Katalog

O K U R L A R A Onat Kutlar'm kcnJtst yok artık aramızda, ama ardttıda bırakiığı eserleri hep bizımle otacak. Kiiaplarım hcr okuyuşumuzda Onal'ı yanımızda, yöreımzde göreceğız. Bu sayımtzda Önal' ı çeşıtliyünleriyle yansıtmaya çalışiık sizlere; sayfalarırnızda yeralan beşyazıdan ikisidahaöncc dergilerde yayımlan mı$ uzun söyleşiferitnlen alınmış bolümlerden olıtşuyor; diğer üçyazı iseOnai'ı, aykücülüninü ve aencmccılıpnı anlatiyor. $ıir Atlası sayfafartmızda isc Onal'ın şiirlerindcn yapılmış bir scçmc yer altyor. Bu nedenle de bu haftaya nıahsus nlmak üzcreSiir Atlası sayfahmmm ötıe aldtk. Diğcr sayfalarımızda ne son zamanlarda yayımlanan \enat üzerine ikikitahnı ele alwdı$tve Alcv Coşkun'un yazdıgıbir yazı, joyce'un Bütün Şiirlcri üzerine Mciin Celal'in biryaztsı, Muzaffer Buyrukçu 'dan Voltaıre'ın Kandıd'ini anlatan biryazı, Murray Bnokchın ın önemlikitabı "özgürlüğün Ekolojisi" üzerine uzun bır değerlendirme yazisı yer altyor. Bol kitaplı günler!... TURHAN CÜNAY Yıllann çizeriBedriKoraman'dan nefis bir albüm... Anenası İ940'lardan bu yana durmaksızın çiziyor Bedri Koraman... Resinılemeler, karikatürler, çizgiromanlar... Bu birikimin kitaplaşma serüveninde ilk durak, "Siyaset Arenası". Edinin bu nefis albümü, görsel ve düşünsel bakışınız çok zenginleşecek. TURGUT ÇEVİKER oorijinalebaktıkça, çöpeatılan Türk kari katürbirikimini hayal etmevc vabşırım hep... 1977'de kapanan Akbaba'nın do laplarında nc var ne vok izinli olaraktopariamasay dım, yüzlcrcc orijinal ve belgc dc cöpc gidccekti. Karikatürcülcrimizin ürünlcrinc karşı göstcrdikleri ilgisizlik artık büvükölçüdeaşıldı. Bedri Koraıııan. yayınılamak istediği albümü hazırlamam için bana başvurduğunda sevinnıiş tim. Çünkii bir birikimc daha mıknatıs tutulacaktı. Bu çalışnıa, karikatür tutkunlarına bir albüm getireccktı, ama Iürk karikatürünc dolayısıyla bana da Bedri Koraman'ın arşivini sunacaktı... Bir karikatürcünün çizgi hayatı üzerine gcniş bir çalışma zemini daha elde edilecekti. Tematik an toloji ve incclemeler açısından ise büvük bir zenginliksözkonusııvdu. Koraman, vıllarca album duijuvlcyaşiimış; ama nuikenınıdciligi onıı da 1990lara değin o sevgiden yoksun bırakmış... Bu noktada albümün bütiin çizgi havatını içermesini istivordu Ne ki. za nıan vc ckonomik ncdcnlcr bu projcvc clvcrmiyordıı. Bu nedenle 1970 sonrasından yola çıkarak bir albüm hazırlama kararı aldık. Koraman'ın Milliyet'teki ikinci dönenıi 1960da, ikinci savfada sivahbcvaz karikatürlcrlc başlıvordu. Bir yıllık geri adım, bizi 1970li yıllara geliş konusunda bilgilendirccekti dc... Bövlccc Koranıan'ın 19691991 tarihleri arasında yavınıladığı siyasal karika türlcr. albümün kavnajjını oluşturacaktı. Çiilışmava 199Vte başlandı. 1969 1993 (sonra 1994) arası tümüyle "tarih vc sıra no" kaydıylafişlendı. 2500 civarındaki karikatür ncgatif fılmc alındı; hcpsi 9x12 cm.'lik kartlara basıldı. Fiş bilgileri kartlara geçirildi ve albüm için seçim başla dı... 650 karikatürden oluşan taslak Bedri Koraman'asunuldu... Busayı ikilibuluşmada 550'yc çekildi; onlar, orijinallerdcn tarandı ve 250 kadarı saptanabildi. Geri kalan orijinalleri kayıp ya da çalınmış, karikatürlcrin diaları çekildi. 550 kari katüriçinMilliyetarşivinde karikatürlcriilgilcndiren kronolojik norları alındı; ve sonra yazıldı. Kronoloji, dia ve orijinallerden olu^an birikim grafik tasarım işini üstlencn Ccm Günübek'e teslim edildi. Bu iş sürcrkcn albümün ön bölümü üzerine çahşma başjadı. Yazılar, sövle$iler, yaşamöyküsüve görsel malzemesi... Albümünhazırlıksürccinde Bedri Koraman'la çok tartıştık. Bana sık sık, "Bu albüm, bcnim mi, scnin mi?" demek zorunda kaldı. "Ben tarih pa yı'vım" diye yanıtladım hep... 500 sayfalık bir albüm. sözkonusu olan... Son 25 yıldan kevfekeder mantığıyla scçilecek karikatürlcrdcn olujacak albümde omurgadan soz açılamaz; bir hilkat garibesi ortava çıkabilir! Ama çok az savfalı bir albüm. özgürseçinılcolıışturulabilir... 500 sayfalık birkütiik vapmavakalktığınızda "tarih" vakanıza yapışır; albümün hacmi. bir siyasal atlas zorunluluğunudayatır. Bunedenlerledirki, basın karika türiiçizerindcnçoktarih'eaittir... Siyaset Arenası nın araştırma sürcci vc yayına hazırlanışıbenim için birçok açıdan vararlı birdeneyim oldu. ünemli bir siyasal kesiti sayfa sayfa ızledim ve o I U içinde yüzen karikatürlerle tarih sel bulujmamı gcrçeklcştirmc olanağı buldum. Gazeteokurluğumundaengüzel ilk vıllarınau/.a nan son25 yıL, Bcdri'nin gözünden ycnidcn yaşadını. Bu yolculuk hem yaşadığım vakın tarihi ta zeledi vc hem de onun bir karikatürcü tarafından vorumlanışınıbirsüreklilikiçindesundubana... 1940lardan bu yana durmaksızın çiziyor Bedri Koraman... Resimlemeler, karikatürler, çizgi romanlar... Bu birikimin kitaplaşma scrüvcninde ilk durak, Siyaset Arenası'dır. Devamı gelecek... Bundan sonraki albüm Süleyman Dcmirel üzerincolacak... 1960öncesi başlavıp 1960'laradeğin yayımlanan odöncmin ünlü resimliromanı Cicican...MilliyetveGüneş'inhaftasonueklerinde vayımlanan çizgianlatılar vc birinci sayfadan vc rilcn politik takip bandları... Vc başka albümler; ama mutlaka 1940lardan bu yana uzanan bütün çalış.malarıiçcrenretrospektifhiranroloji... Umarım dökümünü vcrdiğim bu dizi gcrçcklcşir; vine umanm aynı şey birçok karikatür ustanıı zanasipolur...B Siyaset Arenası Bedri Koraman / Yayına Hazırlayarı lıırgııtÇcvtkcr/41 5 \ SAYFA 3 K arikatür kitaplığımızın albümleraçısındar alız k.ılışının en ünemli nedenlerinin ba şıncla veriminbüvükölçüdeba.sınayönelik olıışu pclir. Olayları birgölgegibi izleyen karika türcünün bu birikinıi kitaplaştırma konusunda • gencllikle çekingen davrandığını görüvoruz. Çünkiioluştuıduğu pratik. bir dı> dünvadır. Kanınıca ilk oncınli ncdcn bu; ikinci olarak ga/etc rıin hızına paralcl bir hızla ortaya çıkarılması. sanatçıvla üriinü arasına bir nıesafe koyuyur. Çiz diklerindc,ondanuz;iklaştjkçabulduğukusurl,ir artıvor... Kaıikatürleı,onundur;onlarayürektcn sahip çıkar; onlar. zckâsının vc çizpi dünvasının avnasıdırlar; ancak hcr karikatür. vcr aldıfı giinün ga/ctc.sindc piizcl ve anlamlı dııruvordur... () hirikinı bir albünıe (.ekildigindc gü/cllikler ılcnli kusnrlan da içcron bir piildcsteve döniişcci'ktir... I lcnı, basın i«,in <;i/,ilen karikatürün bir başkaortanıa aktarılmasının. b.ılıgın sudan çtkarılmasından pck hırkı voktur. Anavizgilerivleileri >>iirdiiğiim bu ncdt'nlcr, karikatiircüyü albüm dııvgıiMindan uzaklaştırır. lUınlara vavın dünya mızınilgisizlıjSıni dccklcrsckolgu dahaivi anlaşılacaktır. Karikatürcii, dosvasını koltugunun altına alıp vavıncılara başvurnıaz. Edcbivatçılardaki bu gelenek, karikatürcüler iı^in sözkonusu dcğildir. isrisnalar varkujkusu/. Ivi ki var, çünkii onlar olnnısavdı kitaplıklarınıı/ (,ok cksik kalınlı. (xmal Nadir, Ramiz, Turhan Selçuk, Scmih Baltıoğlu vc lcrruh Dogan bu istisnaların kalesini olııştıırur. Kcşke diğer karikatürcüler de yapıtlarınaonlarkadar sahip çıkabilscvdi... I97()'lcnlen ba^l.ıvarak k.ırık.ıtür dünvanıızda hcm albüm, hcnı dc scrgi bilinci farklı bir aşama va gelmiş bulunuvor; ne ki. özlenen nokta çok uzaklarda hcnüz... Karikatürcülcrimiz, eskiden orijınallcrini saklama gereği bile duymazlarmış. Ikı bilinc vinc gcnelliklc albüm tutkunu ustalarda havat buldu. 1 ( C onccsınin ünlü karika9S tüıcülorindcn Küçük Vuli'nin çi/cri Nihat Ba li'dcn dinlcdi£im anıyı hiç unutaniıvorum. Cıökçc'nin akıabası daolan Bali, üitadın dcrgisi Mizah'ta çizme olanağı bulmuş bir genç çizerdir o zamanlar. Rimıizölnn^.Mizah'ınyönctinıycrinde sonbahar! Büvük bir sessizlik... dökçe'nin odasının bir köşcsindc üstustc bir yıfın Ramiz orijinali... Sonradan tluvuvor ki, onların tünıü çö pcatılmii)... "Bılscvdınıhcpsını alırdım " diyehavıllanıyordu... Nihat Bali'nin b.ınaarmagancttiği 259 Slyasal karikatürler Alböm ve sergl büinci Imtlyaz sahibi: Berin Nadl Basan ve Yayan: Yenl cun Haber AJansı Basın ve Yayıncılık A.$. ' cenel Yavın YOnetmenl: oıtıan Erinç' cenel Yayin KoordlnatorU: Hlkmet Çetlnkaya > Yazı Işlerl Müdürlerl: Ibrahlm YHdız , Dlnç Tayançisorumlu) <• Yayın Yonetmenh Turhan • Cünay : oraffk YOnetmerv Dllek llkorur Reklanv Reha Isıtman TAP IC U M HU R I Y ET K İ T A P SA Yl