Katalog

Ali Püsküllüoğlu: Dili şiirlerle, sözcüklerle kuşatan yazan yene örneklendirmeye her zaman hazınm. Milli Eğitım Bakanlığı'nın böylesine gülünç yanlışlarla dolu olan bu sözlüğü sahk vermesi, öğretmenleri ve öğrencileri onu kullanmaya zorlaması acıdır. ; htersenız, bazırladıgtmz ilk sözlüğe değin uzanalım Bugüne değin kaç sözlük hazırladınız? Adlarım ve yöneldik? lerikültürelçevrelenisöyler mtsınız llk sözlüğümüz Öz Türkce Sözcükler ve Terimler Sözlüğü adınî taşıyordu, sonradan, sonrasi basılışlarında adını Öz Türkçe Sözlük yaptım. 1966'da yayımlanmıştı, bu yakınlarda on birinci baskıya ulaştı. Bir tür belge sözlük o, Dil Devrimi'yle dilimize kazandınlmış sözcükleri, yazarlarımızdan seçilmiş örnek, tanık tümcelerle veren bir sözlük. Her baskıda ekler yapıyorum, geliştiriyorum. Çok ilgi görüyor. Hemen her baskısı için yazılar yazılmıştır. Sanırım dünyada, üzerinde bu denli durulmuş, yazılar yazılmış az sözlük vardır. Iznımzle sözünüzü burada kesmek ıstıyorum. 12Mart'ta bu sözlüğün basına gelenlert bıliyoruz Düşünce yasağı sözcük yasağtna kadar ınmıştı Sözcük yasaklanır da sözlük yasaklanmaz tnı? Bu yasaktan sizin öz Türkçe Sözlük de payını aldı değtl mı ? • 12 Mart döneminde toplatıldı, yargılanmam bir buçuk yıl sürdü. Belki de dünyada toplatılmış, kovuşturulmuş tek sözlüktür. Daha sonra çok özel ve oldukça özgün bir sözlük olan Yaşar Kemal Sözlüğü'nü hazırladım. Ardından yayımcıların isteği üzerine orta boy bir sözlük olan Çağdaş Türkçe Sözlük geldi, Öz Türkçe Kılavuzu ve Ortaokullar İçin Türkçe Sözlük, Ilkokullar İçin ÖrnekliResimli Türkçe Sözlük, Seçilmiş Çocuk Adları Sözlü' ğü, Türkçenin Yazım Kılavuzu gibi sözlükler ve kılavuzlar geldi. Şimdi de, söz konusu ettiğimiz Arkadaş Türkçe Sözlük yayımlandı. Genel bir sözlük bu. Yaklaşık kırk beş binmaddevarsanıyorum. Son on, on beş yılda Türkçe'nin gelişimini saptayan bir sözlük nanlarbunugörecektir. Dtlımıztn özlesmesine gönül vermiş yazarlardan birisimz Öz Türkçe Sözlük, Öz Türkçe Kılavuzu gibi çalışmala• rınızda Türkçe sözcükleri öne çıkardığıntz gibi, Seçilmiş Çocuk Adları Sözlüğü'nüzde de Türkçe olan adları öne çtkardımz. înanıyorum kı son yıllarda pek çokçocuğun adt sizin bu sözlüğünüz tarandtktan sonra kondu All Püsküllüoğlu lle Mehmet Cüler söylesl sırasında... Kapak konusunun devamı. • Alı Püsküllüoğlu'nu edebtyatı dennlemesine kuşatan, bununla birlıkte gösterisı sevmeyen, sesüz bırad olarak tanıyoruz Bir baska söyleyısle, az yazıp çok konusanlardan, kötü yazdığını tyıymi} gıbı sunanlardan değıl o. öncelıkle bır şatrsınız, dilcisiniz, sözlük(ler) yazanstnız. Bugünlerde çok önemlı bır sözlükle bırkez daha çıktınız okurlann karsısına. Pek çok sözlük hazırlamış bır yazar olarak bu büyük sözlüğe neden gereksintm duydunuz ? Gereksinim duyan ben değilim: var olan gereksinimi karşılamaya çalışan biri olarak görmek isterim kendimi. Sözlüklere her zaman gereksinim vardır. Hiçbir dil, tek bir sözlükle verilemez. Dili bütünüyle içeren bir sözlük yapsanız bile, dil değişen bir şey olduğu için, bir süre sonra eskir o sözlük, yenilerine gereksinim doğar. Çünkü dil yeni sözcükler, sözcükler yeni anlamlar kazanmıştır ya da artık kimi sözcükler kullanımdan düşmüştür, kimi sözcüklerin kimi anlamları yetersiz kalmıştır. Bu yüzden büyüklü küçüklü bir yığın sözlük dolaşır ortahkta. Her biri bir gereksinimi karşılar. Hepsi de kitaphğımızda yer alır. llk bakısta sözlük hazırlamak çok SAYFA 4 0. kolaymıs gıbi gu züküyor insana Örneğın, seçttğı mz bu ıkı sözlıı ğü önünüze ala caksınız, onu bı raz deg'ıstirerek en çok da kopyu ederek kendı sözlüğünüzü hazırlayacaksımz, öylemı? Bir sözcük için, kimi zaman pek çok sözlüğe bakmak gereğini duyarız. Her biri sözcüğün ayn bir özelliğini öne çıkarabilir çünkü. Sözlük yapmak inanılmaz ölçüde zor bir iştir. Bir sözcüğün tek bir anlarru için birçok kaynağa bakmak, saatlerce uğraşmak gerekebilir. Çok sabır, çok çalışma ister. Ömür törpüsü bir şeydir bu. Belalı bir iştir. Çok iyisini yaptığınızı sanabilirsiniz. Söyleyebilirsiniz ama her zaman çok daha iyisine gereksinim duyulur. Yine de her yeni sözlük, öteki sözlüklerden de yararlandığı için, her zaman daha iyi bir sözlüktür. Onların eksiklerini tamamlamış, yanlışlarını düzeltmiştir. Yanlışsız bir sözlük olmaz, az yanhşlı sözlük olur. Ben her zaman az yanlışlı bir sözlük yapmaya çalıştım. Son on, onbeş yıl içinde, Türkçe'nin gelişimini de izleyen bir sözlük, güven l'URKÇK KILAVUZU le kullanılabilecek bir sözlük yoktur. Bilindiği gibi, eski Türk Dil Kurumu'nun sözlüğü Türkçe'nin belli bir aşamasıru olabildifiince eksiksiz içeriyordu. Güvenihr bir sözlüktü. Türk Dil Kurumu'nu ele geçirenler onu gülünç bir sözlük durumuna getirdiler. Devlet zoruyla kullandırmaya çahşıyorlar. Büyük bir gazetemiz de, nice gülünçlüklerle, yanlışlarla dolu olduğuna aldırmadan, onu okurlarına sunmak aymazlığına düşmüştü. Gerçekten gülünç bir sözlük o, yanlışlarla dolu bir sözlük. Yanlışsız bir sözlük olmaz ama yanlışlarla dolu bir sözlük de hiç olmaz! Bilim adamı olarak küçük dağları yarattığını öne sürenlerin böylesine yanlışlar yapması inanılır gibi değil ama gerçek! Yazık ki, bir konuşmanın sınırları içinde, o sözlük için ancak bunları söyleyebiliyorum. îste oldu Arkadaş Türkçe Sözlük. Kulla I C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 24 4