Katalog

"müstehcen" ve "muzır" bulunacak, kapatılacaktı. 1950'li ve 196O'lı yıllarda toplatılan kitaplarından ötürü sık sık mahkemeye çıkarılan Girodias zaman zaman hapis yatmak zorunda da kaldı. Kendisiyle 1964'te yapılan bir söyleşide belirttiğine göre Olympia'dan yayımlanan 200 kadar kitaptan 6570 kadarı Fransız sansürünce "muzır" bulundu, 1956'da da Olympia'nın deposu basılarak bütün kitaplara el konuldu. Girodias'ın başı yalnızca Fransız sansürüyle değil, İngiliz gümrük munafızları ve hükümetiyle de belaya girdi. Olympia Yayınevi'nin Fransa'da bastığı İngilizce erotik kitapların İngiltere'ye sokulmasını engellemek isteyen İngilizler, sık sık Fransız polisinin yardımını istediler. Fransız polisi de bu yardımı esirgemedi onlardan. Maurice Girodias, en sonunda Ingilizlerden intikamını vine kendisi gibi bir yayıncıya yaraşır bir biçimde aldı. Ama bu kez iş "muzır'Mık boyutlarını da aşacak, politik ya da diplomatik bir "skaindaT'a dönüsecekti: Sir Rogcr Casemcnt, İngiltere'de uzun yıllar devlet hizmetinde bulunmuş seçkin bir kişiydi. 1911'den önce, Kongo'da önemli toplumsal ve siyasal görevler üstlenmiş, şövalye unvanıyla onurlandınlmıştı. Ne var ki aynı zamanda bir İrlanda milliyctçisi olan Sir Roger, bir süre sonra bir Alman denizaltısıvla silah getirirken yakalanmıs, silahların gizli bir İrlanda örgütü olan Sinn Fein'e götürülmekte olduğu anlaşılmıştı. Sir Roger 1916 yılında tutuklanmış, yargılanmış, vatana ihanet suçundan idam edilmişti. Ancak bu arada Roger Casement'la birlikte, tuttuğu günceler de ele geçirilmişti. Casement Günceleri ya da Kara Günceler'de Sir Roger çok değişik çevrelerden kişilerle girişmiş olduğu eşcinsel ilişkiieri anlatıyordu. İngiltere Içisleri Bakanlığı yetkilileri, duruşmalar sırasında Roger Casement'ın basında "sempatik" gösterilmesini önlemek amacgda, güncenin metnini birkaç önemli ve saygın gazeteciye sızdırmışlardı. Ama dışarıya karşı, Casement'ın güncesinin varlığı bakanlık taranndan sürekli olarak yadsınmıştı. İşte bu noktada, Girodias, Girodias'lığını bir kez daha gösterdi ve Sir Roger Casement'ın güncelerini ele geçırerek yayimladı. ingiltere İçişleri Bakanlığı, Gırodias'ın Fransa'da yayımladığı güncenin düzmece olduğunu ileri sürdü. Ne var ki sonradan tarihçiler güncenin gerçek olduğunu kabul ettiler. Sir Roger'ın güncesini yayımlaması üzerine, Girodias'ın yayınevine yapılan baskılar daha da arttı. İngiltere yetkilileri de Fransız yetkililer de bu "lanctli" yayıncıdan kurtulmak istiyorlardı artık. Serüven, en sonunda Fransız sansürünün aldığı tüyler ürpenici bir kararla sona erdi: Girodias'ın Fransa'da yayıncılık yapması 90 yıl süreyle yasaklandı! Yıl 1967'ydi... Bütün bu baskılardan sonra kendi kendini ABD'ye "sürgün eden" Girodias orada da birçok erotik kitap yayımladı, sanat kitapları çıkardı, Fransız gazetelerine yazılar yazdı, Yeryüzünde Bir Gün adını taşıyan özyaşamöyküsüni'i Geliyorum adlı ilk cildini (ÂBD'de Kurbağa Prens adıyla yayımladı) tamamladı. Gelgelelim, Maurice Girodias ABD'de de uzun süre tutunamadı. Başkişisinin ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger olduğu bir siyaset kurgu romanı yayımlamaya kalkışınca, 1974 yılında Amerikalı yetkililer tarafından sınırdışı edildi. Fransa'ya döndükten sonra özyaşamöyküsünün ikinci cildi Eros'un Bahçeleri'ni de yayımlayan Girodias için Independent gazetesinde John Calder şöyle diyor: "İlk evliliğinden iki kızı vardı. Ama kendi adını taşımayan başka çocukJan da olduğu söyleniyor. Tutkularının nelere mal olacağını hiç hesap etmeyen, adalete ve özgürlüğe yürekten inanan, iflah olmaz bir romantik ve asi, yerleşik gelenekleri hiçe sayan biriydi. Coşkuyla ilgilendiği konuların başındaysa azınlıkların sorunları, insan hakları, düşünce ve yayın özgürlükleri geliyordu..."D C U M H U R İ Y E T K İ T A P : SAYI 23 Asım Bezirciy kitabında eleştirinin kendine özgü mantığtnı anlatıyor Bilimsel, nesnel, gerçekçi SEVİMÇttDEM Denemeeleştiri türüne giren "Bilimden Yana", eleştirinin kendine özgü disiplinini ve mantığını açık, duru, özlü, yalın bir anlatımla ortaya koyan bir kitap. Edebiyatımızın değişik dönemlerine, sorunlarına, ürünlerine, şair ve yazarlarına ilişkin deneme, inceleme, arastırma örnekleri vermis olan ve yazdığı, çevirdiği, derleyip düzenlediei kitapların sayısı 63'e ulaşan Asım Bezirci, bu eseriyle "eleştirielestirmen" ikilisi üzerinde yoğunlaşmaya bir basamak hazırlamış. Gözden geçirilip 15 yeni yazıyla genişletilip geliştirilerek üçüncü basımı yapılan "Bilimden Yana", üç ana bölümden oluşuyor. Elestirel denemeleri kapsayan birinci bölümde "eleştirinin kuramı ve yöntemi" değişik başlıklar altında enine boyuna irdelenmiş. Eleştiriİerden oluşan ikinci böliimde ise Nurullah Ataç'tan Atilla Birkiye'ye kadar başlıca denemeci ve eleştiricilerimiz yargılaruyor (Böylece, kuram kılgıyla birlesmiş oluyor). Üçüncü bölümde Bezirci'nin şiir, edebiyat, BİLİMDEN YANA Bilimden Yana / Asım Bezirci / Yön Yayıncılık / 278 s. / 6.600 TL. lış bir görüştür. Çünkü ikisi arasında konu, yöntem, yapı bakımından önemli aynlıklar vardır (ya da belirmiştir). Sanatın konusu insan, eleştirininse eserdir. Sanat insanı yansıtır, eleştiriyse eseri tanıtır. Sanat gerçekliği estetik yolla, imgelerle canlandırır, eleştiriyse yafın bir dılle, kavramlarla anlatır. Sanat bir yaratmadır, eleştiriyse yaratılanı yargılama. Sanat bir kurmadır, eleştiriyse bir çözümleme vb." Bezirci bu satırlarla eleştiri türünün ve eleştirmenin konumunu dile getirmiş oluyor. Bu ve benzeri anımsatma ve uyarılar ile içerdiği öneriler ve ölçütler eleştiri konusunda "kulağımıza küpe olacak" nitelikte. Başka bir deyişle, "Bilimden Yana" eleştirıde öznelciliğe, izlenimciliğe dizginleri kaptırmama ilkesi ve gerçeği nesnelce ortaya çıkarma amacı üzerine kurulmuş. "Bilimdejı Yana"da eleştirinin kuram ve yöntemi sergilendiği kadar eleştirmenin konumu ve işlevi ile tasıması gereken özellikler de belirtılmiş. Kitabı okurken kendinizi boy aynasında tutma ftrsatını bulabileceğiniz gibi belki de yazdıklarınıza yeniden dönme isteğıni duyacaksınız. Bu kez, sanıyorum ki eleşttrel bakış açınız daha bir netleşmiş, ufkunuz daha bir genişlemiş olacak... Bezirci, bir anlamda, geleneksel görüşlerimizle, eksiklerimizle yüzleştiriyor bizi. Bakış açımızı değiştırip geliştirmeye uğraşıyor. Dile getirmeye, benimsetmeye, yaymaya çalıştığı düşünceleri uygulama eğilimi uyandırıyor içimizde. Çağdaş, bilimsel, nesnel, gerçekçi bir eleştiri anlayışına ulaşmamız için yol açıyor önümüzde. "Bilimden Yana" bu yolda yürüyenlere, yürümek isteyeceklere ilk adımlarında bir fener gibi ışık tutacak, uyarıcı, eğitici, öğretici bir "kılavuz kitap". Bezirci eleştiri alanında yanlışların alıp başını gitmesini önlemek için yumuşak, saygjlı ve sıcak bir üslupla bıkmadan, yorulmadan ve ödün vermeden çaba gösteriyor. "Bilimden Yana"yı okuduktan sonra, eleştirisel bakışınızda bir değişim, bir gelişim olduğunu görerek kapağını kapayacaksınız. Ama bir daha, bir daha ona elinizi uzatma gereğini duyacağımzı düşüneceksiniz. Bezirci bir "başvuru kaynağı" olan bu eseriyle bize eleştirinin abecesini sunuyor. D K İ T A P T A N B T R B O L Ü M Eleştiricilikte yaratıcı olmak Eseri çözümlemeye en elverijli yöntemleri bulmak, değer biçmeye en elverişli ölçütleri seçmek, ortaya çıkarmak. Giderek, yeni yöntemler, ölçütler, belgeler, yorumlar ve düşünceler getirmek ya da var olanlangeliştirmek, aşmak. Kişisel ve yeni görüşlerle, buluşlarla, araştırmalarla eleştirinin ortak bançesini zenginleştirmek. Eseri değişik bir açıdan ele almak, yorumlamak ve bilinmedik, tadılmadık bir yanını aydınlatmak. Bireysel vesanatsaloJduğu kadar toplumsal ve kültürel kaynaklarını ve bunların sınıfsal çatışmalarla ilışkilerini de bulup göstererek eserin daha iyi anlaşılmasını ve değerlendirilmesini sağlamak. Şimdiye değin tanıtılmamış ya da kötü (yahut iyi) tanıtılmış bir eserin gerçek durumunu ortaya çıkarmak, öncü değerleri keşfetmek vb... İşte eleştirmenin asıl yaratıcılığı budur: Başkasının eserinden kalkarak yeni bir sanat eseri yaratmak değil, yaratılmış bir eseri yeni yöntemlerle, yeni açılardan, yeni belgelerle açıklayarak değerlendirmek." S A Y F A 9 Asım Bezirci, "Sanat bir yaratmadır eleştınyse yaratılanı yargılama" diyor eleştiri, gelenek, etkileme ve tanıtma konularında yazarlarla yaptıeı konuşmalar yer alıyor. Eleştirme edebiyatı ile girişimimizı besleyebilecek bir özenle ve temiz, işlek, güzel bir Türkçeyle vazılmış olan "Bilimden Yana" sunulan bilgiler, kanıtlar ve örneklerle sağlam bir dokuya kavuşmuş. Öncü ve kurucularından olduğu nesnel/bilimsel eleştiriden ödün vermeyen Bezirci, eleştiri alanında yanılgıya düşmememiz için, bazı şeyleri vurgulama gereğini duymuş: "Günümüzde eleştiriyi sanatla yani edebiyatla bir tutmak yan