Katalog

l'ontamara/ [gnazıo Stlnne/ Çevı rtn Sabahattın Alı/ l.vrenul Ba um Ytiyın/ 191 \ " 1920 sonlaıından basjayarak Nâzım başta olmak uzere Turk sosyalıstlerı, ırılı ufaklı dergılerde, yapıakçalaıda ve en kahıamantası Tan ga/etesındc, raşı/m dencn meretı kalemleııyle neşterlemısjer dır Ama bunların ıçınde bıı tanesı 1943 gençlıgını te meldtn saısmnjtıı O d a Sabahattın Alı çevııısıylc Akba Kıtapevınden çikan 1 ontamaıa tomanı Bi7im de o zaman yoksul bır koylu ulkesı olduğ'ıımuz ıtm mıdıı nedıı faşi/mı Apenınlerın yoksıılun yoksulıı koylultıın go/uylt goımtk go/ltıımı/ı busbutun at mıştır lgna/ıo Sılone, Sabahattın Bey'ın de belırttıgı gıbı ıçınden yetı^tığı yoıı halkınm tıltsını ba^tatı ct ınıs.tıt o uguıda suıgunleıe katlanmış bıı \azaıdıı Bundan somakı ışlerı ntdensc sulanmaya basjamış vt sonunda Andıe Gıde, Spendeı, Koestleı gıbı yazaı larla komunıst altyhtaıları kahlesıne katılmıs,tır Fa işi/mı bı/ltit stıgılemek içiıı Sabahattın Bty'ın tıvıl tıvıl go/krıylt, stkmcv sc/gısıyle stçtığı bıı kıtap, 7a len nıutegallıbe sultası altında ınleyen bır koylulugun (aşı/mdcn de nasıbını alınta nasıl dırenç bılıncını dev^ııdıgını anlalıı Sabahattın Bey orntk bır çevııı çıkarmıştır ortaya Beşon eskımış so7cıığu savmazsak aıaya gıren onta yıla kar^ın ytpyenı bır dıl vardır kaı şımı/da 1 leı yapıtında oldugu gıbı I ontamara da da tanı bıı usta vardır onumu/de Ey sevgılı ıısta, topra gın memleket topıaklarınta bol olsun " dıyor (an Yutel kıtaba yazdığı "Sunu"da fonumara i u n ;i 7 t o s i 1 IMI i' rını ıçeren bır ılk kıtap "Bale Sozlugu" Bale e^ıtımı goren oğrentı leı, bak sanatçıları korcogıaHar ve baleseveıleıın, sanallaıı ıle ılgılı rcmel ıhtıyacinı karşılavacak olan bu kıtap, yalnı/ so/luk değıl, kla sık baleyı anlatan bırelkıtabı, bır ba^vuıu kıtabı aynı /aınanda Kıtabı, ıı/ıın vıllardır Ankaıa üevlet Konservatuvarı Bale Bolıımu Baskanlığı'nı sıırdurınekteolan tııtı Kuı^unlıı 1 urkçe've <,evırmıs Yapıt t.ı 100 bale rerımı ıle 800 bale adımının açıklamaları ve ijekıllerı bulunmakta Kıtap, klasık bale literaturun de yer alan bııtun teıımltıc, adımların uygulanı^ bı(,ımleııne , b.ılc okııllaıınııı (Jtalvan ()kıılıı Lnııto < etchettı, Fransi7 Okıılu, Rus ()kulıı Vaganova) o/cllıkltııne vt tarklılıklaıma aıt bılgılerı i(,eımekte Kıtaptakı tum adım ve haıeketler, bellı bıı pıogıam ıcjndc vt mu/ık kuıalları\la kolay lomıda vt \I\\AS muzık tempolaıı ıle ogıetılmekte, daha sonra bu ha rcketlerın gıderek daha zor kombıntleıle ve daha h\/ lı tenıpoyla uygulanması ongorulmekte Dunya Bir Salınedir/ Mıutip Ufluugln/ Mıloslioytıl Yayınhuı/ ~>(H) \ + X \ Albıını Unlu Uyaiıo sanat(,ımı/ Mutap Orluogiu'nun, kendı deneyımle nndeıı de yaraılanaıak ha/ııladıgı, tıyatıonun, dunvada ve ulkemı/ tkkı ulusalsanatsal tvrelcnnı an lattıgı bır ınteleme kıtabı Kıtap daha tok genç tıyatroc ıılar ıtın bır "tıyatıo lehben' olma ozellıgını tasıyor Ofluoğlu, tıyatro sanatının eskı tağlardan gunumuze kadar u/anan gelışım asamalaıını tanıtıyıır Ulkemı^dekı tı yatıonun kuıulu^ ve gunumuze kadaı gtltn gelısjmı ne aıt bılgılere, kendı yaşadığı gıınlerın anılarını da kalaıak, bunlaıı belgesel bıı bıtımdt aktarıvor, sanat ijinın akıti ve ,ıtık ııslııbıı bu bılgıkıın okuyiKUVJ aktaıılıııasına vaıdımtı oluvoı Küapta ayııta, sanat çının htp başarı ıle geçmış kendı sanat yaşamından su/up çikaıdığı "oyuntuluk sanatı u/erıne" ozgun goıu^ ve saptamalaıı da veı alıvoı 1 lyattonun dunva mızda yuzyıllardır surtn seruvenının bır panoıamasını veıen bu çalışjna, oncelıkle tıyatıoya yenı basjamıs, va da ba^layatak gtnı, sanatc,! adayları ıtın, kolayca vc meıakla okunan bıı ba^vuıu kıtabı ozelhgınde Tiyatroda DüşiınsellikDramaturgi'ye Giriş/ Zchra î \Nl \a\uılart/ 111 \ lstanbul Unıveısitesı Ldebıyat 1 a kııltesı Dramatıırgı ve fıyatro Lle^tıımtnlıgı Bolumu Ogıetım Uyesı 7chra tp^ıroglıı, "Tıyatıoda Du^uııstllık adını verdıgı bu yenı kıtabında, 'du^unsellık" teması i(,ınde, dıamaltııgı'nın lanıınmı yaparak, tıyatrodakı onemını açık lıyor, dramaturgı ıle dramaturgla tın tıyatrodakı konumlarını belır kıktn, bunlaıın ulkemı/dckı soııınlaıını tartı^ıyoı üıamatuıgı nın yurtdı^ında tıyatıonun nasıl asal bıı ekmanı nldu^unıı oradakı tah^malardan orncklcr ve ıeıek oıtay koyuyoı, ulkemızde son yıllaıda goıulen genı, tıyatroların deneysel ^alı^malarınm du^unscllık baglamında dıamatuıjık arayı^lannııı boyutlaıını ıı delıyor, bıı talı^malara eleştırel bakış pencerelerı açı yor Oğretım goıevlısı olan yazaı, bu kıtapta ayrıta, eğıtımde tıyatro yolıı ıle du^unsel gelı^menın nasıl ya ratılabıleteğıne aıt saptamalarını ortaya koyuyor, bu konuya yenı onerıler getmyor Ulkemı/de, doğrııdan dramaturjı uzerınc yazılmi'j kıtap bulunmadığından lp^ıroğlu'nun bu yapıtı, tıyatro ıle uğra^anlar ıtın bu eksıklığı ramamlayan onemlı bır ozgun çalı^ma orne yatro ya/.arı Shakespeare'nın bıı oyunu, ınsanı ola^anustu deretede sarsacak kan ve vah^et sahnelerıyle dolu Babanın, oğıılutı, kardesjıı, yakın dostların, ıktıd.ır ve kutsal Roma lmparatoılugu adına, bırbırlerıne acımasi/ca acı çektırmelerı, bııbırleımı yok etme mutadelelerı, yer yeı olayın trajık boyııtla rını <\A aşıyor Shakespeare'ın kendıneo/gu ustalıkla ıını n,eıen ve tesuı betımlemeler, etkılı anlatım /en gınlıklerı tasjyan bu oyun, u/un sııre, ııındekı vah^et sahnelen nedemyle, Shakebpeare'e layık gorulmemı^, onun oyunu sayılmamiijtır Antak bıı konııda sonıa daıı kesın karara vaıılaıak, yazaıın oyun dağaıtıgın.ı almmı^tır Çagda^ tngılı/ yonermcnı Peter Brook bıı ovunu, La\vrente Olıvıeı ve Vıvıeıı Leıgh gıbı unlu ovunuılarla sahneye koymuş ve bu oyıınun vonetı ııımdekı ba^aıısı, ona bugunku ununt kavu^ma volıı nıı atmı^rı Cıiınumu/de, sınema ve televızyonlaıda, itknık olanakların da deste^ı ıle vuıdukırdılı dehşet sahnelerı çokça yeı alıyor Iıtus Andronıtus'tan gıı numu/e u/anan sure^te, ınsanlıgın bu turolayları ı/ lemekten anlaşılnıaz bır doyunı sağladığı gozlenıyoı Bu bakımdan, gunıımıı/de, ınsanların yalnı^ca kendı "l)en leıme doııuk, tev ıclerını ezıp ge(,nıe, yok etıııt anlayışlarıyla, oyundakı bıtıp tukenme/ bentıllık mıı tadeleleıı arasında ılgıııt yorumlar yapma fırsaıı veıı yor I ıtııs Andronitus Troya Savaşı OlmayacakKaptan Cook'un Gezisine Ek/ /(an Cıtraudou\/ ( cvınıı Hıisan Anamur/ Mı/os lio\nt Yayınları/ 167 i Oyunlarına humani7ma du^ııntc sının kaynaklık ettığı çağdaij l lan IRM'DOUÎ sı/ cdebıyatının vc tlunva tıvatıo sunun onemlı va/aılaıından olan JeanC.ıraııdoux(1882 1945) gcı tek(,ılıkten tok, dıvaloglara vc us lııba agırlık vereıek ı/lenımtı tı yatıonun yaıatıulaıından bırı olmuştur ()lağanustu bır ushıpl.ı trajedı, mı/ah ve fantezıyı bıraraya getıımesıyle unluduı Oyunlaıındakı konular, ozgun olmayıp, hep edebı, dını eserk ıle, tarıhsel olaylardan esınleneıek seçılmıştıı Yazarın tarıhsel ıkı olaydan vola çıkaıak ya7dığı ıkı oyunu, Toplu Oyunları 1 adı ıle baaıaya getııılmı^ 1 lıoya Sava^laıı Olmayatak, 2 Kaptan Cook'un Gezisine Ek Troya Savaşı Olma yatak, adından da anla^ıldı^ı gıbı, unlu tlyada desta nından csınleneick yazılmış 1935 yılında ya/ılan oyun, dunyanın katnnlmaz bıı sava^a doğru gıdı^ını onceden goren bır oyun olarak unludıır Seyırtinın ıl gısını "savas/bauş" sorunsalı u/erıne yogunlasjtıran oyun, trajık gerılım ıçınde mı/ah dolu sahnelerı ıle dıkkat çeker llyada'dakı Hektor bu ovunda, barı^tı bır kahraman ve savaşı onlemek, barışı kurmak ıçın heı yolu deneyen bır komutan olaıak gosterılır Kıtaptakı ıkıntı oyun, tarıhsel bıı olaydan, Ingılız Kap tan Cook'un 1 yuzyılda Pasıfık adalarını kcşfınc aıt ge/ı notlarından yola tıkarak ya/ılmib, Donemın uy gar uluslardan bııının temsılcısı olan Kaptan Cook ıle uygarlıkla ılk kez kaışılaşan yerlı halkın dunyaya ba kışlarının çelı^kılen anlatılır bu guldıırude Mızah vc lantezı, geıçek olaylatın ıçme tok ba^aulı bır uslupla yerleştırılmıştır Uygarlıkla, ılkellığın bıı ılk kaışılaş ma anı, yazarın ınte ayııntılaıı yakalama ba^arısı ıle bır şolene donuşur Kaptan Cook'un Gezısıne Lk, ze kıcc yazılmi!} bır uygarlık parodısı Edebiyat Bilimi/ dtnnadty N Pospelov/ Çevtren Yıl maz Onay/ Lvreıncl Kultur Kıtaplığı/ 592 i "Fdcbıyat Bılımı", 1925 yılından bu yana estetık sanat ve cdebıyat bılımı uzerıne çalışmalarını aralık IIHKİYVI sı/ surduren unlu Sovyet edebiyat BİLİHİ bılımtısi Prof Gcnnadıy Nıkola veviç Pospelov yonttımındekı gc nıs, bır kıırul tarafından ha/ırlan mii; Kıtap, genel olaıak sanat bılı mının ve ozelde edebıyat bılımı nın konularını, ottkı bılım ve sanat dallarıyla ılışkı ıçınde en genış boyutlaııyla ve ay ımtılı olarak ıntelemekte "Edebiyat Bılım", edcbıya tın tarıhsel ve toplumsal vasalılıklarından sanatsal oz gulhıg'une, ıçerık, bıçım ve ısjev sorunlarından ulusal o/gullugune, genel yaıatıı? vontenılerınden ozel tuıle ıc kadaı edebiyat bılımıne cgılmekte, onemlı sanat uuınleıını oınekleyeıek ıntelemektetlıı Bu o/ellıklt ı lyle kıtap, sanat vc edebiyat konusunda ayrıntılı bıl gıleı edınnıek, sanat urunlerını dogru taızda değeı k ndırmık ısteyen okuyııtu ıtın temel onemde bır başvuıu kaynagı Darcy'nin Utopyası/ I ay Wcldon/ Çevırm Ay$e Dıız han/ AFA \a\ınhm/2X0 ı Bııtun kotalaı, hayatını sıze adamış gıbı gorunen karılarınızdan koıkun' (, unku bu gun, bır de bakmışsinı/ kı bu kadın 'Raspu tın'm Gelını"ne donuşuvcrmış I akıı bır çocukluktan, unıveısıte de dekan yardımcısının eşı olmaya kadar basanıak basamak uzanan bır yaşam oykıısu Her basamakt.ı sonuna kadaı desteklenıp bır vtr lcrc gctırılmış ve sonra dd terk edılmış bır koca ar dına bakmadan ıleı leyen ve yukselen bır kadın Ya şam bıçımı ve goruşlerıyle ılışkıye gırdığı her ınsanı sarsan ve onları kendı yaşamlarını sorgulamaya /oıla yan bır kışılık Lleanor Darty ünunla ropoıtaja ge len ıkı ga/etetının kendılerını, kendt hayatlannı sorgulaıken buluveınıeleııne pek s^ınaınak gerek Bır a^k uçgenı ctrahnda gelışcn olaylar yer yer komık, yer veı absuıtl bu anlatınıla aktaı ılıyoı Bale Sözluğü/ daıl Cırant/ Çıvınn tntı Kurşunlu/ Mıtos Bny/ı/ )tiytn/arı/ 19b \ Ulkemı/dc bale sanatı teknıgını vc tum bak teıımk CUMHURİYET KİTAP SAY1 302 Bir Ada Bir Kıta/]orge Luıs Borges/ Çevtren Celal Uslcr/ Lan Yayınları/ 175 s Jorge Luıs Borges'ın kıtaplığında Chaucer'dan Sha kespeare'e, Lord Byron'dan Keats'e, Dıtkens'dan Conrad'a, Vırgınıa WoolPdan lames Joyte'a U7anan bu Ingılız edebıyatı gezıntısı Ldgar Allan Poe'dan Herman Melvılle'c Mark Twaın'den Faıılkner ve 1 le Titus Andronicus/ Wıllıatn Sh<ıL\ \pcun/ (, c vınıı Alı mıngvvay'e, Geıtıude Steın ve I Scott 1 ıtzgeıald'dan E7ra Pound ve Henry Mıller'a, Eugenc O'Ncıll'den Neyzı/ Mıttnlioyut Yayınları/ V \ > Aıthuı Mıller'a, Yeılıleı m ş^ııleıınden polısıvt ve bı Wıllıam Shakespeaıe'ın ılk donem oyunlaıından olan lımkurguya u/anan bır Amcrıkan tdcbıyatı yolculu Iıtus Andronicus (1595 94), bııgııne dek dılımı/e ak gu Jorge Luıs Borges'ın "Ingılız Ldebıyatına Cîırış" taıılmami'5 vc ulkcmı/dc hn, oynanmamı^tı Unlu tı SAYFA 17