Katalog

Muzaffer Buyrukçu'dan "Anında Görüntü" Sanatçılamn yaşamından Anında Görüntü / Muzaffer Buyrukçu / Yılmaz Yayınları / 326 s. / 32.000 TL. ÖZDEMİRİNCE "Anında Görüntü" ya da televizyon deyimiyle "Naklen yayın". Muzaffer Buyrukçu böylesine bir örtüşme düşünmüş müdür? Sanmıyorum, ama kitabın alt başlığı böyle bir olasılığı düşünmemize yol açıyor: "Sanatçıların, yazarların yaşamlarından kesitler... Belgesel ve 'Tarihli Yazılar'." Televizyonda, naklen yayında, filmsel anlatıya özgü yapısal teknikler kullamlmaz, görüntünün nesnesi izlenir, nesine ve olgıı gerçekte neyse odur ve gerçeğin çırılçıplak yansıtılması önemlidir. Muzaffer Buyrukçu, "Anında Görüntü" başlığı ile, sanırım, böylebir gerçek çilik anlayışını öne çıkartmıyor. Çünkü böylesine bir gerçeklik anlayışını yazı alanında ancak sıradan bir röportaj tekniği öne çıkartır. Bu teknik yazınsallığın soluk almasına izin bile vermez: Metin yoktur, yalnızca tanıkhğın yazıya geçirilmesi sözkonusudur. Oysa, Muzaffer Buyrukçu, bir yandan, tanık olduğu, yaşadığı olayları, dinlediği ve katıldığı konuşmaları nesnel ölçüler içinde yazıya geçirirken, bir yandan da bunların yer aldığı metni yazına dönüştürüyor. Oyle ki, yazılarda adı geçen kişilerin gerçek kişiler olduğunu bilnneyenler için, ya da bunların gerçek kişiler olduklarını bilip de okuma eylemini bir yapıntının alımlanmasına yükseltebilenler için "Anında Görüntü" birden gerçek ve çarpıcı bir öyküye dönüşüyor; gerçek, yapıntının kanatlanması için rüzgârlarını salıverirken, yapıntı da gerçeğin bir gazete röportajına dönüşmesine engel oluyor. "Anında Görüntü" alışmadığunız bir yayın türünün temsilcisi. Bana Ernest Hemingway'i anımsatıyor. özel Muzaffer Buyrukcu'nun belgesel öykülerl getecekte, edebiyat tarihcllerlne kaynak olacak nltellkte likle de, ülkemizde "Bonjur Paris" ( 1 ) ve "Paris Bir Şenliktir"<2> adlarıyla yayımlanan A Moveable Feast'te yer alan öyküleri ya da yazıları. Hemigway'in bu yapıtında mekân Paris'tir: Evler, kahveler, lokantalar, sokaklar. Muzaffer Buyrukcu'nun belgesel öykü tanımlaması altında toplayabileceğimiz yapıtlarında (Anında Görüntü, Arkası Yann (1976), Sıcak tlişkiler (1982), Sayılı Günler (1986), Arkadaş Anılarında Orhan Kemal (1984), Dillerinde Dünya (1985) ve Kıbns'a Selâm (1988).) da mekân tstanbul, Ankara kentleri, bu kentlerin sokakları, lokantaları ve meyhaneleridir. Hemingway'in yapıtının kahramanları kendi çağdaşı olan yazarlar ve sanatçılardır: Ezra Pound, Scoot Fitzgerald, G.Stein, ressam Pascin, Scott Fitzgerald'ın karısı Zelda, vb. Muzaffer Buyrukçu, arkadaşlarıyla paylaştığı anlardan bir sanatsal zaman, aralanndaki gerçek konuşmalardan bir roman ya da öykünün konuşmalarım çıkartır. Kahramanlarveonların sözleri metne oldukları gibi ve "naklen" girerler, ama yazıya dönüştükleri andan itibaren bir yapıntının özelliklerine de erişirler, yani nesnelleşirler. Bu olağanüstü güç, ama başarıldığı zaman da büyüleyici bir tekniktir. Muzaffer Buyrukçu işte bu son derece güç işi başarıyor. Muzaffer Buyrukçu, Hemingway'in dediği gibi bildiği en gerçek sözü yazıyor ve bu en gerçek söz belgesel öykülerinin temelini oluşturuyor. Muzaffer Buyrukcu'nun belgesel öyküleri gelecekte iki tür okur bulacak: Yazın okurları bu öykülerde (adları ister günlük, ister anı olsun, benim için öykülerdir bunlar) adı geçen kişilerin gerçekliklerini unutarak gerçek bir yazınsal haz alacaklar; yazarın gözlemlerinin ve saptamalarının keskinliğinin yanı sıra ınsani derınliklerinden etküenecekler ve konuşmaların büyüsüne kapılacaklar. Böylece bu yazılar, kaynakları ne olursa olsun, öykü sanatının başarılı örnekleri ularak algılanacaklar. Bu belgesel öyküler, sanat tarihçileri, biyografi yazarları ve eleştirmenler için araştırma ve yazılarında yararlanacakları olağanstü belgelere dönüşecekler. Nereden bakılırsa bakdsın, iki büyük zengin kaynak: Yazınsalvetarihsel. Yazın yapıtlarımn eleştirilmediği ama bir "mal" gibi tanıtıldığı urtamda, yazın yapıtlannın okunmadığı ama "göz atddığı" ortamda, böylesine önemli tanıklıkların, bu tanıklıkların gerçek öykülere dönüştüğü metinlerin lâyık oldukları ilgiyi gördükleri elbette söylenemez. Ama "bugün" çok kısa, gelecek ise çok uzundur. Ve Muzaffer Buyrukcu'nun bu yapıtlannın bu çok uzun geleceğin içinde yer aldıklarına inanıyorum. i N C E L E M E Erkekler, Ihaneî edln! Cinsel Şiddet/Alberto CİNSE!| ŞİÖDEJ f Coşar I / 1 / Ayrıntı Yayınları 176s. J Godanzi / Çevirenler: ı Sultan Kurucan Yakup A Zürih üniversitesinde psikoloji ve sosyoloji eğitimi gören Alberto Godenzi, kadın erkek ilişkileri ve özellikle şiddet sorunları konusundaki çalışmalarıyla tanınıyor. Halen Federal Kadın Sorunları Komisyonu'nda görev yapan Godenzi, "Cinsel Şiddet" adlı kitabında cinsel şiddeti yaşayan kadın ve erkeklere kendilerini anlattırıyor. Kadınlar yaşadıkları şiddeti nasıl görüyorlar? Tecavüz olayları neden ihbar edilmiyor? Cezaya çarptırılmış erkekler ne düşünüyor? Önyargılar nelerdir? Şiddet uygulamanın önkoşulları nelerdir? Şiddetten çıkış yolları nedir gibi birçok soruya yanıt bulmaya çalışan Godenzi erkekleri kendi cinslerine ihanet etmeyeçağınyor. Farklılık beylnde ml? |«MM OJfSHL Beynimudekt Cınsellık Beynimizdeki Cinsellik A. Moir D. Jessel Çeviren: Esin Eden Cep Kitapları / 190 s. 30.000TL. İngiliz televizyoncular Anne Moir ve David Jessel, "Beynimizdeki Cinsellik" adlı kitaplarında erkekle kadın arasındaki farklılığın beyinde oluştuğunu, bazı deneylere dayanarak açıklamayı amaçlıyorlar. Yazarlar, bu farklılığın günluk yaşama yansımalarını da inceliyorlar. Ernest Hemingvvay Muzaffer Buyrukçu ilişkisini olguların nasıl öyküye dönüştüğünü göstermek için kurdum ve bu ilişki Muzaffer Buyrukçu için kesinlikle bir gölge oluşturmaz. Çünkü benzetmeler ve karşılaitırmalar görülmeyen, es geçilen ve gölgede kalan gerçeklerin, değerlerkı ortaya çıkmasına yardımcı olurlar. Muzaffer Buyrukcu'nun "Anında Görüntü"sünü bu nedenle Ernest Hemingway'in A Noveable Feast'inin yanına koydum, görülmesi için. Çünkü büyük yapıtların en önemli özelliklerinden biri de görülmesigerekenigöstermektir. Notlar: 1 Ay Yayıncvı, 1965 ) BUgiY«yınevi,1975. S A YFA • CUMHURİYETKİTAPSAV/122