Katalog

• kezdahakanıtlanmaktadır Ressamın, erken donem padışahları ıçın geleneksel ka lıplardan yaraılandıgı açıktu Orneğın, I Osnıan'ın gıydığı sarkıllı burtna sarık (bır ucu serbestçc sarkan) kaynaklarda geçer Buıada da ılk Osmanlı padısahınm kavu ğıı bu tur bır sarıkla saı ılmıs Or/'«/denılen Mrmalı kulah ıı/erıne sarılmıs sarık tıpı kaynaklarda I Murad a atledılır Yenıçenlcıın başlığına ben/cycn bu tepdık I Murad'm portrısındı dıkkatı çeker Aynı kavıık bı<,ıım I atıh t kadar korunmustur Pıdışah gıysıletmdc donem o/ellıklerı IK dıkkat ç.ekı]nııstıı Orncğın Fatıh eka darOsmanlı padısahlannın kmklu k.ıttan gıyııiLdıkkıı VL kaftanlııının daha sadt olduğu anlaşılmakıadıı F .ıtılı dalıa gor kcnılı gıysılerı vtglemıs htm kurklu kat>l.ın gıymış, hcm dc soıguç takmıştır Kaf tanın onunde sırma {aprastlar (kaftanın onıınde ıkı vakavı baglavan kordonlar) \LI alır Bıınların ııııı puskulludlu I M ıhmud'dan sonra kallanlaıın onunde sırma puskııl vuınt t.ı^Iı ışkmderycralır kaftanın altına gı\ ık.11 cnıarı tarklı renkte olurkuı I Malıınınl'dan sonra entan ve kaltan avnı anktcdıı Butun bu uvgulaın ıl ııın temelınde yaı nı amaç padısah poıtıderınde doğrıı gomntukrı vırmekııı Kuskusıtf.'Seyyıd l o k m ı n ı n S tmııbhiım sınden bu vana • < s ııı mjlaı bu goııınuıkıı kalıp kullanarak suıdut(.hı1ıv<nlıiılı Ancak u/crınt ko\a ıak ıj/ıknsabloıılaı mutlaka padışahların hıdııı çı/gıkıını vı trurusunu vermeye \aıı\oıdu amakımıavrııuılaı ı«,ın sanatçılar kendı beıeı ılerıne d lyanıyorlardı Oı neğın /emın a\rıntılaıında kutlanılan es \alaıda kumaşlaı veoıtukru/erındekısı sılv ııatılarınisırgılıvorlaıdı NıtekınıKı raç albuınutuk bu tuı ıvııntılara gosterı Itn ıvcn otekı 19 >u/\ıl albumlcrınde \oktuı Bu da albııımın o/el hır orntk o! duguııu gosttı ır \ ıgur uslubuna gdıncc bu donem albunıkıının lıepsı Kost ıntın dı/ısının ka lıplarını ı/lı\or gotunseleı de, yu/ hatla rında veıfaddeıdefarklaı vardır 19 yu/ vılda Kapıdaglı'vı ı/levcn değişık sanatçı laroldugu anla^ılmakt ıdır Bunların ba/ı laı ı ıl ıha ba^arılı, ba/ılaıı ısc daha acemı dır Nıttkım bıı gıup ılbıımde daha sert (,1/gıtı bır ııslup dıkkalı mker (")/ellıkle yu/hatları omcgın burun vego/ler ıkın LI bır çı/gıyle golgelLndıııImı^tır Bu ace mı uslup aynı doııt*ııulc* vapılmı^ ba/ı kı yatet albıımlerındc dc gorulur 19 yu/yıl albuınleı ı ı^ınde daha ba$arılı ıısluplar sergıleytnlcr dc vardır İjte Kıraç albumu bunlardan bıııdır Portreler rcnk koıııpo/ısyonlarını lyı bılcn ve yunıuşak fır(,a vuru^laı ıııa sahıp bır ustanın elındcn (,ıkmakladır Uslubu Kapıdaglı nınkınc daha vakındıı A\nı kalıteyı sergdcytn ba^ka orneklcr I opkapı Sarayı vc Suley ınanıye albumlerıdıı Ama Kıraç albumu nıın bu gı up n,ındc dc avrı bır yerı vardır Albumun boyutlarının buyukluğu, boya kalıtcsı ve ayrıntılara gosterılen o/cn, da lıa onemlı bır sıparı^ oldugunu du^undu rur Ancak kınıın ı^ın yapıldığı ve kımın vaptığı hakklnda bır bılgı yoktur Bu tur albunıkrm <,ogu kollcktıf atelyc ı^lerıdır, Kııaı, albumu ıse tck bır elden ^ıkmadır Portrelerdekı uslup tutarlılığı bunu kanıt SAYFA 14 lar Kalıp lılıkları vc /e mın ayrıntıla rındakı değı ^ıklıkler lark lı sanat(,ıların urunu değıl ressamın ktndı kı^ısel de nemcltrı ola rak yorunılan malıdır ^ura bi gerçektıı kı sanatçı kımı portrderde alışılagclmış kalıpları degıl kendı bulu^la nnı scrgılt mıstır Kımı padışahlaıın ı,evıesındekı e^yalar ve' aı kadakı man Sultan IV Murad zaralar bunu kanıtlar Belkı de bu albume salt bıı padı^ah portresı dı /iu dıye değıl, bır aıava getııılmıj değı^ık portreler olarak bakmak gerekır Nıtekım 25 portreye kadar u^ farklı ^erçeve kalıbı kullanılmıj, bundan sonra daherbırpadıijahta av" bır kompoj'isyon uygulanmıjiır Belkı de ressam, yaptıgı değişık dı/ılerden aldığı port relerı bır araya getırmijtır 19 yuyvıl portre album ierı ıçınde Kıra<,albumunun tarıhı onemlı dır 1829 dan oıue yapıldığı na gore, albu mu Kapıdaglı dı/ısınınbasım tarıhı olan 1815 ılc 1825 vılları arasına tarıhlemek doğ ru olur Bu da onu oncu ornekleıden bırı vapar Çoğu Abdulmecıd donemıne ka dar u/anan albumlcrın Kıra<, alubumun den yararlandığını dujunmek gerekır Nı tekım bunu kanıtlayan sonıut oınekkı vardıf Sanatç,ının kımlığıne gelınce, padı şah ısımlerının ya/ılışında VL ımlâda ba/ı yanlışlar vardır Bu da sanatçısının ga\rı muslım bır usta olabıleceğını du^undıınır Bu donemdc bu tur portreleı ve kıyafet al buhılerı ha/ırlayan atelyelerın İstanbul da bol oldugunu ve Musluman, gavrımuslım, Avıupalı I fvantenhcrkokcndensanatı,! nın bır arada L.alış.tıgını du^unmek gtrc kır Kokenı nc olursa olsıın, Kııa(, ılbumıı nun ressamı portrderındt >alnuc.a padı jahların >uz bcden \e gıysı avrıntılarını o/en gosteımemıj, Osmanlı hanı.danınm bu 30hukumdarına\u/ ıladderıvk kışılık vermeye (.alısmıstır Bu da sanat(,ının Batı resmını ı>ı bıldıgını vc belkı de Buıdı VL tıjiTiıj oldugunu ama avnı /amanda Os manlı kulturunu o/uınsedıgını gosterır Portrderde kullandığı (,er^evL bi(,ımlerı /emın ayrıntıları VL ontehkle nıımaıı ıın surlar Osmanlı Impar.ıtorlugu nun hı/la batılılaştığı II Mahnuıd donemıne o/gu neoklasık mımarı ve bezeme beğtnısını bılgıyle ı/ledığını kanıtlar Bıı nedenle al bumun sarav (,evıeleııne yakın bır ressam tarahnLİan,olasılıklaaynı<,evredeabıı kışı ıçın yapıldıgını du^unmek geıekır Bu da Kıra^ albumune a\ rı bır değer katar U Albiim, bir avuç insanın çabasıyla ortaya çıktı 3 "Toplama", "Bırıktırme", "Mııhafaza Ltmc", yenı deyımıylf "Korunıa" Anka rd'nın Keçıoren semtındekı bağınıı/da vı^ne ler, kayıstlar tuplanu, saklanır, re^tl vc pesiıl yapılırdı ü Dtınva Sava^ı sonrası tukcıım maddelennın çtık kıt oldu^u bır donem oldıığu i(,ın, bı/ler ılkokula gıdcrken "Nurkalem" dıye bıldıgımız kursun kjlemler kutııvla bıı ık tırılırdı Hazır s<y ınl eşyası alışkanlığı olmadı ğından bcbekonluklcrı elle ışlenır, daha sonra daelemeğıgcvrmrudıyesaklanırdı Iştebo\lc bır ortamda çocukluğumu/ gc«,iı ve annemı/ den, muhafa/a etme, koruma, eskı eşyaya kaı^ı sevgı ve de ğer verme terbıyeM alarak bııyuduk Annemu Sadbeık I lanım eskı Turk eseılen toplamava meraklı ıdı Kendısıne de eskı eşya sevgısı babası Sadullah Aktar'dan ıntıkal etmıstı Bu meıakı butun omru bt)yun(a surdu Ne va^ık kı kendı adına kurmayı duş,unduğu mu^e fıkrı ancak olumıınden sonra gerçekleşebıldı BıHer annemı/m adına kurulan Muzeyı ısteyerek, severek ve gonul vererek kurduk, gclışmesı ı<,ın elbırlığı ıle mu/e yonetımını des teklıyorıı/ Koleksıyi)nculuk bı^lerde de tutku halıne geldı Her bırımi7 değısık koleksıyonlar yapıyor, yurtdışına evvel ce gıimış bır eserı ulkemı/e aıt olduğu yere gerı getırmek ıçın ımkanlarımız ıçınde buvuk (,aba gosterıyoru/ Benım koleksıyoncııluğumtın bır o/ellıgı var badece sev dığım parçaları satın alıyorum, sevmedığım parı,alar çok onemlı olsa da toplamıyoı ura Sonunda bır dustumun ^ok yerınde sovledığı gıbı galıba ben "toplayıcı" değıl "se<,n.ı" ol dum Bu Padışablar Albumu de beçerek ve severek aldığım bıreserdır C SUNA KIRAÇ OLukİLiguına gerı donup bazı olayları hatırlarnaya ^dlıştığım 7aman, her ola yın temdınde u(, ana unsurbuluyorum Padısahlaı Albumu nun oykusu de ulkemı 7i çok seven bır avuç insanın gosterdığı çaba larılebajlıyor Bıı album 19 vu/vılınsonların dan 1921 yılına kadar ulkeıııızde 3 ke/ 11 ansa adına gorev yapan Dıplomat ve Sanai Farılıçı sı Augusle Boppe taratından yu/yılın ba^ında satın alınmış, I üsnıan'danll Mabmııdaka dar bır padı^ahlar albumuduı Bu eser \ıllar sonıa Aııguste Boppt. un varısleııne ıntıkal edıvor Augııste Boppe'un toruhu C atlıeııne Boppe, albumu elden çıkarmayı ılusunLİugu /aman, ulkemı/e donmesını sağlamak ıçın cie ğışık temaslar yapıyor Bu aıada değerlı Antı kaLi Alımet Keskîner vasıtasıyla Inan ve Suna Kıraç Koleksıyonu'nakatılıyor Albumun ressamı bellı değıldır 19 yu/> ılın ılk çeyreğınde kıyatet devrıınınden onte yapıldığı tahmın edünıektedır Devrın stılıne uygun oluıak degışen resımler donemın o/ellıklerını vansıtan ba/ı ayrıntıları aksettırmekte dır Ilk once bu eserın koleksıyonumuya katılması ıçın buvuk destek veren, benı yureklendıren eşım Inan Kıraç'a, sonra al bumle ılgılı açıklamaların ya/arı Prof Cıunsel Renda'ya vc olumkı yaklasımları ıçınCathenneBoppe'a, satın almmasın dd butun ışlemı yuruten değerlı nıesaı arkadaşım Claudt Nahum'a, basimıyla ılgılenen Marco Cîuarnero'ya ve Mıne Goknar'ııViahsmda I lalkla Ilışkıler Bolumu'ne, basıını ıle ıl gılı du?enlemelen yapan Ahmet Ertuğ'a, çalısınalaumda yardımlarını esırgemeyen Lkselans Fuat Bayramoglu ve veğenım ü m e r Koç'a ve ozellıkle bu değerlı eserle bıHen tanıştıran Ahmet Keskıner'e teşekkur ederım Inan ve ben, bu albumu parçalamayı veya sadece kendımı 7e saklamayı uygun gormedık, sı/lere sunduk tlk Lİefa va yımlanan boyle bır albumu beğeneceğıni/ı umıt edıvoru/ ve bundan mutlu olacağız • J C U M H U R İ Y E T K İ T A P i. A Y I 1 7 4