Katalog

söz ediyorum. Dil duygusu önemlidir. Dil duygusu bir tür duyarlıktır. Reçetesi yoktur. Ozan onu yakaladı mı kalıcışiireulaşır. Bu genellemelerden sonra sorunuza şöyle bir karşılık verebilirim: Ozanlığımın sözlük yazarlığıma çok yararı, sözlük yazarlığımın ozanlığıma çok zararı dokunmuştur. Yakup Kadri'nin "zoraki diplomat" olması gibi, ben de "zoraki sözlükçü" oldum gerçekte. Türk Dil Kurumu'rçu kapatmasalardı, ben bir iki küçük özel sözlükle yetinirdim. Onu kapatanlara inat, tek başıma Türk Dil Kurumu gibi çalışryorum.Birgörevyapryorumyani. Oysa, ben ozanım, bütün zamanımı şiire ayırmak isterim. Haksız ve hukulcdışı olarak cl koydukları Türk Dil Kurumu'nu bize geri versinler, ben de zamanımı şiire ayırayım. Yoksa onlan beni izlemek zorunda bırakarak hep utandırırım. Şaka bir yana, utanırlar mıdersiniz?" All PüsküllüoOlu, sözlük çalışmalannı İki üriln lle bırakmamıs ve cok daha genls kapsamiı olan baska bir sözlük hazırlamıs ve yayımlamıstır. Bu sözlük. 'Arkadas Türkce Sözlük adıyla yayımianmıstır. Büyük bir emek ürünü Arkadaş Türkçe Sözlük MUZAFFER UYGUNER An, bal alacak çiçeği bilir. An, bey olan kovana üşer. Arıgibiçalışmak. Arıgibisokmak. An luzdıranı sokar. An kovanı gibi işlemek. Arıkovanınaçomaksokmak. Bir tek örnck bile nasıl çalışıldığını, bu çalışma sonunda ortaya nasıl bir Sözlük konulduğunu göstermektedir. Böyle bir çalışma hiçbir^zaman kolay değildir. Bunların yanında argo sözcükleri de anmak ayrı bir çalışmadır. Aynı zamanda eşanlamlılarının dagösterildiğinibelirtmeliyim. Sözgelimi, "asbest" addesinde kayalifi, taşpamuğu gibi eşanlımlıları gösterilmiş ve ayrıca asbestin işlenmesiyle yün durumuna getirilmiş ürün de asbest lifi olarak belirtilmiştir. "Departman" ve "deplasman" gibi yabancı sözcüklerin de türlii kullanımı üzerinde durulmuştur. Hele, "Düseş" gibi Farsça sözcügünün dilimizdeki çeşitli kulianımının ve deyimlerde yer almasının ayrıca belirtilmiş olmasını da anmalıyım. "Ne" sözcüğünün kulianımının isc koca bir sayrayı doldurması ayrı bir özelliktir. Bütün sözcükleri anmak elbette olası değil. 1215 sayfa olan bu yaklaşık 45.000 madde başı ve 150.000 anlam içeren Sözlük'ü anmak bile yeterlidir. Dilimizin geniş bir kullanım yelpazesini içeren sözcükler, eşanlamlı sözcükler, ündeşler (mecazlar), argo sözcükler, atasözleri ve deyimler bu Sözlük'te yer almıştır. Ansiklopediler dışında en kapsamlı sözcüllerden biridir bu. Dile önem verenler kadar dilimizi öğrenmek isteyenler için de önemli bir kaynaktır. • Arkadaş Türkçe Sözlük/ Alı Püsküllüoğlu/ Arh.adaş Yaytnı/ Ankara l'J'M/ 1215 v. (Edınını ıçtıı Arkadaş Kiiltür Merkezi, Mithatpaşa Caddcsi, No 2HAnkara) lı Puskülluoğlu'nunÖz TürkçeSözlük adh Sözliiğü 11. baskısını yaptı. Bilindiği gibi, bu Sözlük'te satı r başı sözcüklerle ilgili olarak çeşitli yazarlardan alınan tümcelerle örneklcmeler de vardır. Böyle bir baskıya erişmek bir kitap için de azımsanacak bir durum dçğil, aksine alkışlanacak bir durumdur. Bu arada, Oz Tiirkçe Kılavuzu adlı kitabı da bu yıl 3. baskısını yapmıştır. Bu kitapta yabancı sözcüklere Türkçe karşılıklar bölümü ile Türkçe sözcüldere yabancı karşılıklar bölümü bulunmakta, ayrıntılı bilgiler verilmemcktedir. Püsküllüoğlu, sözlük çalışmalarını bu iki ürünü ile bırakmamış ve çok daha geniş kapsamlı olan başka bir sözlük hazırlamıs ve yayımlamıstır. Bu sözlük, Arkadaş Türkçe Sözlük adıyla yayımlanmıştır. Bu sözlük dc, dilimizin son yıllardaki gelişimi de göz önıınde tutularak hazırlanmıştır. Böylece, ça*ğdaş Türkçe'nın kapsamlı bir sözlüğü niteliğinde ve boyutundadır. Sözlük'te, satırbaşı sözcüklerin anlamları geniş olarak verildiği gibi o sözcüklerden üretilen ve dilimizdc yıllar boyunca söylenegelen deyimler ve atasözleri de gösterilmiştir, örnek olarak bclırtilmiştir ve bunların da kullanış anlamları verilmiştir. Bura4a, sözcüklerin kullanılışı yazarlarımızdan seçilmiş tanık örneklerle gösterilmemiştir. Püsküllüoğlu, önsözde işe şöyle giriştiğini anlatmıştır: "Türkiye Türkçesi'nin pek çok sözlüğü ortaya konulmuştur. Bunlar içinde çok değerlileri vaı dır. ()nlara her zaman başvurur, onlardan yararlanırız. Ancak, yınede yeni, daha gelişmiş sözlüklere gereksinim duyarız. Çünkü dil olduğu gibi kalmaz, dili kııllanan insanlar onu süreklı değiştirir, daha doğrusu, geliştirir. Bunun da saptanması gerekir. Sözlükçüler de bunu yapar". Püsküllüoğlu da bunu yapmıştır. Bu Sözlük'te yalnızca Türkçe, daha dogrusu öz Türkçe sözcükler yoktur; dilimizde kııllanılan ve yabancı dillerden geçmiş sözcüklere de yer verilmiştir. Açıklamalar ve deyimlerle atasözleri dilimizin sözcüklerinin nasıl kullanddığını da ortaya koymaktadır. Sözgelimi, "an" sözcüğünü herkes bilir. Ama arının özellikleri, rengi, iğnesi gibi organları ile açıklanması her sözlükte yoktur. Balarısı ile öbür birçok an türü olduğunu da biliyoruz. Burada eklenen deyimlerle atasözlerini şöyle göstereceğim: A Beklenen eser CIKTI! Şu Bızım Rumeli Usta yazar YILMAZÇETİNER'in kaleminden bir dev eser daha. YAYINLARI JılmazCetiı YrimazCetiner Yılmaz Çetiner CUMHURİYET KİTAP SAYI 24 4 SAYFA 7