Katalog

1 elevizyon ekranından yansıyan görüntü, çok kısa zamanda yalnızca "hareketli" bir imge olmaktan çıkıp, kendi estetik ölçütlerini oluşturan bir sanat dalına dönüştü. Televizyon tekniğinin özellikleri ve bu alandaki uygulamalar, özellikle geleceğe yönelik olarak bu ölçütlerin geliştirilmesini zorunlu kıldı. Prof. Dr. Levend Kılıç'ın Türkiye'de alanımn ilk kitabı olan "Görüntü Estetiği", bu yeni medya estetiğinin hem ilkelerini ve uygulamasını tanıtmak, hem de çok yeni olan terminolojisini dilimize getirmek bakımından önem taşıyor. NAZLI BAYRAM âğıt iizenne basılmış harflerle (lekelerle) birgazetesayfasında, bir el duyurusunda, bir dergide bir kitapta karşılaşabiliriz. Bclli bir olayı, duşünceyi, duyguyu ileten, bu iletışım ortamlarının ham mal/.emesi aynıdır, kâğıt ii/.erine basılmış harflcr Başka türlü söyleyelim: Roman ve şiir gibi bir demeci ileten gazetenin ham malzemesi de aynıdır. Aradaki fark, ilkinde, ham malzemenin roman ya da şiirın estetik kuralları veolanaklan içinde düzenlenmiş bir bütünün parçası olmasıdır; ikincisinde boyle bir estetik dünya yoktur. Elektronik görüntü de basılmış harflere benzer. Televizyondaki bir haber programının ham malzemesi de olabiiir; estetik bir bütünün, arayışın anlatımın ham malzemesi de olabilir. Bu ikinci durumda ortaya çıkan ürün "eski ağıza yeni tad video art" olur. Levend Kılıç, "Görüntü Estetiği" adını verdiği yeni kitabında elektronik görüntünün üç ayn kullanım alanını, televizyon yayıncılığı, amatör video, video sanatı olarak belirliyor ve temel savlarından bırini şöyle ifade ediyor: Televizyonun "ham malzemesi elektronik görüntüyle televizyon dışında neler yapılabileceği gözardı edilmiştir" (s. 16) Yazara göre, video sanatını, elektronik görüntünün ham malzeme olduğu diğer alanlardan ayıran ve onu bir sanat kılan öğe yorumlama ve yaratıcılık etkinliğidir. "Her sanatta olduğu gibi CUMHURİYET KİTAP SAYI 2S0 Prof. Dr. Levend Kıltçtan önemli bir kitap: Görüntü Estetiği lağımızın yanılsama sanatı video elektronik görüntü sanatında da (video sanatı) sanatçının yüzey üzerine nesnelerın görüntülerıni çıkartmasının fiziki sürecinden çok bu süreç içinde nesneye kattığı yorum öncmlidir." (s. 22). Bu yorumun estetik bir düzen içinde ortaya çıkması, sanatın estetik öğelerini, oıanaklarını bilmekle olasıdır. Her sanatın kendi anlatım araçları vardırvesanatçı, yaratıcılığını, yorumunu bu anlatım araçlarını kullanma biçimiyle ortaya koyar. Video sanatımn anlatım araçları sinema sanatımn mirasından yararlanmakta, ancak; video sanatımn kendi anlatım araçlarını ortaya koyarken sinemadan hatta resim sanatından ödünç alınan estetik kalıtı da sergiliyor. Böylece hem, video sanatımn ayırıcı estetik öğelerıni tanıyoruz ve hem de görüntü estetiği denilen çok zengin bir alana ilişkin bütüncül bir bakış ediniyoruz. Kılıç, Görüntü Estetiği'nin "Eski Ağıza Yeni Tad Video Art" adını verdiği ilk bölümde, bir sanat olarak elektronik görüntü kavramına ısınmamızı sağlıyor ve video sanatımn temel estetik öğelerinin ncler olduğıınu ortaya koyuyor: Işık, uzay, zamanhareket veses. "Önce Işık" adlı bölümden başlayarak, bu temel estetik öğeler tek tek ele alınıyor. Bu bölümun konusu ışık, ışığın yapısı ve aydınlatma. Video sanatını diğer görsel sanatlardan ayıran; "nesneyi bütünüyle yapısal olarak" değiştirme ve yeni bir nesne yaratma olanağı veren öğelerden birini, iç ışık öğesini bu bölümde tanıyoruz. "HerŞeyi Kuşatan Renk" bölümünderenköğesi.renginalgılanması.renklerin karışımı, rengin derinliği konularıyla ilgileniyor. Video sanatımn bir diöer farklılığı rcnk konusunda ortaya çıkıyor. Elektronik görüntünün "rengi ışıktan oluşur". Bu da video sanatçısına istediği rengi ışık oiarak yaratma olanağı veriyor. "Yüzeyin Sınırlanışı" bölümünde elektronik görüntünün yansıdığı yüzeyin sınırları ve bu sınırlar içinde gördüğümüz her şeyin birbiriyle ilışkisi inceieniyor. Bu ilişkilerin ortaya çıkardığı görsel guç, görsel denge ve şekilzemin ılişkisi konuları ele alınıyor ve bütün bu öğelerin elektronik sanatına sundu K ğu olanaklar tartışılıyor. Kılıç, "Göriintü Boyutu" bölümünde önce kameranın konuyla (nesneolay) ilişkilerini inceliyoruz. Kameranın konuya bakarak, konunun, içine girerek ya da konuyu yeniden yaratarak konuyu nasıl anlattığını tartışıyor. Sonra, çekimden kurguya dek görselleştirme sürecine katılan bütün öğeleri zaman boyutunun yaratılması açısındaneleahyor. Kitabın son bölümüne "Ses Boyutu" adı verilmiş. Yazar, bu bölümde scs öğesini değişık kullanım biçımlcriyle sergıledikten sonra "duyulan sesin kaynağının ekrandaki görüntüyle ilışkisı"ni incctiyor. Kılıç, genel olarak Görüntü Esteti ğiyle ve özel olarak elektronik görüntü sanatıyla ilgili konuları hem tanıtıyor hem de bu sanatın diğer görüntü sanatlarıyla yakınlığını vc farklıhklannı tartışıyor. Bualanda ülkemizdeyayımlanmış bir ilk çalışmanın böyle geniş bir yaklaşımı olması çok önemli, çünkü bu yaklaşım elektronik görüntü sanatımn yalnızca bılğisayar teknolojısine dayanmış sığ bir estetiğe sahip olmayacağını gösteriyor. "Göriintü Estetiği "nde sözlük ve açıklamalı, kaynakça bölümlcrinin bulunması alana getirdiği katkıyı çoğaltıyor.B Görüntü Estetiği / Prof Dr Levend Kılıç/ Yapı Krcdı Yaymları / 124s. S AY F A 9