Katalog

Haber igin ölenlerin anısına... Sınır Tammayan Gazetecılcr Orgütü, 150 ülkede basına karşı işlenen suçların raporunu bir kitapta topladı. Basın için "Utanç Yılı" ilan edilen 1994, ayni zamanda, 103 can kaybıyla meslek tarihinde en çok kurban vcrilcn yıl. Tiırkiye için genıs; yer ayrılan kıtaptan çıkarılan sonuç !}U. l laber nesinde koşanların pc^ındc koşanlar var! ECE TEMELKURAN tccı bu savabta okltı Brc/ılya'(fa ısc, gazeteciler deöıl, kapıtalı/m sınır tanımıyor 309 TV kana lı, 2932 radyo kanalı, 2424 gazete bu lıınmasına kaı^ın, Bre/ılya'nın gunu ınuz ko^ullarına uygun olarak basın haklarını du/enlcyen bır yasası vok Şılı <lt lıukuııi(.ı g.ı/t,tt(.ının /engın olanını sevıyor (jiınkvı Ba^bakan Ldu ardo Freı'nın ctkiMyle yalnı/ca bcllı bır egıtımden geı,mıs kı^ılcrın ga/ctocı ola bıleceğını du/cnlcycıı bıı yasa çıkarıl dı An«.ak ijılı'de eğıtımın patalı olnıaM ııedenıylc yalnı/ /engın olanlaı bıı eğı tınıdcn gct,cbılıvoı (, ın b.ısını, ckonoınık vc toplumsal Hformlaıla bıı dcgı^ıklık lync gırse. de sansur halâ kur.ıl vc aykııı seslcı sıkı bır bı^ımdc bUbtuıuluyor 3 1 Aralık 1994 ıtıbaııyla Çın'de tutuklu bıılunan ŞM'de zengin gazetecl sevHiyor Stntr Tammayan Gazeteciler örgütü'nün 1995 Dünya Basın Özgürlügü raporu... S ınıı Tarumavan Ga/etecıler (Repoıters Sans Frontıeıes RSH Orgutu, 19CM vılmda 150 ıılkede, ga/ctccıleıe ve basına kars,ı ı^lcncn suç laıın lapoıunu bıı kıtapta topladı Olunıkı ib.kuii.elei sıııgıınlcr vc lc loık ılolıı r.ıpoı içın Snııı lanımavan Ga/eteukı s.oyle dıyoi ' Bıı lapot, nır dımva basm lehbeıı değıldıı Kuıu, koıkutucu ve ba/en ck sikici ama bu kitapta dıınva basınına ılışkın gcrçekleıı topladık ' 1 laber pcşınde olcnlerc adanan kıt.ı bın hedeh butun ga/cteuler "Basın o/gıırluğunu JJ;11n 1 uk ya^am kavgasına donuş,tuıeıı ga/etccilere val nı/ olmadıklaıını gosteımck ıçın KSF ın kıtabı ha/ıılaıken kaışılaştığı ('iı one.mli sotıın şu Butun çığlıklan vansıtnıak mı voks.ı yalnı/ca gııvenılıı bılgılcr vcrmek mı^ Yıne dc 1994 yılı ıçın soylenecck ttk s,cv vaı 1994, gazeteulık tarıhındekı ııtanç yılıydı 103 ga/eteeı olduıuldu 130'u tutuklandı Bıı fatuıa îçınde basın o/gurluglı ba kımından nesnel olçutlere gore kotuye gıden ulkeleı Cczayır, Ruanda, Mısıı, Lndonezya, Sırbıstan, Tunııs G.ımbı.ı Mcksıka, Slovakya gazetecı sayısı 26 Cıazetclerın pro >aganda aracı ol ması gerektıgını savunan hukumet yanlısı basın organlarının varlığı bır yana, gamelcrın tırajları surcklı dubuyor, çunku halk artık propaganda ıle ılgıknmıyor Seks, !;icıdet ve ozgur bılgılcnme sansurun alanına gırıyoı Basından sorumlu yenı bakanın uygulaması ısc ılgıiK, nhlıyetı olmayan ga/etc cikaramaz 1 "Kalıtcyı yukselt mck" gcrckçcsıylc ba^latılan ııygulama, otosansıııu Koruklııyor Kııba'dakı basın o/gıırlu^u anlayiiji da sosvalıst rejımmın bara|ina takılıyoı tfadc o/guılııj>unu duzcnleyen yasa maddcsı ^ y "Konıı^ma o/gıııluftu vc basın o/gıırlugu ancak ve an tak sosyalıst topluma uvgıın olduğu sıırcce vaıdu " SSCB'nın paıçalanması yı ••••• ne de Kuba'yı etkılenıı^ De ğı^ım ıuzgarlarıyla bırlıktc lıukumet ıçın daha once "kutsal ınek" yerınc konan bazı duşunceler supum lup gıtmı^ En onemlı ornek de, bırkac yıl oncesınc dek dus.unulmesı olanaksı? olan leklamın, bugun kabııl edılmcsı Fransa'nın sorunu papaıa/zılcı RFS'e gore geçen yıl Fransa'yı kavııran sorıı $ıı Kamuya mal olmu^ küjiler o/el yaşamlarını babindan ne kadar gi7İcye nılırlcr' Holıtıkacılar vc ga/ctecıler aıa sında basjavan tartı^ma, sorunu kamıı oyunun go/k ıı OIHIIK sı ımış Her ulkc i(,ın yakla^ık 2 sayra ayı ılan kitapta, Tuıkıye'nın 5 sayfası var Ba^ langıç tumcesı îbc, Turkıye'nın bu alandakı onemlı başarılarını (') gostcıı yor "1992'de 12, 199 5 dc 3 ga/ctccı vıı rulduğu ı^ın 1994de I'uıkıyc de lıiı, gazetecinın vuıulmanıasi dıkkatc ıle ger" Türkiye'nin yeri geniş! RSF'ın Tuıkıye'ye ılışkın saptamalaıı $oyle "Turkıye'de basına en buyuk daıbcvı vuıaıı Tcıorle Mucadclc Yasası, 1994 ıın gıınılımını olu^tuıuyoıdu Ancak koalısvon kıı/leıı \c tarti'jnıal.ıi! ncdcnıylc konu, arka plana atıldı Tııtk basınının onundckı onemlı cn gelleıdcn bın olaıak gostcııkn "bolıı cıı nropaganda ' okutu, RSF'c gou "old chesnut", eskı, bılıncıı mulıabbet yanı Iıııkıve'vc ılışkın 1994 ıakaınlaıı 145 tutuklama 15 ga/ctcnın vavınma durdıırma RSI, PKK vı basm o/guılu fcu ıçın onemlı bu cngel olarak goıu yor Kaçırılan gazctecıleıın avnnıılı ov kulcıınm bulundugu laporda, ()/guı Cıiınılem vc O/gut Ulkc nıulıabııleıı nın bııvuk cngcllcmekrle kaı^ıla^tıkla n da bclırtılıyor RSF'ın Turkıve dc ba sın o/gııılugıı soııınuna ılışkın vorıımu yl "Sayısı çok fazla oldıığu ıçın tutuklu sayısını saptamak çok guç Soylcncbılc cck tek ^cy, bıı olavlaıın hemen hcpsı hukumctle PKK aıasındakı catıijnıayla bağlantılı Tutuklanaıılatın lıepsı sis tcmlı olarak üjkencedcn gcçırılıyoı vc heı zam.ın ayni vontcmlcr kullanılıvoı ckktrık vcımc unsel lijkcncc " l'urkıye holumundc ycı alan oncnılı olaylardan bın dc Mıllıyct Cıa/ctcsı Muhabırı UKık Kaptan vc Huıııvct Ca/ctcsı Muhabııı Lbru Kuçıık.ı v dın ın Ba^bak.ın T.ınsu rıllcı'ın og lıı Mcrt (jlleı ın lotogıallannı ^ckııuvc (,ali!;iıken engdlcnıp hlmlcımın alııı ması ( ıımlııırıvet C>a/etesı Muhabırlc ıı Hatıcc lunccr ve Ahmet ^jık'ın cop landi(*ı vc 'jık'ın vu/undckı vaıalaı \ıı /unden hastahanc>c kaldınlmak /o nında kaldığı da ıapoıda a\ııntılı ola lak anlatılıyoı RSI 'ın na/ırladif»ı kıtapta, 1976 da yuıurluğc gııcn Uluslaıarasi Sıvıl vc Polıtık Haklar So/lcifmcsı'ne ımza at mayan ıılkeleı de siralanıyoı Aral.ırın da luıkıye'nın de bulundugu ulkelu den bırkaçı ^ovlc Yunanı.stan, Bırleşık Arap Emırlıklc rı, (vad, Çın, Kuba, Papua Yenı Gınc Pakıstan, Suııdı Arabıstan, Tayland lıan, Iıak vc hatta Fıldısı Kıyısı Ul kcsı'nın bıle ımzaladığı sozle^me, basın volııyla ıtade ozgurluğunu duzenlıyoı Kıtabı edınmek vc sınır tammayan bıı gazetecı olmak ıçın ıletışım kurula bılecek merkez Parıs'te 4, rue Geoff loy Maııe 75009 Parıs, Tei (33) 144838484,• •joylc M Kanlı ola\lııa sahnı olan Cezayu'c kitapta otunılı bıı yeı ayıılmış, Ceı.\ vıı lı gazetc.uleı "av nayvanlan" gıbı ya ^.lyorlar "Sıırcklı tcıoı luııde vasarkcn cn kucıık vanlıs.ın bıle olıım dcmek ol duğıı nır ortamda gazueulerın hayatı kâbus gıbı Ga/etecı orgurlerı en (,ok, nasıl canlı kalabıktcklcıını kuııu^uyoı lat " RST'e gclen bıgıkie goıc A11an1111 ıvıycgukn ulkckı aıasında s.ıvılsa bık D/clk'^tıım».' pıojısının ba^ını (,ckcn bıı ısadamını aıa^tııan ıkı ga/ctecının ol duuılnıesı 1994 yılındakı cn oncmlı olavlardan bın Bangladcij'tc lıer nc kadar o/gur bıı basın var gıbı gdrunuvoısa <i<i, devlet gutJerıyk1 Muslunıan fanatıkkr arasınd.\ 'danısıklı bır doviii;' suıuvoı b>an sıır Liygulanmaba bıle, hınatık dıncılcr ncdcnıyle basın kendı kcndını sanbiır luyor Banglade!; lnsan Haklaıı Dcrne ğı nın yaptığı bır açıklamada, danısıklı dovu^un kanıtları dıle getırıbyor Ga zctclcıe tanatık Mııslumanlar taratın dan yapılan bonıbalama eyleınleıınden sonra 4 gazetetinın tutuklanma ncdc nı, Turkıyc ıçın dc çok tanıdık "Halkın dın duygularını ıncıtmek " 1994 yılında basına vurulan buyuk darbclcrdcn bıtı dc Bosna Hcrsek'dc yaşananlar Sava^ tutsagı olarak tutulan gazctecılcrın yanısıra çok sayıda gazcSAYFA 12 Nasıl canlı kalınız' Onlar protestoyu seviyor ınn (anınıayan Cîa/ctctılcı (Rtpoıtcıs Sans I rontıercs RSF) Oıgutu 1985'de 1 rans.ı ti ı kııruldıı Robeıt Mcnaıd ın kııulugu orgutun kuııılu^ amacı, basında duyaılılık \ ıt ıtm ık llk yıllarda, unııtulııuı^ sava^lar vc kınısuun onemsemcdıgı olaylau 1/kyı.n.k vc h.ıbtrlcrı basın kurulusjaıın.ı satarak paıasal kayn.tk s.ıgladılaı Rbl, ıLüeyerı vıllarda dnnyanın heı yeıınde ga^crccılcrın olduıulnıct.1 vt* tutuklanmaMna kaı^ı evlcmlcic ba^ladı 1989 yılııuJan ba^layarak basm o?gur lüğu ıçın somut cylenıkıc gırıştı 1989 yılından bıı yana yayınladt^ı yıllık raporlarda, dogrıılanrniij bılgıleıı toplayan RSI 'ın tok sayıda yayını bulunuvor Gazetetılere her çeşıt yardımı saglanıaya (jalışan 1İS1, 1994 yılında yaptıgı anket lcr sonucu "Muhabırler Anaya.sası"nı hazırladı Bırk^mı^ Mılletler vc UNL.S CO'dan dcstck alun oıgutun yıllık buucsı 100 nıılyon fıank RSFın Almanya, Isvıçre, îsvcç îspanya ua bulutıan burofarı yanısıra ltalya ve Bekıka'dayardımlayııa ıcındc bulıınduğu gruplar var RSh butün diınya gazetecılerıne karşı ıs lenen dıncı ııkçı ve polıtık ayrımcılık ;>uçlarını önlemeyc çalışıyor Tcmel ıl kelcrı, kısa sloganlurında "Protesto, çalı^nıalanmızırı temelıdır" • Sıntr Tammayan Gazeteciler, BM'nin desteğıyle bütün dünya gazetealeri için çalıştyor S CUMHURİYET KİTAP SAYI 302