlaraynı /amanda nasıl olabilivor diycdüşünüyor ve bu anlamda da kendimi birimkan diyc nitcliyoıum. Yani hcrikibi ncdcaçığım. Bcn bir Bach mii/igini scvivorum. Boris dc Schlocser in B.ıch ın Müzıfii'ne Cîiriş adında (iallimard dan çıkmış bir kitabı var. () kitapta B.ıch mü/ig'inin mü/ikal inceÜklerinc giıeı.ek kadaı Baıh'ı merakettim.kafayordum. Amaöbürtaıal tan, bi/im halk mü/igimız, şimdilcrılc İstanbul'da lahmacun kadar nıeşhur olan Urfa müzigi dc, bugün ivi bir icracı taralındansöylendifindebeni hevccanlandmvor. Yani Brandenburg Konçcrtosu, va da çello suitlcri Bach'ın, hcvecan vcrici birolav. Bu nı;n temeli dııvgusal olandan çok bir tür matcmatik, bir rnimaridir; ama avnı /.a manda çok valın bir duvguvu, bi/.im kırsal kcsimimi/in alabildiğinc valınlas,mıs,. neredevse "aman aman" t.ır/.ınd.ı devaııı cdcn, biı vakınma. bir an duvgusunu vercnotantik bir türküsü dc vinc bcni hevccanlandi.•abiliyoı Biıini ötekinc tercih ctmek. biri ni ötckinc üslün tutıııak gıbivönelisjerim olmadıhiçbir/anıan. İştc hıır.ıdii. parantc/i sürcklı açık kalan vc vaşanıı Imvunoı da kapanmavacak olan birimkan olaıak bakıvoıumkendime. Bu paraııtezi soyut diizleminden biraz kaydıralımmı? Şimdi imkan dcrkcn statik bir imkand.ın söz ctmivorum Yani bir aısa, ü/eıine bir bin.ı vapnıa imkanı vcrcn bir vcrdir, o an lanıda bir imkandır. Imkandiuı kastıın du rafcanlık dcfiil. Çünkü dursak da vaşıvoruz sürekli. Anı.ı bu dıır.ı£.ınlıgı katıl.ıştırıp. Ortodoks, ılopnı.ıtik va da kcndimi/ ı\in bir kııral halinc m'tiıip o kuralın sınırlannı çiziponunicinckcndiıııi/i hapsotmfkbin'nıinı bcninıscmivorunı. Bclirlcnmı^ bir ki ^iligim varsa cgcr, kapıları. pcnccrclcri sıirckli açık tutnıaktır Jivorıım. onun öndc pclcn nitclifıi çnk şcvi birdcn anlavabilnıck. (,ok şcvi liirdcn scvcbilmck. çok şcvlc bir dcn ilişki kuralıilmck vc yaşanıa bütün bunların alış\crİ!jivlc bir /cnyinlik k.ıtaiiilnıck... Bclki bövlctc birazdaha sonuıllavabilirim imkanı Belki buraya kad;ırOır,ıt Kutlar ııecliriıı yaıııtını aradık.Bcıı lıAlâkimdirdcmek isliyorum snnki... Yada Oııat Kııtlar'ı biraz dahnnnlatmakokurlara...ııedersiniz? O/.gcçnıi^ lilaıı mı' Bilmiyorum, bir yololabilir belki. Kısat.ı anl.ıtavım ıslcrscn. Ulkcının. v.ııı tcod.ıt, varı bürdkrat bir ailcsinin ı;ocujiııyıını. Bab.ını hcm ar.ı/.i sahibi, hcnı dc h.ıkim Vccumhurivct insanının bilincn cvcl liklcri onda da var. Bab.ımın nıcnuınvct durumlanndan birindc, Alanva'da doğSAYFA 6 dunı. (^)cukluğumun bir kısnıı İzmir'dcgcçtiveAntcp'cgcldik. YHşkaç.ozaman? Antcp'c gcldiğimdc il kokula ba^ladıın. Yani dc mck ki ycdi vaşıma kadaı l/mir'devmi$im. ()rtaokıılu vc liscvi Ântcp'tc bitır dinı; Antcp in, ta^ranın o baslo ortamında. Bu baskı ncdcnivlc dc cocukluktan başlavarakigmdeverlc'üen bir isvan duygusuyla büvıidiinı.O kabııgu kımıava cahitım, ama kırıp çrkar kcn bilc o kabuklan c|»cv cc şey alını^ınıdır hcıhal dc. I lcr şcv (,(/k /ordu dıyc düşüniivorum. !jımdi bakınca. Bın.ı lafmcn, oradaki öğı ctmcıılcrimin. ara larında Ncdim Ciürsel'in babası Orhan (îürsd ve bir /aman bakan lık vapnııj olan /ckai Baloplu'ndan, onlardan cldc cdcbilcccklcrinıin en f.ızlasını cldc ctmcvc çalı^tım. Ama vetmedi rabii. Libcdcn sonra Ltanbul'a geldim vc avnı yok sullııgıı burada vaşadını. Çok scvdiğim yazarların kitaplannı pörüvordum sahaflarda Fransı/oı... Bir tanesi cok ho^ bir olavdır: lVvanıi Sata'nın bütün bir l'roust küllivatı, on ikı cilt lilan, Kavıp /aman Pcşindc. ()nlann hcpsini satın aldını. Fakat Fransızca bilgim vctcrli olmadıfı için Çincc okur gıb ukudıını vc bu çaba vıllarca sürdü. ()vle tuhat ki. l'aris'cgittiginıdcon binin üstünde sö/.cük biliyordum ama lokantada corba bilc ıstcycmıvordum. Yani inıkan hazır dcğildı. Aravıp bulduktan sonra cdinmck, kcndimc malctmck zorundavdını. Iştc o döncmdcsanıvorıını. cocukluktan başlav.ırak. bütün bu kapalı dünvanın dışına çık makiçinbirvoldııherhaldeedebiyat... llk şiir dcftcrini babam hediyeetti bana. () zamanilkokuldavdım. Çizgiyi kHybetmeyiz herhnldeşunıı sorsam: her çocuga sorulur, çocukken saçmadır çoğuıılukla ya, şimdi daha aıılamlıolabilir. Annenizi mi çok severdi ııiz, babanızı mı? Yoksa her çocuk gibi ikisini de mi diyeceksiııiz? llavır övlc dcmeveecjîir».'' Sanıvorum anamı daha çok sevcrdinı. Bunun iorııut bir ncdeni de var. Bütün gün ananıın daha çok yanındavdını. Ikincisi babamı anlama yajina gclinceyc kadar, varı teodal bir aiJe vapısındaolmanıı/ ncdcnivlc babamla aramızd.ıbclli bir uz;iklık \ardı. Pck tazlaodipal kompleksleredinecek kadar vogun bir ili^ki voktu ar.ınıızda ananila. (^ünkü bız bcj kardestik ve ananı hiçbirimizle ö/el olarak ilgifcnccck dıımmda tlegildi, <»nıa. onunla ilişkiıniz bugüne ka dar böyle sevgi temeli nde gclmıştir. Tabıi burada söylemck istedfğim bir şev var; benim için bir jiinstır bu, yaşamımı çok etkilcycn biı olaytlır. Anamla babamın çok olaganüstiı, nıutlu bir bcrabcrlikleri vardı. Aralarında çok ciddi bir yaş farkı olmasına ra^mcn. Yirmi yaş. Babam oldukça iyi cgitılmi} bir adamdı. özcl mcrakları vardı () da şiirvazardı. aruzfilan bilirdi Buna kar^ılık anamın ilkokul c£itimi bilc yok. Ve onun ananun eğiti minc katkısını biliyoruın. Nevs£, vani, onlar bana vcrviiziindc mutlııluğun oldufunu gösterdilcr. Bu çok öncmli, . Şiirdefterindeydik. . • tvet, o söziinü cttifım baskıcı ortamın dışına çıkabilmek, ona başkaldırniak için biryolducdcbivat... Başkaldırı devince, ül kcmizin bir isvan gclenegi var... Pir Sul tan'dan bu vana saviMz ba^kaldın... Bu vüzdcn bütün vaşamımda üzerinulcki her hangi bir ipotekten çok korktum Mecbur olduğum zamanhırda dişijni sıktını. ama kabul ctmedim hiçbir zanıan, va^amın gctirdigi ipotcklcrkonusundada. vani vaptığımızişin. vaşam kavgılarının getirdıgi birtakım davatnıalara hep kar^ı çıktım. Ama sabırsız da olmadım. Bu da kökcnimlc ilgı li sanırını. Yani Anadolu ınsanı çok sabırlıdır. ola^anüstu sabırlıdır. Cicrçi onlar kadar sabırlı oldıığumu sövlcvcnıcm, onlar clcst.ın yaratırl.ır Ama bclli (ilçüdcs.ıbırlı vım. tabii bu kabullennıe dcgil. Sabretli vorsun ama ba^kaldırıvorsun belli bir za Onat Kutlar'ın denemeleri * Gelecektede siirekli konuşacak O nat Kutlar, vazılarını scvcrckokudu gunı ve kinıi arkada^lara da ok'uttur duğıım bir va/.ar. Yarahındıgından. oldüriıldügündcn bcri "Bahar Isvancıdır'ı okuttugum mcslekta^ım pclivor go/lerimın önüne. "\ctcr ki Kararnıasın'dan <.\.\ bö lünılcı okuvoıum. Içinulcki venidenokum.ı iktepını vcncmıvorunı. Çünkü o, bu ıılkede dopnıaktan dolavı nuıtluvdu \v btz onu va şatanıanıı^tık.nKcdcgcrlcrinu/gıbı. Kitabın.ı .ulını vcrdipi "B;ihar Isvancıdır adlı denemesıinde. birgün ülkclcıinc gclcıı garıp vab.ıntıvı, dcni^i anlatıı. Deıvişin sözlcnni dinlcvcn h.ılkran biri ona jovlc vanıt vcrir " . ()vsa bı/ basit insanlarız. Ve oliimlü. N'a^am.ıvıvcbaharı bu vii/dcnsc\c ıı/. Dogan hcı ^c\cınanııı/. (,'ocuklaı.ı. güncşe,bizedüşlcr.sunanavış.ıgına... (s.8) S'a/.ır. "Bir türlu bastıramıvorum vürepimdcki o/.anın scsini. Bahar ıs\ancıdır..." diverekpeleeepindııvannı/orluvor siirekli "Kaıxlclcnler"i. Kutlar gibi ankıtan va/.ı r,ı ı.ıstlamadım. "....sosı/ k.ıı öıtüsvü iistiin dc kınısenın beklenıedıpı bir z.ınıanda açarlar. C) kadar güzel.diri venarindirlerkiinsan aglavabilir... Kaıdelenlcr arasında çekirge avlar. tutamaz. On iki ya^ında bir çoban va kalar. ona verir ve arkadaş olurlar. Çobanın valnız bir cs.e£i v.ırdır. Karadap'da bir gün. ejepini s.ıtıp okııla pideeep'ni sovlcr v.ı/.ır.ı. Kürkçüvan I lanı'ndaeşeğini satar. amaokulagilıııck için kenttevaşı büvüktür. Kövedömıp altabc çalı^ır. Karadağ ın tiinı kayalan na "Bab.ı bana bal al..." vazmı^tır. \'azar. " Bıınd.ın d.ıha bu\iık kıtap okumadım" der. () çoban da erkcn aç.ın bir kardclcndır. Ve onlaroılcginçoklarki "Çevırıncn de, çoeukJuğunda serçeleri vur.ın ticarct nıahkemcsi vargıcını anlatır Abl.ısı. vargıca "Vuracaks.ınız \il.ini vıırun' dıvc çıkışıı. ^unkıi serçeler vuval.ırın.ı pıren vıl.mdan kaçmı^lardır. ^ a/ar bu açıklama\ı \arpic.i v.ıpar \c \ıllar sonra bunun çcvirmenlıkle ılgisı oldu^unu anlar. "A\nı dilde sövlcncnlcrin avnı dilc çevrilmesi" gereklidir l.'.debivat da. avnı dildckonu^an iki ins.ınınbirüçünı.üdili variitm.ibidıı oııagörc. \ a/.ır, bu cvlul günündc Buı^a nın Ko/a I lanında "unutıılmuş, on ıkı oz.ını düşunür Onlara anc.ık bir şiirle ulajılabilir: "Çünkü herşiirde biraz aşk \ arılır vc biraziv van."(s.21) Saatlerce bir "vişne ağacı nın altında ne güzel şcvler diı^ünıir: ". . I itrıvorum. Bclki de, divorum.ölüm buncav.ıkınımı/daolduğu için her an vajamın tünuinü düjiinebili yoruz..."(s.24) "Ustaların Düşiişü"nde. Küçükçckmccc'dc tanıdıgı o güzel ustal.ırı anlatır. İstanbtıl'da "k.ıt.ı dinloecek.. bir tıır.ım mavdanoza iki güzel lar'karac.ıkbirkoşe'ararlarMi rekli. I ier biri vitip gider /anıanla. "Deni/, unutujaba^kaldıranncr ateşeivi jjelir." "Kımıı/.ı veSiv.ıh"fa. Krako\v dagordügü birlilmi onl.ıtır "...Birdcn bir pencereaçılı vor. güçlü bir esintı m.ısanın üstünde duran kırmızı \c sivah çinı nıürckkcbı $i$clerını dcvirivordıı..." Is. 52) Kınnı/.ı. bopa püre^çılerini.sivahd.ıbopaları simpeler "KıvT'd.ı. cvlüldcn bu v.ın.ı kcndinc aıt olan bir ormanın soguk. ıslak vc karanlık ül kebinde dol.ışır. Korku\u dü^ünme/ \e "scn"i\aşamakistcr. SAYI 2 5 9 HASAN AKARSU C UM H U R İY ET K İ T A P