Katalog

0 K. U R L A R A "Türk resim ' geleneginin kökeni olan Osmanlı minyatür sanatının hlam resim sanatı içinde kendine özgü bir yeri vardır.... Sarayda özenle hazırlanan el yazması tarihkitaplarım minyatiirleyen nakkaşlar Osmanlı dcvlctını ve hukumdarlannı yüceltici başardı savaşlan ve görkem/i törenlcri yamttırken, bir tür tarih belgeleyicilıği yapmışlardır.... Osmanlılarm bu belgeleyici yaklaşımı portrecilik dalının geliştnesini kolaylasttrrmştır." Sunatnan Kıruç ciftinin özel kolleksiyonlartndaki Padişah portreleri ttpktbastm olarak yeniden yaytmlamrken kitaba Osmanlı portreciligi konusunda yazdığı yaztda bunları söyliiyor Günsel Renda. Bu değerli kitabı özel kolcksiyonlarından çıkararak ortak paylaşıma sunduklarj için Kıraç çıftıni kutltıyoruz • Tüm okurlartmıza bol kitaplı günler. Almanyajspanya, İngiltere, îtalya ve Hollanda'dan örneklerle Gravür Sanatı Gravür, yumuşak metal üzerine çizilmiş desenin kâğıtyadabaşka bir ncsne üzerine baskı yöntemiyle aktarılması olarak tanımlanır genellikle. Elimizdeki kitapta da bunun çok çeşitli örnekleriyle karşılaşıyoruz. HAYDARÇELİK ImtıyazSahıbi BerlnNadl Basan ve Yayan Yenı Gun Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A S. Cenel Yayın Yonetmenı. özgenAcar Cenel Yayın Koordınatöru Hlkmet Cetlnkaya Cencl Yayın Danısmanı OrhanErlnç Yazı ı$lerı Muduru Celal Basiangıc Yayın Yönetmeni Turhan Cünay GrafıkYönetmenı Dllek ılkorur Rekiam Renaişıtman C U M H U R İ Y E T K İ T A P ravür en kısa tanımı ilc, çinko, bakır, tahıa gibi yumuşak malzeme üzerine çiziltn resmin kâğida aktarılmasıdır. Bu aktanm baskı yöntemi ile yapılır. Sonuç bakımından diğer resim tekniklerinden tamamen f arklıdır. Diğer tekniklerle resim bir sefere özgü olarak yapılır. Rir resmin aynısını tekrar yapmak hemen hemen imkânsızdır. Gravürlerle istenilen sayıda çoğaltılabilir. Rizim amacımız gravür sanatını örneklerle ve kısa bilgilerle sanatla ilgilenen insanlara tanıtmaktır. Bu sebepten dolayı bu sanatın tarihteki yerine ve önemine kısaca deginmek istiyorum. Kitapta yepalan resimler ekol bakımından Almanya, İspanya ve İngiltere gibi L'K; ülkeyi kapsar. Ama bi/.ler bu ülkelerdeki ekolleri G ttalya ve Hollanda'daki geli^imlere pekiştirmek istedik. İtalya'da geli^en Rönesans hareketi tüm Avrupaya hızla yayılarak gelişimini tamamladı. Fakat İtalya'da tüm plastik sanatlar geliştiği halde, gravür sanatında önemli bir gelişme olmamıştır. Sanat tarihine baktığımızda, gravür sanatının özellikle Almanya'da büyük gelişmeler gösterdiğini görürüz. Almanya bu gelişmeyi Albrecht Dürer'le tanımıştır. İspanya'da ise pek <,ok sanatçı gravürle uğraşmı^tır. Ama en ilginç yanı Velazquez ve F.l Cîreco gibi sanatçıların da gravür (,alı^mış olmalarıdır. İngiltere'de ise bu sanatı Wilhelm Turner doruk noktasına ulaştırmıştır. Bu eserin adına önem kazandıran büyük banatçıların eserlerini ülkemiz insanının gözleri önüne sermek bizim için çok önemlidir. Bir u/manlık kitabı değil daha çok sanatçılara, portrecilere, her türün temsilcilerine bayranlık ve sempati uyandırma isteğimizdir. Bu nedenden dolayı bu alanda en başarıh sanatçıları seçtik. Alman ekolünde birkaç primitifi "Martın Schongauer, C'aranach, Dürer ve Holbeini, İspanyol ekolünde El Greco'yu, Velazquez'i Murillo'yu, Rihera'yı, (joya'yı, İngiltere ekolünde Reynolds'u, Cîainsborg'u, Constanble'yi Turner'i İtalya ve Hollanda ekollerindeiseRaphaen.Rembrandt'ıhayathikâyeleri ve sanat görüşjeri bakımından değil de eserleıi bakımından iyice inceleyip, sevdikten sonıa bu kitabı oluşıurduk. Bizcebu sanatçıların geçmişi önemli değildir. Ünem li olan; insanlık tarihindeki evrimleşmeye eserleri ile yaptıkları katkılardır. Günümüz insanma bu bakımdan büyük görevler düşmektedir. Tanınması gereken bu büyük sanatçıların olabildiğince iyi tanınması gerekir. I Iiçbir zaman yeterince tanınmamış bu büyük ustaların eserleri önüne geçtiğimizde yeni bir anlam yeni bir güzellik ve derinlik keşfederiz. Böylece sanat tarihi; her sanatçıyı (kişiliği, sanat göriişü) yerli yerine koymaya çalışmaktadır. Bu da ekollerin ve onların göreceli önemlerinin iyi anlaşılması için gereklidir. Bu ekoller arasında direkt olmasa bile dolaylı birbağıntı vardır. Her ekolün birbirinden larklı olması dayattığı dü^ünüş bakımından bağıntılıdır. İtalya'da Rönesans ne ise Avrııpa'nın birçok ülkesinde de odur. Ve aynı toplumsal yaşayış biçimini gerçeklestirmi^ lerdir. Fransız üslubu üzerinde İtalya' nın etkisi olduğunu biliyoruz. Ama bu alanda Fransa önemli biryer teşkil etmez. Tüm Avrupa ekolleri içinde en orijinal olan 1 Ioll;ın da ekolünün de diğer ekoller üzerinde nasıl bir asimilasyon yarattığı açıktır. Rembrandt ile Venedik ekolünden lıerhangi bir büyük sanatçı arasında ne tür gizli bir bağıntı olduğunu, sanat tarihine baktığımızda rahathkla görebiliriz. îşte birbirinden son derece uzak olan bu üç ana ekol üzerinde az ya da çok dolaylı, ama gerçek olan aynı etkiyi resimlerden rahallıkia anlayabiliriz. Şunu herkes bilmelidir; resim tarihinin adı bir noktaya ka tlar geçerlidir. Scizkonusu olan genel sanat eğhiminin temeli olan bu ekollerin özü ve gücüdür. Kitapta yer alan sanatçıların bu özgünlükleri ile çok canlı etkiler yarattığı bir gerçektir. Koleksiyoncular, eleştirmenler ve hevesliler bu ekollerin her birindt heyecan verici özellikler bulurlar. İngiliz ekolü bunlardan daha yeni yeni yararlanmayıbaşardı. Eserler kimi zamanbeklenmedikoıandadeğeranı51 sağladı. Hatta resimlerde görüldüğü gibi ölçüsüz oranda bir gelişme ohnuştur. Ama unutulmuş ya da değeri bilinmemİ!} usialar hakkında uyandırılan dikkatler gerçek olmakla beraber önemlidir. Bundan dolayı pek tanınmamıj sanatçılara da yer vermeyi görev bildik. Yine de bu tutku, üıılü ekoller içinden hakların geri verilmesini, yeni bu luşların ortaya çıkmasını sağladı. Gerçekten İspanyol sanatçılardan yarım yüzyılöncesinekadar Murillo ve Ribera, Velazquez'den daha ünlü ve daha saygın isimlerdi. Ancakhayranlık uyandıran Vela/.quez üstünlüğü bu süre içinde ortaya çıkmı^tır. Greco'yu kim tanırdı? Kimi sanat tarihçileri bu güçlü sanatçıyı; bir tür garip bir deli olarak tanımlıyorlardı. Böylesi büyük sanatçdara hakettikleri saygınlıklar verildikten sonra, lekrar eski hale dönü^ olmamıştır. Bu sanat tarihi için nihai bir zaferdir. Geriye dönülmesi iınkansız olan büyük bir başarıdır. • GravürSanatı/Hazırlayanlar: HaydarÇelik. •NesrinÇelik/TroyaYaymalık/l)4s. S A Y F A 3 S A Yl1 7 4