Katalog

16 Bulmaca 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 CBT 1485/4 Eylül 2015 ilginç SORULAR Yeni Tat, Yeni Bir Lezzet Soru: Alıştığımız ve bildiğimiz acı, ekşi, tatlı ve tuzludan sonra, en çok et ürünleri, et suları ve mayalanmış gıdalarda bulunan ve damak zevkimize yeni bir tat olarak eklenen “ümami” nasıl bir tattır? Yanıt: http://bodyecology.com/articles/ glutamateandyourgutunderstandingthedifferencebetweenumamiandmsg, http:// www.smithsonianmag.com/artsculture/itstheumamistupidwhythetruthaboutmsgissoeasytoswallow180947626/ Sızıntı Dergisi Ağustos  Tokyo Üniversitesi’nden Dr. Kikunae Ikeda, Japonya’da çok kullanılan bir tür sebze suyunda, daha önceki tariflere benzemeyen bir tat olduğunu fark etti. Bilinenlerden farklı olan bu tadı defalarca tecrübe etti. Dr. Ikeda’ya göre bu tat, çok güçlü olmayan, temel tatların arka plânında kalan ve daha çok onları güçlendiren bir özellikteydi. Fakat kesinlikle farklı bir tattı. Bunu ispatlamak için uzun kimyevî deneyler ve zahmetli uğraşlar neticesinde sebze suyuna bu “farklı” tadı veren maddeyi saflaştırdı. Bu madde “glutamik asit”ti (C5H9NO4). Dr. Ikeda bu yeni tada Japoncada “lezzetli” mânâsına gelen “ümami” dedi. Bu keşfini derhal yayımladı ve ürünün patentini aldı. Ümaminin keşfi, Batı dünyasında o zamanlar pek itibar görmedi. Yıllar sonra böyle bir tadın varlığı modern deneyler ve yeni teknolojilerle anlaşıldı ve bu tada mahsus reseptör hücrelerinin de dilde var olduğu keşfedildi. Ümami 1909 yılında ümami Ajinoto adı altında pazarlandı ve kısa süre içinde Çin ve ABD’ye yayıldı. Ümaminin bir aminoasit olduğu ve proteinlerin parçalanmasından oluştuğu aynı zamanda ümami tadının, proteinlerin yapısındaki aminoasitten geldiği belirtilmiştir. Nitekim bu tat en çok deniz sebzeleri, yeşil çay, olgun domates, patates, Çin lahanası, peynir (daha çok permesan ve rokfor), deniz kabuklularında bulunur. Et, peynir, yumurta gibi gıdaların tatlarına dikkat edersek acı, tatlı veya ekşiden farklı olduğunu algılayabiliriz. Et suyu ile yapılan yemeklerin daha lezzetli olması da ümami tadından kaynaklanır. Yine Uzakdoğu memleketlerinde çok yaygın kullanılan “soya sosuna” lezizlik veren şey, içinde yüksek oranda bulunan glutamik asittir. İlginç olan yeni doğan bebeklerin anne sütünde keşfettikleri ilk tadın doğal ümami olmasıdır. SOLDAN SAĞA 11942 yılında, ABD’nin Chicago kentinde, nükleer enerjinin denetim altına alınabildiği bir nükleer reaktör yapan Amerikalı mucit – 1987 yılında üretilen ilk sayısal ses bantları. 2. Budun ön kısmından elde edilen dana eti – Filin atası olan, soyun tükenmiş hayvan – Veri. 3. Genellikle ölçü aletlerinde gösterge çizelgesi – Parola – Bir dijital aygıtı bir telefon hattına uyduran arabirim. 4. Ceylan – İvecen – Bir papağan türü. 5. Çekişme, kavga – Kulak yıkama aleti – İridyumun simgesi. 6. Peru’nun plaka işareti – Bir kan grubu – Yat limanı. 7. İnsanlık – Güzel, hoş görünen. 8. “… Alnıaçık” (tiyatro sanatçısı) – İpek gibi düz ve parlak bir kumaşın üzerinde bulunan tel tel iplik – Bizmutun simgesi. 9. İdrak etme – Tibet’in başkenti – Yabancı bir haber ajansı. 10. “… Elimden Rovni” (Aziz Nesin’in bir oyunu) – Duvar lambası – Hadım etme. 11. Bir telgraf çeşidi – Ruh – Ekmek. 12. Beddua – Üzerine rayların yerleştirildiği, yere enine konulmuş demir ya da ağaç parçaların her biri – Namuslu. 13. Kaz Dağları’nın mitolojik dönemlerdeki adı – Vahşi hayvan barınağı – Sezen Aksu’nun, Git albümündeki bir şarkısı. 14. Briçte sanzatu – Tıp Hazırlayan: İlker dilinde “ölü” – Dolunay. 15. Kamyonet – Telgraf al Mumcuoğlu fabesi – Doğu Roma imparatorluğu sınırları içinde yaşayan, Roma yurttaşı haklarına sahip olan halk. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. 1946 yılında, John Mauchy ve John Eckert’in geliştirdiği, Amerika’nın ilk elektronik bilgisayarı – “Walter …” (1948 yılında, transistör denilen bir cihaz icat ederek elektronik devrelerin çok daha küçülmesini sağlayan üç bilimadamından biri). 2. “… ile uslanmayanı etmeli tekdir / tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir” (Ziya paşa) – “… Reeves” (aktör) – 1990 yılında ilk kez yapılan Yüksek Netlikte Televizyon Yayını. 3. Bir hayvan türü – Döşek. 4. Bağış yapma – Altınkökü – Sıvı ölçüm biriminin kısa yazılışı – Eşyaya ve hayvanlara vurulan damga. 5. Çok güçlü bir ışık kaynağı – Ünlü bir bilimkurgu filmi. 6. Kesilmiş ağaç kökü – Paylama, azarlama – Zihin. 7. Bir nota – Avuç içi – Yanardağ püskürtüsü – Bir Japon tiyatrosu. 8. 1881 yılında, yassı plaklar kullanarak ilk gramofonu yapan mucit. 9. Avrupa’da bir ulus adı – Aşağılatma, onur kırma – Akıl. 10. Megaton (kısa) – Toplama, toplanma – Güney Afrika Cumhuriyeti’nin plaka işareti – İstanbul’daki bir üniversiteyi simgeleyen harfler. 11. Yapı tasarımcısı – İngilizce “deniz” – Niyobyumun simgesi. 12. Bir nota – Gaziantep’in bir ilçesi – “… Yaran” (şair). 13. Pomak dilinde “bebek” – Kayınbirader – Gılgamış’ın en yakın dostu. 14. Gümüşbalığı – Japon Buddha rahibi – Küçük bir limon türü. 15. Efsanevi Gürcü Kra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 liçesi – “Percy 1 …” (1945 yı 2 E M İ L E B E R L İ N E R B RÖNTGEN AT ER İ NA lında, ilk mik 3 N O D Z E P L İ N M A R SUR F E U AENE İ S rodalga fırını 4 5 T GRAMA F ON A LMA tasarlayarak 6 R İ A R E N D İ P T M patentini alan 7 U K N U M T A A N İ M A 8 S T İ L B İ RO T E L L İ Amerikalı mu 9 K İ K İ R İ K UMAR UN 10 A D cit). SES S T EN B T 11 12 13 14 15 AK PRA O T S TO ANT S İ MA S İ T İ KA PAY AF LAN ME R EŞAPE ANT LO P T İ L K İ ARE DAR MN EBE LOT MSG (sentetik glutamat tuzu) ve ümami açısından zengin maddelerde bulunan glutamat aynı olmakla birlikte, MSG ticari olarak fermentasyon yoluyla üretilmiş ümami maddelerinden yalnızca biridir. Ümami ise tomates, peynir ve şarküteri ürünlerinde doğal olarak bulunur. MSG özetle doğal glutamatın suni olarak üretilmiş halidir. Serbest bir glutamat olarak doğal ümaminin tadını vermek amacıyla yiyeceklere ilave edilir. Diğer tüm sentetik katkı maddeleri gibi MSG’nin zararlı olduğuna ilişkin ciddi kuşkular vardır. Örneğin hayvan deneylerinde MSG’nin enflamasyon, göbek bölgesinde yağlanma, Tip 2 diyabete yol açtığı yönünde ciddi kuşkular vardır. MSG ayrıca karaciğer dokusuna zarar vererek fibroz oluşumuna yol açar. ÜMAMİ VE MSG ARASINDAKİ FARK NEDİR? düşün BUL BİR EŞİTLİK BİR SORU (II)        Hazırlayan: Ahsen Canat [email protected] AxBxC=D eşitliğinde A, B ve C 10’dan büyük tam sayılardır ve her birinin basamak sayısı farklı olup üç sayının basamak sayılarının toplamı 10’dur. Ayrıca eşitliğin sol tarafındaki çarpım (x) işaretlerinin kaldırılması ile A, B, C sayılarının rakamlarının oluşturduğu sayı soldan da okunsa sağdan da okunsa aynıdır. D sayısı ise yinelemesiz olarak bütün rakamları  içermektedir (tüm rakamları birbirinden değişik). SORU: Eşitliğin sol tarafındaki sayılara ait rakamların toplamı A, B veya C sayılarından birine eşit olduğuna göre; B sayısı kaçtır? ÖRNEK: A=1243, B=53 , C= 421 ise (x) işaretlerinin kaldırılması ile oluşan sayı 124353421 olur ve her iki taraftan da okunuşu aynıdır. 1483. sayıdaki “Rakam Permütasyonu II” isimli bilmecenin yanıtı: 4789 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ahsen Canatİzmir, Naim Uygunİstanbul, Mustafa TellioğluTrabzon