Katalog

Şair Çınar Çıgın 'Ağır Su'su üstüne G Üstün adam yaratmak MELİH CEVDET ANDAY E Ç M İ Ş İ N G E L E C E 6 İ Ruhsal Çözümlemelerle Hitler (Melek mi, Şeytan mı? ) WalterC. Langer/ÇevireırZekiÇakdalanKernalBek Şair gibi şiirler Ağır Su / Çınar Çığ / Kendi Yayinı / 68 s. ŞMMN GÖKOVALI Şür, tanımlanması en zor yazı türü. Şiiri tanımlamaya çalışmak, tanımlanama/ı tanımlamaya çalışmak tlemek. Şür; tanımlanmaktan, alajılmaktan çok yaşanır. Şiirin ne olduğuna; nelerin şür olmadığınılan da varılamıyor. Şür, herkesin hep yaparım dediği, buna karşılık çok az kişicıçj nin çok az yapabildiği bir sanat. Bu yiizden ortaltk, "şür" diye ortaya sürülen yavanlıklardan ^eijilmiyür. Oysa s,iir, ütcki yazılı anlatım yollarıyla becerilemeyen kısa ve etkileyıci anlatımı kotarır. Gcrçek şiir sık ve kolay üretilınediği için, jiir gibi şiire rastlayınca mutlıı olur; o dizeleri aktarmak, o şiirler iizerine konuşup yazarak yaymak istcriz. Bana bu yazıyı yaz.dıran, büylesi bir dııygu vecoşku: İzmir'dc bir şair var; Çınar Çığ. Çınar ın şiirle tanışıklığının üstündfn ümriin yarısı kadar zaman geçti. Geç '5()'lı ve erken 'fSü'lı yıllarda İ/mir'dc şür matineleri dü/cnlcnirdi Bu toplantıların Alev Cîü(,lii gibi, F.rdoğan Çokduru gibi onsuzolmaz adlarından biri de Çınar'dı. Hani bir adam var hep taşıdığı James B<ınd çantanın üzerinde "Şür Yazart / Şair" yazar. Çınar da oldum bittim, şür yazan ve okuyan bir şairdir. Bunu öteden beri bilenlerden Attila tlhan, "Sanat Olayı"nda, (.anar'ın şiirlerine özel bölüm ayırmıştı. Çınar Çığ, "Eski Bir Tann"dan yaklaşık 10 yıl sonra, ikinci kitabı "AğırSu'ylaçıktı şiirseverlerin karşısına. Kapağı, kâğıdı ve özenli basımıyla göz okşayan kilap 68 sayta ve yaklaşık 25 şiirden oluşuyor. Şiirler "Ağtr Su", "Dörtlükler", "Sınır Çiçeği", "Anadolu Mirası" ve şairin, adaşı olan Anadolu agacından yola çıkarak biraz da kendisini söylediğı "Çınarca" adlı bölümlerden uluşuyor. Kitabın ilk şiiri "sana eğilirken"in ilk dizesi,"sana eğilirken içimde deprem." Son iki dizcsiyse; "aşk olmadan / gilmem bu kentten." Bu yazıda, 81 şairin "Barış Için Dizeler"fnde sevgili Refik Durbaş'la Orhan Alkaya'nın yaptıkları gibi Çınar'ın ceşitli dizelerini alt alta yazmak ıstiyorum. Dizelerin alındığı şiirleri ayraç ( ) içindebelirterek: Yılmaz Yayınları / Kasım, 1990 7232 s. / 16,000 TL. AGIR SU Latınce bır sözcük "propaganda", bir ınanış ya da düşünccyı başkalarına bcnimseımek amacını gudcn sdzlii vc yazılı cylcrn. Gunümuzde yoğun | olarak sıyasct alanmda kullanılan bu cylemin tarıhı ılkçağa değın uzanıyorsa da çağdaş aıılaııula propagandayı Fransı/ Devrimi ile kıslalmak âılel olmıışlur. Çunkiı halk vıp.ınlarınm orıaya çıkması bir devrimin ııııııuıdür Dcmek propaganda halk yığınlarına voneliktir. Bu bakımdan da sıradan insanı çok yakından ılgilendirir Çiınkü çağımızda kalabalıklann destcğı saglanmadan bir sıyasal cylemin (vc düşüncenın) yaşama geçırılmesı olanaksı/.dır. Işıe burada ortaya çıkan onemlı bır sorun var: Propaganda, birhirıne karsıt sıyasal eylcmlerc vararlı olabilır, halkı iyi ya da kotıı amaçlaıa vonelıebılır Bıınıın ayııt edılnıcsı ı^ın çalışan dıışun adamlarının çahaları, propagandıı karşısındn çııgıın elkisiz kalmıştır. Ne biıim bir guçtıır lııı' İşle flimdcki kitap, llıllcı'in kişili)>i çevresindc bir konuyu inıelcıııektc Yiımınci >u/vılda ıınıı',ıılma/. kıyımlara vc yıkımlara yol as.ın N.ısvonal Sosvali/m, dünyanın ılcri gıtnıiş, uyanık bir ülkcsinclc ııasıl olııp dj mılyonların onayını kazanabildi.J ÇojSuınuzca hcr zaman sorulan bır sorudur bu Waltcr (... l.angcr ın kıtabını okurkcn bu sorunun yanıtını bulduğumu soyleycmcycccğım; tam tersıne, soru husbütün biiyiiyerek ycrlcşti kalama Şu satırları bırlıkte okııyalmr "Nazı |>ropaganda ıııakmesi, bıılıın gutımıı, llilleı'i üstün iıısan ııhııak l.ınılıııa işınr harcadl. Y.ıptığı her şev ıınıın en üslıin bır özyapıva sahıp olduğu kanısını uyandıracak bıçimde propaganda cdılıyordu. l:ı yemıyorsa, alkollü ıçkı ıçmıyorsa ya da sıgıırayı duda^ına bile golurıııuyorsa, bu saglığıııa /ararlı oldııgundaıı degilıliı Hovle scvleı Führeı'e yakışnıaz da ondan (ioıiıyor mıı.sıınuz, proııaganda ile hüyütülen kışı, ncrdcysc insanlıktan çıkarılıyor llkcl toplumda tabulara, bütün ilkçağda tanrılara ınanan ınsanları kîiçük gormck nemizc! Alnıan halkının bıldığınc göre I lıller'in cinsel yaşamı yoktıır (Oysa uuırılar, tanrıçalar nııs gılıı sevı^ıytnlardı) Fakat bu bır anormallık olarak degıl, bır crdcnı olarak kalnıl edilir (Ne garip, Meryem de 1 biikırc ıdil l.rkekleıdekı ımsellığı dıışkıınlıık, zayıfllklan başka bir •f ılıgildır oıııın ı^ııı jv Pıopa^aıula Ilıılerde aşııı biı t,(Kiık sevgisi olduğuna halkı inandıtmıştıt Bclki deinlcdir. ama insanın propagandadan pözü korklııgıı i(,ın kıışkııya düşüyor llitlcı'in ıktıdar koltııgıında gö/ü yokmuş. Başa geçtıktcn sonra bıle eskı trcnçkoııınu vc kcnarları sarkık şapkasını gıymekten va/geçmemış Yo, buna ınanamam, o goriilmemış buyukluk vc vükseklıkıc me/ar pro]esine ne dıvecegız pckı1 Hcdenı e^rı buğrıı olduğu halde, propaganda orıu yakışıklı yapıp ^ıkııu^lıı l)aha da ılgıi)(, (tlıın, Ilılle! tle buna ınanıııışlıı I'.vi hoyle vakısıklı ioiogıadan ılc dolu ıdı Isle, pıopaganılanın en il^ınt, ııilelikleıiiHİen biıine gcldik Pıopaganda, keıulisine konıı aldığı kişıvi ile etkisine alır I litler, yanılına/lıgına, tarihi bir odev için Alnıanva'va feldigine, nsktri dehasına inanırken, bu elkınin altında ıdi l'ropagandanın soyledığinc bakalım. "Uzlaşma bilmcyen bır kı^ıdır o Kcndısıyle de uzlaşmaz. Ona önderlık cdcn tck bır ılke vardır Almanya ya can vermek Ozel yaşamı yoktıır onun Cîuııah işleıneyi ııe denlı bılıııe/se. aıle vaşanıını tla o ılenli bilmcz Çınar Çıj son dizesiyle başlarsa şiirler (Adını siz söyleyin) nabzı keskin vurur şaırlerin (Çınarca) gözleriıı (Aiarga) buzağı gözlcri (") bin katar kuş indiriyor yüzüıne (Tablo) destanlar tozuyor üzerimden (Çınarca) beyin ve yurekle sarınaşdolaş (Alarga) her gün sevişmeye çağıran güzellik (") hisar sarısı / antik beyaz (Aydın ben ve yüzün) kokusu duyuluyor sezdiğinıiz ciçeklerin ( ") birdenbire çıkıp geleceksin sankı (Ağır yaralı) saçlarında süzüliırken yalnızlık ("). yaprak döküyorum sana (Dörtlükler) yüzünle dinlendirmek çılgın yureğimi (") harman zıımanı demlenirken mavi (") adın düşer.düşmez bir tek dize (Güz) bir tetik boşluğundayım (Adını siz söyleyin) rüzgarın geliyor önce hır<,ın dalgalı (Ağır su) tam soluklanırken iki öpüş aralığında (") fırtınaya dönüşüyorsun vurgun adımlı çınar'lı (") ağır su,akarsu,ucarsu,su,sLiların üzerinden (") uykusuz taylann çektiği sesin geliyor önce (") karasaban ve mavna hüznünden (") turnagecitni düştün aklıma (Kız nefesi) çınar koyuna indim ağır yaralı (Ağır yaralı) milyarlarca iğ içinde tanımak parmaklarını (Diyet) bacılarköylü çatalhöyüklü (") kendinden çeken özsuyunu (Anadolu mirası) öriimtek tuzaklarında sevişerek (Çınarca) delikanlı ihtiyar çınarlar (") söylence değil (") çınar ( ) kendi kendine yanar (") rahipler benden öğrendi kendin yakmayı (") sevdası kalır gezgin olur türkü yakanlar (") "bu şür adınla biter (Adını siz söyleyin) *** Ama galiba, şairin, dizelerini kendisinin nasıl bir araya getirdiğinebakmadanolmayacak; küçük birörnek: "dağ güllcrinin yüzünc düşürdüm gölgemi saklı pınarlartn adsız ırmakların göçerlerin yüziine yaban keçileri gördüler gezgin bilgeler çobanlar scvdasını dağa kaldırmış adaınlar ıslıkları türkü solukları mansıır o en ihtiyar dalımdaki mcydan sazına kuşlarımın telekleri dokunur durur" (Çınarca'dan) Istcme adrcsi: • "BuroÇığ, özyunscvcr Ijhanı 3/314, Konak İZMİR C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 5 7 S A Y F A 7