Katalog

Bir Cezayir romanı Aşkın gizemi Necma / Kateb Yacine / Çeviren: Sosi Dolanoğlu Mitos Yayınlan, 1991 / 208 s. EGE KMKUT* Teşekkür 5î. sayınızda çıkan mektuplaşma isteğime bir çok yanıt aldım. Aralarmda kitap, dergi değiştokuşu yaptıklarun oldu. Bir çoğuyla da felsefe üzerine yazışıyoruz. Size yardımlarınızdan dolayı teşekkür ediyorum. Sevgiler •«••Kvt/Babaeskl Ey Sokrates Ey Sokrates' ten bu güne yaşayanlar, ve yaşamın "erdemini" arnyanlar: ben de arıyorum. Hikmetine sual olundu, eğer bulan olıırsa. (aradığım şeyin ne olduğunu bilsem de, buiunduğum ortamda kitaplardan başka dostum olmadığından yine de benden iyi bilenler olur düşüncesiyle.) S n ı thtokç / 7570 Baden Baden Schlller str. 1 Ahnanya Dostlara Pir Sultan ödevleri için yardıın isteyen arkadaşlara, bir dostluk görcvi olarak bilgi gönderiyorum. Sevgiyle Cm Ytlçtnkıya / Istanbul Sosl Dolanoğlu'na yanıt Metis Yaytniarı arasında çıkan, Gcorge Pcrec'in "Uyuyan Adam" adlı kitabının çevirmeni Sosi Dolaaoğlu'nun "Uyıımayan bir kuşak" başlıklı yazıma verdiği yanıtı ilgiylc okudum. Ancak kitabın çevirmeninin yazıma ilişkin önemli bir noktayı gözden kaçırdığı kanısındayım. Adı geçen yazımda "68 ruhu" olarak belirtilen şey, bu dönemin ortak imgeleriyle kurulan esprisidir; yoksa "konu"ya ilişkin bir 68'lilik asla sözkonusu edilmemiş, tersine "kuşak" la ilgili bir konunun işlenmediği özellikle belirtümiştir. Sanırım bir kitabın "konusu" ile "ruhu" nun aynı şey olmadığını, benim de bu iki şeyi aynıymış gibi göstercn bir tutum içinde bulunmadığımı dikkatli okurlar hemen farkedeceklerdir. Aynca sunu da belirtmeliyim ki, bir dönemin ruhıınu taşımak ve/veya tanımak belli bir yaş gurubuna tanınmış bir ayrıcalık da değildir. Cezayirli yazar Kaleb Yacine'in Necma adlı romanının dilimi/e kazandırılnıası, ilginç bir ronıan tekniğinin yanı sıra geneldc Arap dünyası, özelde ise bir Akdeniz ülkesi ve Avrupalıların sömüriisünü yaşamış bir ülke konularında okuyucuyu bilgilcndirmcsi açısından sevindirici bir girişim. öncelikle romanııı Araplann dünyasına ve ilişkilerinc yabancı bir okuyucu için çeşitli düzcylerde okuma güçlüklcri yaratabileceğini belirtmemiz gerek. Bunun bilincinde olan yayımcılar da romana bir önsöz koyarak, okuyucuyu "pusulasını şaşırmaması" için uyarmış ve yazarın anlatı teknikleri ve özellikle zamanın oluşturulması konusu nda aydınlatmışlar. Zaten yazar da eserindeki yapısal kartşıklığı hafifletmek amacıyla srk sık anımsatma, yincleme, aynı olayı hcr dcfasında bağıntılarını kurarak yeniden açıklama biçiminde kolaylaştırıcı yöntcmlere başvurmuş. Romana adını veren Necma, çevrcsi birçok erkekle kuşatılmış bir kadın; ama Necma yalnızca Necma'nın öyküsii değil. Roınanın kahramanı ne o, nc dc bir başkası. Bu bir kalabahğın, bir kabilenin öyküsü; öyle ki tutkular, kişisel meraklar, ilgiler çoğu toplumsal ve siyasal gerçeklerin arasında yitip gidiyor. Romanda az çok önemli bir rolü olan, birkimliği ve bir öyküsü olan kişilerin saytları oldukça kabarık. Bu arada olaylar çizgisel değil, dairesel bir zaman içine yerleştlrilmiş. Anlatı ilerledikçe sarmallar oluşuyor, ama her sıçrama ve her geriyc dönüş aynı olaylarn başk ı yönlerini keşfettiriyor okuyucuya. Çünkü olayın anlatıcısı tck bir kişi değil: Bir gözlcmci anlatıcının yanı stra roınan kişileri de art arda bu görevi üstleniyor, dolayısryla roman bazen üçüncü şahıs, çoğu zaman da farklı farklı "ben"ler tarafından oluşturuluyor: Murad, Mustafa, Raşid... Necma büyük bir çelişkiler, ikilemler, gizemler ve bir ana izlek olarak ırajediler bütününden oluşuyor. Bunların yanında, tslamiyetin getirdiği "kadercilik" (harekete geçmede kararsızhk) ve "kadınlık durumu" da romanı zcnginleştiren diğer izleklcri çıkarıyor karşımıza. Kadını anlatan, değerlendiren, pazarlık konusu yapan, yücelten ve aşağılayan hcp erkck anlatıcılar. Cezayir kadınları bir anne, eş, dul olmasının yanında, çoğu kez buyurgan, ulaşılamaz, uğursuz, erkekleri yiyen bir canavar olarak da gösteriliyor. Romanı ilginç kılan çelişkili unsurlardan bir diğeri de hem crkcklcrin hem de kadınlann çokeşliliğinin vurgulanması. Sonuçta tslam toplumıındaki kadın ve erkcğin, birbirtndcn çok farklı konumları olmasına karşın, aynı yazgıyı ve çaresizliği paylaştıklarını görüyoruz. Son olarak Necma, çeşitli düzeylerdc bir ayrımcılığın romanı: Irk ayrımı (AvrupalılarAraplar, AraplarZenciler), toplumsal ayrımcılık (yönetenleryönetilenler, zenginlcryoksullar) vc clbette cins ayrımcılığı: Erkek ve ne olursa olsun ondan aşağı konumda yer alan kadın. Cezayir toplumunun karmaşık yapısı, Islamiyctin getirdiklcri vc bunun yanında Yacine'in anlatım yctkinliği Necma'nın çok renkli ve zevkle okunur bir roman olmasını sağlıyor. D Ece Korkııt, Hacettepe universitesi Araşlırmu Gaıvvlisidir. 21 yaş Üniversiteden atılmış, 21 yaşında bir gencim." Kitap okumayt, özgürlüğii, felsefeyi, düşünmeyi seviyorum. Ortak yanlarımız varsa yazışalım. Can Şmm / Yenl camlıca Mah Acarlar sıtesl E Blok 14/60 Ümranlye / Dudullu / Istanbul Çağn Kitap okumayı seven duyarlı insanlar, kendini çok yalnu duyumsayaa ve dost sıcakhğını yaşamak isteyenler; bana yazar mısınız? Yaşam, şiir vc insan üzcrinc söyleşelim. ı / Sb. Lo). Alpan 3 / 9 Mürted • Ankara özBlleştirme Bir liayli şeyi özelleştirdik: fabrikalar, kamu kuruluşları, köprüler. Bir onerinı var: Bir yük olarak görülen kütüpbaneler özelleştirilsin. Ben yöremdeki kütüphaneyi zarar edcceğimi bilsem dc, işletmeye talibim. Sttoyman EMa / p. K. 15 Cay Afyon Geçen sayımızda kısa tanıtımını yaptığımız "Iki Gözüm Ajrçe" adh kitabın fiyatı 20.000 TL. değil, 15.000 TL. olacaktı. Ataol Yayınevi'nden ve okurlarımızdan özür dileriz. CMbniyıl KT V İJ ÖZÜP Cumhurtytt KİTAP, Sahıbı Cumhurıyet Matbaacılık ve Gazetecılık T A Ş adına Nadlr Nıdl [J Genel Yayın Müdürü Hatan Cmıal l ) Muessese Müduru Emlne U|akli|N : 1 Yazı Işlerı Mudurü Okay U i M i u i n I I Yayın Yönelmenı Calal Ottor I ! Yayın Sekreterı Mflrşlt Balabanlılar l > Grafik Yönetmen Kaıan Tacm l Reklam Müdürü Ayfa Tonın ı ' Reklam YAnetmenı Htlya Akyol v^ıtaplar ımanlara çogunlukla kendı talıhlerini açrnak için yetenek aşılarlar. Anonim CUMHURIYET KİTAP S AY I 5 9 S A Y F A 3