Katalog

Tarihteki Fatih Nedim Gürsel, alt başlığı , "Fatih'in Romanı" olan "Boğazkesen'i, tarilısel belgelerden yola çıkarak yazmiij. Romanda, resmi tarih kitaplarından öğrenemediğinıiz, okııyamadığımı/ olaylar anlatılıyor. İLKER DEMİREL katasımn içindc yazabılmektedır. "Kafa esenliği "nin tehlikeye düştügiinii sczen FH, tck çareyi Deniz'in boga/ını kesmekte btılur ve keser. I I I aıtık kafa esenlıgıne ulaşmıştır. Alı başlıgı "I atılı ın Romanı" olan bu romanda Fİl'ın ve FSM'in istcklcri, aşkları vc yaşanılarının bir parçası olııuıs tutkuları anlatılır: FH'ın FSM hakkmda vc FSM'in dönemiylc ilgili bir roman yazma tutkıısu, FSM'in dc Ist.ıııbııl'ıı alıııa, Dünya'ya hakim olma tutkıısu. Bu iki tutkuya aslında Nedim Gürsel'in tari lıi belgelcre dayanan, resmi tarih anlayışıııu karşı çıkan ve 15. yiizyılı anlatan iyi bir roman yazma lutkusunu da eklcmek gerckiı. Bıında epcy başarılı oldııgu söylenebılir Nedim Gürsel in. Gürsel, romanın kahramanı FH'a F'SM'le ilgili roman yaz d ı n r k e n , kendisinden sıyrılmak, kendısıne dışardan bakabilmek vc romanı kendisine dışardan kurdurtmak ister. Ro manında yazarken karşılaştıgı her türlü zorluf*ıı, karşılaşabiletegi her jeyi .ınlattırır. Nedim Gürsel'in "Boğazkesen"iya da. lc ilgili bilgilcrini gözdcn gcçirmc gereğini tiııyar. Roman okıırunun ak lıtıa "Tarilıi bilgi cdinınck için tarih kitapları vardır. ()ylcysc ne gerck var bu bilgilcri ro ıııanda vcrmcycf1" bıcımmde bir soru takılabilıı Şüphcsiz, kötiı tarihsel olaylaı yazıldığı siiıecc, tarihı bılgı cdınmck ıcm romana gerck yok demeye gclcn bu sorunun haklılık payı vardır Ama "Bo{iazkesen"dc tarihsel belgelerden yola çjkan yazar, olayları \rc olguları romana öylc büyük bir bcccrıyle yerlcştırır ki, örncgin FSM'in oglanlan sevılıgını ögrenmck icin 8i. sayfadaki "Yunıuşak tcnli ılelıkanlınm dokıınuşu kadar gıizeldi her ijcy "lc veıilcn ipin ııcunu tutmak, 99. sayladaki "Kuran'ı A ılını kıtabın ılcrlcvcn saylalarmda öğrendı£ımı/. roman kahranidnı ve romnnın yazarı Fatih I la/nedar (FH), Aııudolu Hisan'ndaki yalısından diger bir adı Bogazkescn olan Runıcli Hisarı'nı izlcrkcn, Bogazkcscn ve onu yaptııan Farih Sııltan Mehmct'le (FSM) ilgili biı ronıan yazmuya başlar. Geec gündiiz bu romanı düşünür, roman hak kında belgeler toplar; FSM'in tahta geçisindcıı ölümüne kadar geçen siirc ırınLIc, Bogazkesen'i nasıl yaptırdıgıııdan, lstanbul'u nasıl kuşattıgmdan tutıın da kcndi yaptırdıg1! külliycdcki halinc kadar bir siirii olayı ayrmtılarıyla .ınlatır. Kendını 15. yü/.yılın olaylarına kaptırmış olan yazann karşısına 12 Lvlül darbesinin oldu £u gımlerde bir kauın çıkar: Dcniz. De nı/i daha öncc yalmzca bir kez görmüştür 11 1. Polislerden kaçan kadını cvinc konuk eden yazar için yeni bir dönem başlar: 15. yüzyıldaki olaylardan gittikçe u/aklaşır vc kcndisi içın yaşamsal öncm taşıyan romanına ıstediği biçjmi vcrcnıez: Yazmakta giiçlük çeker. Çiinkii De niz'lc hcr gün sevişnıektedir FH. Arttk romanı yalnızca yatarken, ilişkidcykcn ycni sökcn tüysiız biı oglan gibi" dc^iıı melerde ipi sıkıca cle dolamak vc 153. sayfada "...gövdemi saıan o giizcl sıcaklı ğı, sert doKUinı^laıı, Fdiınc Sarayı'iKİa yaşadıgım iirpertiyi anlatııım. Ama sjıııdi sırası dcğil." tlivcn FSM'in ico£lanı Selim'in (Nicolo) anlattıklarına ıvicc dikkat ctmek vc kulak kesilmek gcrekir. (^ünkü Edirnc Sarayı'nda birtakım işlcrin döndiiöü kokusu yayılır romana. Okuma sürerken, tünı bu olanlar bcynın bir kö^e sinde "FSM'in Oğlan Scvgisi" adı altında bir dosyada saklamr vc ycri gcldigindc tekrar çıkarılır. 164. sayfada ycri gelmiştir dosyayı yeniden çıkarıp açmanın. Selim, Istanbul'un günlerce kuşatma altın da olduöu, sava^m sürdüğü gimlerde pa tliijahın nuzuruna cıkar vc savaşı izlcmesi için ondan yardım istcr. Bu yardım istcğinden sonra olanları Sclim ılen dınleyelinı: "Sakalını sıvazlayıu düşjündü bir sü rc. Sonra alaycı bir iladeyle savaştn sevii;mek kadar kolay olmadıgını soylcdi. O an utancımdan yerin dibinc gccccektim. Mehmet hiçbir /.amaıı, F,dirnc'clc C'.ihaıı niıma Köşku nüıı haremiııdcki kaplan postunun iızcrınde bcn uryanken bilc, lıoylesine onur kırıcı olmamıştı." Dosyaya bunlar da kaydcdilir ve göıüyor mıı sun sen bizinı I atih'i, ne ccvhcrler vaı mış onda diye mırıldanııken Sclim aıılatmayı sürdiirür. "()rtalıktan el avak çckıl ıniş, koca sarav bir bana kalmıştı. (...). Şöminc'de çatutıyla vanardı odunlar. Doşemcnin de çatırdadığını duyartlım, vandaki sofada bir gıdıp nır gclcn Mchınet'in ayak seslcrinı dııvdıığum gibi (...). Saç bai; darmadağm gircrdi ıçcıi Sı nirli, yorgun bir cl öncc cııscmde sonra sirtımda gczinmcyc başlar, giderek sogııkta iirperen kalçalarım.ı tlogrıı kayar dı Fliıı ok^ayı^laıı sertle^irdi biıden .. (s 164)." Bunlardan Scliın'iu Mchmct'lc hcyccanlı, nctcs nelesc, kiıni zanıan koı kıılıı kış gccelcri geçirdıgı anlaşılır. Anc.ık, s.imdiye kadar hiçbiı k.ıdınla yatnıa muradına crememi^ Selım'in, Mchınct'le gcçirdiüi günleri bazen "Mehmet'in lıiz metinde yitirdıgim crkeklij^im (s. I6.S)" olarak deg'crlendirdıgi ıle olur. Hatta tstanbul alındıktan sonra Selim'in yağmalaınak için girdigi evin kadmma tecavii/ ederkcn "... o giıııc dck hiç duymadıgı, Mehmet'le dc haşk.ısıyla da yaşanıadıgı br tulıaf coşku (s 2Oli"sundan sii/ eder yazar. FSM iıı oğlan scvitiliginc "yuımı şak tcnli bir delıkanlı" ı/le^indcn ulaşılır. Yazar yalnızca bunlarlu kalmaz FSM'in, ço^unlıığun tahmin cttiği, ancak kesın olauık bilcmedigi değişik aşk oykülrrinin gcrçcj^e yakmlığını ve geıçekligini aıılat mada: "Avni mahlasının üzcrinc sülüsle yazılmış (s. 2 İ 0 ) " dızclcrindcn birindc "Karalar geymiş melı'i tâban gibı ol servi nâz bir llııistiyan dclikanlıydı belki, belki yakısıklı bir papaz. Akıl sır mı cıcı di padişahının sevdalarmar1 (s. 2501. "yı ckleyerck öylc pek de uydurmadı^ım sezdirir okııra. Zatcn Nedim (iiirsel bir söylcsisinde romandaki taıılıscl olaylaı ın gerçcKİigini herkesle tartışmaya hazır oldııöunıı söylüvor ve irırazı olanlar varsa oıllara lnnlı ı ııu'\ı l.ın ılı\oı Romanda FSM'in içoölanıyla yaşatlıöı asjk öyküsüniin izle&i gibi birçok izleklc karsjilaşmak mümkün. Bu, romanı yapı vc kurgu açısmdan güçliı kılıyor. Nedim (iiirsel, bazı avnntılırı çok iyi degVrlendirmii} vc dikkatli bir okııra ipuçlarını ncrcdc, nc zaman vcrcccğini çok iyi kur gulamış. Yazının liaşında da söylcdifiinı gibi F'I l, Deniz'in boğazını kescrek öldiirür. Ama hangi bıçaklar1 Bunun yanıtını Nedim Gürsel FH'ın agzından verir 80. vc 81. sayfalarda: "Yalıda kaldıgımdan beri mutfa^a nasıl gcldiğıni bir türlü anlayamadı^ım kocaman saplı, keskin kasap bıçağıyla..." Bıçaj*ın mutfağa nasıl gcldiğinin bilinmemesi ycni vc ayrı biı gız katıyor romana ve bıçak yalnızca pcyııir, ekmek dilmekten başka işlerc de yaı lyor! Roman, akıcı bir dillc vc sürükleyici bir anlatımla yazılmış. 15. yüzyıldan olay lar anlatılırken, dönemin diline biraz olsun yakınlık gösterilmiş. Nedim Gürsel'in bu davranışı anlaşıhr bir şcytlir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 302 Ayrıntıların değerlendirilmesi Kötiı tarihsel olaylar FSM'in degışık yönlerme ıleğınilir romanda: Hırsına, aşkı na, zekılıglnc, askeri dchasına; bihme, sanata, şııre vc (izclliklc o ğ1 a n I a ra d ü ş k ü n I ü ğ ii n e. FSM'in bilinmcyen bazı yönleri, örne^in oglanlan sevmesi ve Mimar Yusuf Sınan'm ellerini kestirdiktcn sonra zındanda boğdurnıası anlatılır büyük bir ustalıkla. Okur hem iyi yazınsal yapıttan zcvk alır hcm dc tarih SAYFA 8