Katalog

Selçuk Kundakçı ile Sedat Tosunoglu "Son Buharlılar"ı fotoğrafladılar 'Son elveda'sı buharlıların... REFİK DURBAŞ Son Buharlılar (Demiryolu ve İnsan) / Selçuk Kundakçı Sedat Tosunoglu / Kendi Yayınları / 1. hamur, büyük boy, siyah beyaz baskılı. Hareket defteri masanın üzerinjdc duruyor. Tahfa kültablasında :u yanık bir sigara. Bir bardak |ı,ay, henüz demlenmiş. Pencerenin dışında dayanılmaz | güzellikte bir sonbahar. Çayından daha bir yudum almamış, sigarasından bir nefes çekme' miş, yüzünü o dayanılmaz güzellikten sonbahara çevirmiş, akşam 5.45 trenini bekliyor. AfyonDinar arasında son buharlısını günün. Kaç çinko demlikte çay demlenmiştir böyle. Kaç paket sigara içilmiştir. Eskiden, yolun gözdesiyken buharlılar, uçlu Amerikan sigaraları mı vardı? Yak bir Birınci, yolunu grtzle buharlının... Kaç defter doldurulmuştur böyle... Defterlerin hayatı biraz da bizim hayatımız değil mi? Hep geç kalmış, rötarlı hayatımızın... Selçuk Kundakçı ile Sedat Tosunoğlu'nun "Son Buharlılar" fotoğraf albümü işte bu "rötarlı hayatımızın" hareket defterine düşürülmüş bir dipnotu sanki... Demiryolu ve insan adına düşürülmüş bir dipnotu. Kundakçı ve Tosunoglu geçen yıl aralarına İlteriş Tezer'i alarak "Demiryolu ye İnsan"ı fotoğraflamışlardı. Bu kez, "Demiryolu ve İnsan II" altbaşlığında "Son Buharlılar"ı görüntülemişler. 100 yılı aşkın bir süredir ülkemizde hızmet veren son buharlıları... Fotoğraflar Çerkezköy, Kdz. Ereğli, Zonguldak, Balıkesir, Izmir, ÇamlıkSelçuk, Uşak, AfyonDinar, Eğirdir, Isparta, KütühyaTavşanlı'da çekilmiş ama, yerlerin ne önemi var, hangimizin buharlı lokomotiflerle ilgili bir anısı yoktur? Ayrılığın sığınağı peronlar hangimizi hüzünlendirmez? İşte kanepelerine güneş vurmuş bir peron. Rayların ıslaklığında güneşın ışıkları pırıl pırıl... Bir adam kanepenin ucunda. Gözleri gelen trende mi, gelecek olanda mı? Yüzü, herhangi birimizin yüzü de olabilir... Çok mu önemli peronun adı? Zonguldak'ta da olabilir, Balıkesir'de ae... Önemli olan beklemek değil mi gideni ya da gelmekte olanı... Öyleyse salsın istimini kara tren dağların arasından. Akursuların kıyısından. Gölgesi düjse de aydınlığına suların. Sen çayını her dem taze tut usta... Sigaranı yanık bırak... Kar içinde kalsa da yol kavşakları... Çocuklar tekerleklerinin dizi dibinde toplayacak çiçek bulacaktır mutlaka. Ey tren, kara tren. Sen olmasaydın kim anımsardı Gökme köyü durağını. Trenlerin tarihi biraz da durakların tarihi değil mi bu yiizden? Bir de yolcularına sormalı tarihini trenlerin. Onlardan çok kim bilebilir ki... Uykunun ve uykusuzluğun tarihini bildikleri gibi... Hüznün ve ayrılığın tarihini bildikleri gibi... Ülkü Tamer "Sözlük" adlı siirinde " Ğ " için şöyle bir mısra düşmüştür: "alfabenin ıssız deresi." Buharlı trenler için de söylenemez mi aynı şey? Demir yolların ıssız deresi buharlı trenler... Ceketi ve kasketini duvara asmış. Gençliğini de. Oturmuş pencerenin öniine yollarda geçen ömrünü düşünüyor. Arkası şimendiferli "Serkisof" marka saat hangi zamanı gösteriyor? 1983 sonbahannda İstanbul'dan Diyarbakır'a giderken Hekimhanlı yolcuyu düşünüyorum: "Parmaklarının ucuyla bir sigara sarıyor bir bana bir de kendine Sedat Tosunoglu S A Y F A 10 Selçuk Kundakçı Duruyor tren Ulaş mı burası Çetinkaya mı kalkıyor tren ıssız bir istasyon kimseler neredeler kasketi kaşlarında bir adam ağır ' titrek adımlarla atıyor kendisini son vagona saçları kınalı serçeler havalanıyor istasyon sefinin bahçesinden bir sigara daha kaçağa Hekimhan'da" Yakın bir gelecekte buharlı trenler tarihin zulasında yerlerini alacak. Trenlerle birlikte o insanlar da... O insanların acıları, hüzünleri, ayrılıkları, sevinçleri, kavuşmaları, gurbetleri, sılaları da... Ama samyorum bir fotoğrafları kalacak: Nisan 1989'la İstanbul mayıs 1990 arasında... İki tarih arasına sıkışıp kalmış 100 yıllık bir ömrün fotoğrafları... Bir tünelden çıkıp bir başka tünele girerken son buharlılar... Fotoğrafların sanat değeri bu işten anlayanlara kalsın. Ben kendi fotoğrafımı bile çekemedim henüz. Ama bütün bu anlattıklarımdı bana söyledikleri Selçuk Kundakçı ile Sedat Tosunoğlu'nun çektikleri... Hepsini de anlatabilmiş değilim. Iyisi mi bir son buharlının arka vagon panceresine kurulup bir de oradan bakmalı. Kampana sesi duyulmasa da olur. "Son elvedası"na demirden yolların... D CUMHURİYET K İ T A P : S A f ) 23