Katalog

Ahmet Tonak ve îrvin Schick 'Geçiş Sürecinde Türkiye'yi anlattılar Bilgi köprüsü bir kitap Geçiş Sürecinde Türkiye / Derleyenler: Ahmet Tonak trvin Schick / Belge Yayınları, İst. Aralık 1990/400 s./30.000 TL./CKKKodNo:016.130 MEHMET BULDAN Belge Yayınları "Bilim Dizisi" içindc yayımlanan "Geçiş Sürecinde Türkiye" adlı derleme yapıt, Batılı okurlara Türkiye ekonomisinden politikasına, toplumsal yapısından toplumsalsiyasal güçlerine, geniş bir alanda yaşanan dönüşüm sürecinin ana özelliklerini aktarmayı amaçlıyor. Bu nedenle ilk basımı Oxford Üniversitesi yayınları tarafından İngilizce olarak gerçeklcştirilen kitap, gerek kapsamı, gerekse yazarlarının ö/giin görüşleri açısından bizim okurlarımıza da çok yararlı bilgiler verecek nitelikte. Kitabı derlcyen lrvin Cemil Schick* ve Ertuğrul Ahmet Tonak**'la "Geçiş Sürecinde Türkiye" üzerine konuştuk. Sunuyoruv. Geçiş Sürecinde Türkiye, toplumsal bilimlerin iktisat, siyaset bilimi, tarih, sosyolaji gibi fıırklı alanlanndan gelen yazarların Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana yaşadığı hayli uzun bir dönemi bir dizi alt konu bağlamında ele alıyor. Dulayısıyla hem disiplinlerarası kolcktif bir çaba, hem de en azından ele aldığı ılöncm açısından kapsayıcı olma görünümünde. Kitabın tasarlanma aşamasına da değinerek söz konusu özellikleri ii/crine görüşlerinizi öğrcnebilir miyiz? SCHİCK 196O'lı ve 1970'li yıllarda Türkiyc'nin toplumsal, iktisadi vc siyasi yapısı, veyahut bu yapının tarihi gcçmişi ve cvrimi gibi konularla ilgilenenlere öncrilebilecek genel giriş kitabı niteliğinde hirkaç eser mevcuttu. Doğan Avcıoğlu'nun Türkiye'nin Düzeni, Stcfanos Yerasimos'un Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye, İsmail Cem'in Türkiye'de Geri Kalmışhğın Tari K İ T A P T A K İ MA K A L E L E R hi adlı kitaplan gibi. Birçok bakımdan epey hareketli geçen 1960'lar ve 1970'ler boyunca her ciddi okurun kütüphanesinde bu kitaplar bulunur, her birine atfedilen önem ve misyon değişse bile, bir tür haşlangıç kaynak nitclikleri gencllikle paylaşılırdı. Biı yandan, karmaşıklaşan toplum ve gelişen eleştirel lopluııısal bilimcilik haliyle uzmanlaşmayı ve daha dar alanları ele alan özgün yayınları doğururken; bir yandan da 12 Eylül 1980 darbesiyle başlayan dönem, bu tür çalışmaların doğal ularak kuramsal ortamı olan üniversitcleri araştırtna merkezleri olmaktan çıkarmakla kalmadı, pekıştırdiği iktisadi ve kültürcl yapıyla ö/ellikle gcnçlik içinde Türkiye'nin toplumsal ve iktisadi gerçeklerine duyarlılığı da ciddi biçimde azalttı. Kısacası, öyle bir dönem başlatıldı ki "Türkiye Cumhuriycti ile Osmanlı İmparatorluğu arasındakl ilişkiler nclerdir?" "1961 Anayasası'nın anlamı nedir:'" "Cumhuriyetin ilk döncmlerindeki milliyctçi sağ ve sosyalist sol hareketlerinin 1960 ve 1970'lcrin bu tür siyasetlerine etkisi olmuş mudur?" "1930'lardaki kabinelerin siyasi desteği, halta kadrolan kimlcrdi?" türünden sorulara cevap arayan ilgili okuyucunun, son dönemleri de kapsayacak toplu bir yayını bulabilmesi olanaksızlaştırıldı. Işte bu derleme, bir bakıma, 1980 sonrasıyla öncesi arasında kurulabilecek bir bilgi vc tahlil köpriisünün ilk ayaklarından biri olması ümidiyle Türkçeye çevrildi. Ancak bu belirttikleriniz daha Türkiye'ye özgii ve genel tespitler. Oysa kitabın ilk baskısının 1987 de, ABD'dc İngilizce yapıldığını bildiğimize göre yabancı okuyuculara ilişkin daha özgül amaçlannız da var mıydı ? TONAK Evet vardı; bu kitabı oluşturmaktaki temel gayemiz, geleneksel (çağdaşlaşmacı) görüş açılarının hâkim ulduğu İngilizce yayın dünyasına, alternatif bakış açılarından yazılmış bir Türkiye çözümlemesi kazandırmaktı. Çeşitli Amerikan üniversitelerinde öğretim görevlisi olan meslektaşlarımızdan da Türkiye'ye ilişkin böyle bir metnin bulunmayışının sıkınlısını çektiklerinc dair şikâyetler işitiyorduk sık sık. Geçiş Sürecinde Türkiye'nin Türkçc çevirisine neden gcrek duydunuz? Çevirinin hazırlanması sırasında değişikliklere gittiniz mi? SCHtCK Bizi, yabanct bir okuyucu kitlesi için tasar Murat Belge Alpaslan isıklı. Cağlar Keyder Osmanlı Mirası / Taner Timur Türkiye Dcmokrasisinin I .konomi Politiği / Çağlar Keyder Tek Parti Dönemi / Stefanos Ycrasinıos Çok Partıli Düzenin Kuruluşu (19451971) / Cem Eroğul Sol / Murat Belge ( Ahmet Samim) Aşırı Milliyctçi Sağ / Mehmet Ali Ağaoğullan Dinci Sağ / Binnaz Toprak Ordu / Semih Vaner Tarımsal Değişim (19231970) / Ronnie MarguliesErgin Yıldızoğlu İktisadi Gelişme ve Bunalım (19501980) /Çağlar Keyder Ücretli Emek ve Sendikalaşma / Alpaslan Işıklı Uluslararası Boyut:Ticaret Yardım ve Borçlanma / İrvin Cemil Schick E. Ahmet Tonak Sonuç / trvin Cemil SchickErtuğrul Ahmet Tonak lanmış olan bu kitabın Türkçe çevirisini yayınlamaya iten etmcnlere yukanda değindik. Gerçekten de hem derli toplu hem de kapsamlı bir benzer yayının olmayışı, climizdeki derlemenin Türkçc baskısının da bir işlevi olabileceğint düşündürdü bize. Çeviride iki yöntem uygulayabilirdik: Ya ikinci bir sıkı redaksiyon süreciylc fa/lalık bilgiler çıkartılır, yabancı ağırhklı kaynaklara Türkçc kaynaklar eklenir, yani bir bakıma bu kitap ycniden yazılabilirdi; yalıut da kitabın bütünlüğü hiç zedelenmeden, İngilizce baskı aynen Türkçeleştirilebilirdi. Bunlardan ikincisini seçtik. Bu terçihimiz, gerckli cmek yatırımından kaçınmamızdan ileri gclmedi, fakat aksine, şöyle bir tespitten kaynaklandı: Gazete ve dergi makalclcrinin aksine, kitaplar, uzun sürc geçerli olmayı amaçlarlar. Oysa zaman gcçip dc nesiller birbirlerini takip ettikçe, bugiin kanıksadığımız bazı bilgiler yarının okuyucularına hüyük ihtimalle o denli bariz gelmeyecektir. Nesillerarası bilgi aktanmında sorunlar olduğunu düşünüyorsunuz demek. SCHİCK Maalesef öyle, Türkiye'nin bugünkü ^artlar altında, Türkiye'yi hiç tanımayan İngiliz veya Amerikalı okuyucu amaçlanarak kitaba katılmış olan bazı ek bilgilerin, birkaç yıl içerisinde, Türkiyeli orıalama okuyucu için de yararlı olacağı tahmin edilebilir. Bugün Rccep Peker'i, Hasan Saka'yı bilmeycn okuyucular varsa, yarın Süleyman Demirel'i, Bülent Ecevit'i ancak hayal meyal hatırlayanlar neden olmasın? Son olarak, bütün derlemelerin tipik özelliği olarak dcğişik biçimlerde ortaya çıkan bir boyuta değinmekte yarar var. Gerek konulan, gerekse yazarları seçcrken, ortaya çıkan üründen de görüleceği gibi hcrkesin paylaştığt bir "tek doğru görüşü" veya "çizgiyi" dayatmak ya da beklcmck söz konusu değildi. Kitabın, ilk anda bir zaaf gibi dc gözükebilecek olan bu özelliğini, Türkiye'nin yakın geleceğinın çok sesli diişünme ihtiyacına bir katkı olarak yorumlamak da mümkündür s.anıyoruz. D *trvin Cemil Schick: Uygulamalı Matematik ve i&tatistik Doktoru.fiıılcıı Boston'da araşnrmacı olarak çalışıyor. Irvın Schick ve Ahmet Tonak derledlklen yapıtın ılgılı okurların son dönemler hakkında toplu bir vavın bulması amacına yönellk olduğunu söyluyorlar Tonak ve Schick," 12 Eylul dönemlnde, devlet gudumunde bir unutturmaca polıtlkası ızlendlğl göruldu ' dıyorlar ** Ertuğrul Ahmet Tonak: tktisat Joktoru.Simons' Rock College of Bard'da iktisat derslcri veriyor. S A Y F A14 CUMHURlYETKİTAPSAy/51