Katalog

Tartışma CBT 1485/4 Eylül 2015 19 Yüzme havuzları ve insan sağlığına etkileri Celal Güzelyürek Kimya MühendisiHavuz Suyu Operatörü Eğitmeni, [email protected] Sınıf iklimi ve öğretmenin rolü üzerine tezler... 1. Sınıf iklimini; estetiksel alan ve etiksel hacmi içeren öğrenme mekânlarında, mekânın kendisi de dahil öğretmen ve öğrencilerin ortaklaşa gerçekleştirdikleri eğitim öğretim etkinliklerinin ortalamasına dayanan süreçsel bir durum anlamında tanımlayabiliriz. Dolayısıyla öğretmeni de, sınıfın iklimini dengeleyen ‘klimaya’ benzetilebiliriz. 2. Bu benzetimden hareketle bugüne kadar öğretmenlerin, sınıf ikliminin dengelenmesinde, değişikliği frenleyici geri besleme düzenekli mekanik klima rolünü oynadıklarını söyleyebiliriz. Oysa yapısı gereği öğretmen, değişikliği frenlemeden büyüten geri besleme düzenekli organik bir klimadır. 3. Öğretmen, mekanik bir klima olarak düşünüldüğünde, işlevi; öğrenme, öğretme mekânlarının ısısını sabit derecede tutan bir ‘termostatla’ benzeşir. Termostat klimayı başlatır ve ısıyı kontrol eder. Isı düşerse veya yükselirse, çevresinden bu değişikliği öğrenir ve klimayı kapatır veya yeniden açar. Termostat türü geri besleme düzenekli öğretmen aslında ‘klima’ değil ya bir ‘buzdolabı’ ya da bir ‘kaloriferdir.’ İşlevi de istikrarı, dengeyi sağlamaktır. 4. Öğrenme süreci içindeki bireyin değişerek gelişimini bu tip bir geri besleme düzenekli öğretmen frenler. Kaldı ki, mekanik geri besleme düzeneklerinin duyargaları, sistemdeki çok küçük sapmaları algılayıp, onları bütün yapıyı tehdit edecek kadar büyütebileceği gibi, hiç algılamadığı için de bu sonuca yol açabilir. 5. Biyolojik bir organizma gibi karmaşık bir sistemde hem değişiklik artırıcı hem frenleyici geri besleme düzenekleri bulunur. Organik geri besleme düzeneği duyargasal değil duyusal bütünlüklüdür. Çok küçük sapmaları duyusal bütünlük içinde değerlendirir. Dolayısıyla sapmanın yol açabileceği değişikliği olumsuz görüp frenleyebilir. 6. Duyusal bütünlüklü organik geri besleme sistemli öğretmen, mesela sınıf iklimi yağmur kuşağında ise, ıslanmayan dolayısıyla sınıfın ısısına oranla ısı dengesinde ıslanmamasına rağmen çok küçük değişiklik olan bir öğrenciyi yağmura çekerek değişikliği büyütebilir. Ya da tam tersi yağmur altındaki sırılsıklam öğrencilerin ısı dengesindeki değişikliği frenlemeden daha da büyütebilir. 7. Bilgi, beceri ve tutumdaki değişikliklerinin ortalamasına dayanan süreçsel bir durum tanımlı sınıf iklimini dengeleyen organik klima işlevli öğretmen tezi, başlangıçta birbirine benzeyen koşullar altındaki öğrencilerin birbirinden büsbütün farklı sonuçlar vermesinin nedenini de açıklar. 8. Organik geri besleme düzenekli öğretmen tezi, her şeyden önce organik bir yapı olan öğrencilerin gelişimine engel olmadan değişikliği her dengede büyüten bilgi alış verişi teorisidir. Dolayısıyla hem fiziki hem sosyal doğa bağlamında öğrenme ortamı, çevresi olarak da isimlendirilen öğrencilerin evleri de dahil her mekanı sınıf ikliminin duyusal bütünlüklü organik geri besleme düzeneği olarak görür ve değerlendirir. 9. Canlı varlıkların iç ve dış çevreden gelen etkilere göre denge kurdukları bilinmektedir. Bu bağlamda her öğrencinin aynı zamanda kendi sınıf iklimini dengeleyen veya değişikliği büyüten organik bir geri besleme düzeneğine sahip olduğu da açıktır. 10. Organizmanın iç ve dış çevreden bilgi iletme; (enformasyon) karşılıklı bilgi iletimi; (komünikasyon) ve kendiliklerinden ayarlama yaparak çalışması (otomasyon) örneği, bugün inorganik maddesel yapılarda teknoloji marifetiyle sergilenmektedir. Yapay zekâ türünden mekanik geri besleme düzenekli ‘akıllı makineler’ de dahil öğrenme mekânlarında, makinelerle ortak yaşantı içinde olduğumuza sürecin içinden tanığız. 11. Öğrenme, öğretme etkinliklerinde karşılaşılan sorunların çözümüyle ilgili, bugüne kadar öğretmenler, sınıf ikliminin dengelenmesinde, değişikliği sürekli frenleyerek dengeleyen geri besleme düzenekli buzdolabı veya kalorifer türü mekanik klima rolü verilerek yorumlanmıştır. Oysa sorun bu rolü organik klima olarak değiştirmektir. Gürcan Özdemir, [email protected] Y az mevsiminin en sıcak günlerinin yaşandığı bugünlerde yüzme havuzları dolup taşyor. Ülkemizde yüz binin üzerinde ticari amaçlı yüzme havuzunun bulunduğu sanılıyor. Özellikle çok sıcak günlerde bu havuzların çoğunluğu kapasitelerinin (günlük bir kişi için 30 metreküp su gerekli) çok üstünde kullanıldığı için havuz suları kimyasal ve mikrobiyolojik açıdan hızla kirleniyor. Bu duruma, havuz kimyasallarının yanlış kullanımı eklenince kirlilik tehlikeli boyutlara ulaşarak insan sağlığını ciddi ölçüde tehdit ediyor. Bütün bunlara kimyasal madde kazaları nedeniyle zehirlenmeyi, hatta ölüm olaylarını da dahil edin. Üstelik ülkemizde bu kazalara ilişkin halen resmi istatistiki bir çalışma yok. Sağlık Bakanlığı tarafından yüzme amacıyla kullanılan açık ve kapalı yüzme havuzları ile sularının hijyenik şartlara uygunluğu için 6 Mart 2011 tarih ve 27886 sayılı “Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları Hakkında Yönetmelik”i, 15 Aralık 2011 tarih ve 28143 sayılı değişiklikle bazı maddeleri yeniden düzenlenerek son şekliyle yürürlüktedir. Ancak stabilizatörlü (Siyanürik asitli) dezenfektanlar, havuz sularındaki parametrelerinin yüksek düzeyde olması, insan sağlığı açısından risk taşır. Kapalı havuzlarda stabilizatörlü dezenfektan kullanılması yasaktır. Açık havuzlarda kullanılması tartışılmalıdır. Ayrıca klorlu dezenfekte işleminde de havuz suyunda bulunabilecek en yüksek serbest klor oranı gözden geçirilmeli. Yüzme havuzlarında, genellikle çeşitli dezenfektanlar, pH düzenleyiciler (asitler, bazlar), yosun önleyiciler, filtre ve yüzey temizleyiciler, çöktürücüler, berraklaştırıcılar (parlatıcı) ve hijyen sağlayıcılar ile diğer çevre temizlik malzemeleri kullanılır. sisat Teknolojileri Öğretmenlerinin, Makine, ElektrikElektronik ve İnşaat Mühendislerinin burada eğitimci olmaları gerçekçi değildir. Üçüncü önemli sorun, eğitim süresinin en az 48, en fazla 160 saat olmasıdır. Kaldı ki bugüne kadar hep 48 saat üzerinden yapıldı. Bize göre 48 saatlik eğitim süresi yetersizdir. Ayrıca bugün havuz kimyasalı pazarlayan şirketlerle ve konuyla hiçbir ilgisi olmayan kurumlarla Halk Eğitim Müdürlüklerinin ortaklaşa düzenledikleri sertifikalı eğitimlerde, çoğunlukla kimya mühendisi bulunmuyor. Sonuçta gerekli bilimsel bilgiden yoksun sözde Havuz Suyu Operatörleri yüzme havuzlarında çalışıyor. Ve havuzlarda ciddi kimyasal ve mikrobiyolojik sorunlar çıkıyor. Havuz suyu operatörü, yönetmeliğe göre, “yüzme havuzlarında kullanılan suyu kimyasal, fiziksel ve mikrobiyolojik yönden kullanıma hazırlayan, bu konuda eğitim almış ve en az lise mezunu kişi”dir. Gerçekten de bu mesleği yapacak kişilerin en az lise mezunu hatta kimya meslek lisesi mezunu olmalarında fayda var. Çünkü karmaşık sayılabilecek kima bilgilerini ilkokul /ortaokul mezunu meslek adaylarının anlamakta zorlandıkları, hatta anlamadıkları gözlenmekte. Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı’nın çıkarmış olduğu yönetmelikteki en az lise mezunu şartına uymuyor. Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü “İlkokul mezunlarının da” bu tür sertifikaya dayalı eğitimlere katılarak meslek sahibi olmalarında israrcıdır, ki birinci sorun budur. İkinci önemli sorun, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü’nün hazırladığı “Havuz Suyu Operatörlüğü Modüler Programı”nın “Eğitimciler” başlığı altında, belirttiği maddelerdeki mesleklerden konuyla ilgili olanı sadece Kimya Mühendisleridir. Diğer mesleklerden Makine ve Te HAVUZ SUYU OPERATÖRLÜĞÜ, EĞİTİMİ VE BAŞLICA SORUNLAR İnsanların dışarıdan bakarak havuz sularının kirli veya temiz olduğunu anlamaları zordur. Kimyasal ve mikrobiyolojik uygun değerlere sahip olmayan havuzlarda özellikle çocuklar daha çok zarar görür. Sektörde birçok dezenfektan var, ama halen ülkemizde ve dünyada yüzme havuzlarında en çok kullanılan sıvı klor, yani sodyum hipoklorittir. Bu dezenfektan özellikle ucuzdur ve kolay temin edilir.. iyi eğitilmemiş operatörler, klor dezenfektasyonu sürecinde klorun havuz suyu içindeki kimyasal reaksiyon kademelerini iyi takip edemez, çoğunlukla “Bağlı klor” oluşumuna neden olur. Bağlı klor, klorun bir organik yapı içine girip parçalanmadan önceki halidir ve insan sağlığına zararlıdır. Eğer havuz suyuna yeteri kadar klor verilmez ise suya geçen idrar ve ter gibi atıklarda bulunan amonyak, azot gazına dönüşmeden kloramin basamağında kalır. Bağlı klor, işte budur. Yoğun klor kokusu havuz suyunda bağlı klor oranının yüksekliğine işaret eder. SUYU BERRAK, DİBİ MAVİ HAVUZ, KİMYASAL VE BİYOLOJİK OLARAK TEMİZ Mİ? HAVUZ SULARI VE İNSAN SAĞLIĞI Sularda kimyasal ve mikrobiyolojik parametreler standartlara uymuyorsa, birçok sağlık sorunu yaşanır: Bağlı klorun yüksekliği gözde ve ciltte iritasyona, orta kulak iltihabına, mayo ve boyalı saçlarda renk atmasına neden olur. İnsan dışkısından kaynaklanan (Fekal) kirlenmeler, başta dizanteri, kolera, bulaşıcı sarılık (viral) ve amipli dizanteri gibi hastalıklara yol açabilir. Öneriler: • Sağlık ile Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri Operatör olacak adayların en az lise mezunu, tercihen kimya meslek lisesi mezunu olmaları şartında anlaşmalı. • Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü’nün sertifika programındaki eğiticiler, Sertifikalı Havuz Suyu Operatörü Eğitmeni olan Kimya Mühendisleri olmalı. • Sağlık Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı, “en az” ve “en çok” aralıklarını kaldırmalı 48 saatin üzerinde bir eğitim programı hazırlanmalı. • Sağlık Bakanlığı onaylı dezenfektanlar ve havuz suyu kimyasalları kullanılmasını sağlamalı ve denetlemeli.