Katalog

EkonomiPolitika CBT 1488 /25 Eylül 2015 9 Çin: Dünya Ekonomisinin Zirvesine mi? Çin, “Made in China 2025” çerçevesinde, robot teknolojileri, bilişim teknolojileri, havauzay, tren yolları ve elektrikli araçlar sektörlerini içeren en gelişmiş teknolojileri destekleme kararını açıklamış durumda. Başka bir ifadeyle, Çin dünya imalat sanayi katma değer zincirine en üst seviyede katılmayı amaçlıyor Bayram Ali Eşiyok Tablo 3: Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşumu/GSYH (%) 2013 20092014 arasında yıllık ortalama %7.5 oranında bir başarım sergilemiş. Türkiye’nin 20092014 yılları arasında yıllık ortalama büyüme oranı ise %3.7. Bu oran Türkiye’nin tarihsel büyüme oranının (19632014 arasında sağlanan yüzde 4.6 büyüme oranı göz önüne alındığında) altında. Başka bir ifadeyle, Türkiye ekonomisi 2008/2009 krizinden büyük olçüde etkilenmiş gözüküyor. ABD 19.3 G üncel ekonomi tartışmalarında Çin ekonomisinin krize girdiğine ve artık iflah olmayacağına dair bilim dışı bir yaklaşım hakim. Oysa iktisadi olgulara, uzun erimli ve yapısal parametreler açısından bakmak gerekir. Kuşkusuz Çin borsasında ve ulusal parasında meydana gelen düşüşler önemli… Ancak borsadaki düşüş herhangi bir kapitalist ülkedeki borsadaki düşüşle aynı anlama gelmiyor. Ulusal para Renminbi’nin (Çin Yuanı) devalüasyonunu ise kur savaşları ve rezerv para bağlamında Çin’in dünya ekonomisinin zirvesine yönelik bir girişimi olarak okunmalı… Kaynak: World Bank veri tabanı. Çin 47.7 Almanya 19.0 Japonya 21.1 G. Kore 29.1 Türkiye 20.6 en üst seviyede katılmayı amaçlıyor. Çin’in teknolojide sağladığı gelişmeler göz önüne alındığında, Çin’i içerisinde yer aldığı gelişmekte olan büyük ekonomiler ile değil, gelişmiş metropol ülkeler ile kıyaslamak gerekir. Çin 2013 yılında yaklaşık 560 milyar dolar yüksek teknoloji içerikli ürün ihracatı yapmış. Avro Bölgesinin toplam yüksek teknoloji ihracatı ise 482 milyar dolar civarında gerçekleşmiş. Almanya 193 milyar dolar, ABD 148 milyar dolar, Japonya 105 milyar dolar, G. Kore 131 milyar dolar ve Türkiye 2.2 milyar dolar yüksek teknoloji içerikli ürün ihracatı yapmış. Yüksek teknoloji ihracatında öne çıkan ülkelerin dünya paylarını gösteren Tablo 1 incelendiğinde (Tabloda Türkiye’nin yer almasının nedeni aradaki uçurmak dikkat çekmek…) 2012 yılında Çin’in yüksek teknoloji ihracat payı %25.4. Avro Bölgesi’nin ise %24.8. 2000 yılında Çin’in dünya yüksek teknoloji ihracat payının %3.6 olduğu göz önüne alınırsa, Çin’in göstermiş olduğu başarı daha da anlam kazanıyor. Diğer yandan, Çin yüksek teknoloji ihracatının toplam imalat sanayi ihracatı içerisindeki payı göstergesine göre de ABD, Almanya ve Japonya gibi metrepol ülkeleri geçmiş durumda. 2013 bulgularına göre, Çin neredeyse Güney Kore ile aynı orana sahip. 2013 yılında Çin’in toplam imalat sanayi ihracatı içerisindeki payı %27 iken, söz konusu oran Türkiye’de %1.9, ABD’de %17.8 ve Japonya’da %16.8 ve Avro bölgesinde %15.8 oranında gerçekleşmiş. Çin, “Made in China 2025” çerçevesinde, robot teknolojileri, bilişim teknolojileri, havauzay, tren yolları ve elektrikli araçlar sektörlerini içeren en gelişmiş teknolojileri destekleme kararını açıklamış durumda. Başka bir ifadeyle, Çin dünya imalat sanayi katma değer zincirine YÜKSEK TEKNOLOJİ İHRACATINDA İLK Çin birçok bilim ve teknoloji göstergesine göre metropol ülkeleri yakalamış ve bazı göstergelerde ise geçmiş durumda. Çin 2013 yılında ulusal gelirinin %2.083’ünü ArGe harcamalarına ayırırken, bu oran İtalya ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelerinin üzerinde bulunuyor. Türkiye ise ulusal gelirinin ancak %0.945’ini AraGe harcamalarına ayırabilmiş. Dünyada 2013 yılında yerli patent başvurularının sayısı 1,624,969 adet. Bunun %43.4’ü (704,936’si) Çin’e DÜNYA EKONOMİSİNİN ZİRVESİNE ait. ABD’nin payı %17.7, Japonya’nın %16.7, Türkiye’nin DOĞRU… payı ise sadece 4,392 adet ve %0.3. Ulusal paranın satın alım gücüne göre düzeltilen Çin dünya üniversitelerinin akademik kalitesi sıralama milli gelir hesabına göre (SAGP), 1980 yılında %2.3 sına göre de (ARWU 2015) son derece başarılı. Dünyada olan Çin’in dünya GSYH payı, 2014 ve 2015 yıllarınİlk 500 üniversite arasında Çin’e ait 44 üniversite bulu da ABD’yi geçmiş gözüküyor. 2015 yılında Çin’in dünnuyor. Çin’i 39 üniversite ile Almanya ve 37 üniversite ya GSYH payı %16.9 oranında gerçekleşirken, ABD’nin ile İngiltere izliyor. Türkiye 1 Tablo 4: Dünyanın En Büyük Ekonomilerinin GSYH Dünya Payları (%)(SAGP) üniversite ile son sıralarda. Kısaca bilim ve teknolojinin, do1980 1990 2000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 layısıyla kalkınmanın en temel Çin 2.3 4.1 7.4 13.7 14.4 15.1 15.7 16.3 16.9 Almanya 6.7 6.1 5.0 3.7 3.7 3.6 3.5 3.4 3.4 bileşenlerini oluşturan üniverHindistan 3.0 3.7 4.3 6.1 6.2 6.4 6.6 6.8 7.1 sitelerin niteliğine göre de Çin Japonya 7.7 8.8 6.6 4.9 4.7 4.6 4.6 4.4 4.3 ABD’den sonra en önemli ikinci ABD 22.1 22.3 21.0 17.0 16.6 16.5 16.3 16.1 16.1 ülke. Kaynak: IMFveri tabanı. 2011 sonrası tahmin. SAGP: ARGE’DE BİRÇOK GELİŞMİŞ ÜLKENİN ÜZERİNDE, PATENTE İLK SIRADA Çin yüzde elilere yaklaşan yatırım oranı ile gelişmekte olan büyük ekonomilerden önemli ölçüde farklılaşmış durumda. Olgun ekonomilerdeki görece düşük yatırım oranları bir yana bırakılırsa, Türkiye gibi henüz yarısanayileşmiş, gelişmekte olan bir ekonomide, %20’lerde durağanlık kazanmış olan yatırım oranı, ekonominin kalkınma dinamiklerinin nasıl aşındığını göstermesi açısından son derece önemli. Tasarruf oranlarında da Çin açık farkla önde. 2013 yılı itibariyle Çin’in tasarruf oranı (S/GSYH) %49.9. Söz konusu oran Kore’de %34.5, ABD’de %18.2. Türkiye’de ise %13.2. YÜKSEK YATIRIM ve TASARRUF ORANLARI Çin’in büyüme başarımını (olgun ekonomiler ile değil), gelişmekte olan büyük ekonomiler ile kıyaslamaka gerekir. Dünya Bankası veri tabanından hareketle yaptığımız hesaplamaya göre (Rusya veri sorunu nedeniyle alınmamıştır), 19632014 yılları arasında Çin’in yıllık ortalama büyüme oranı %9.3. Aynı dönemde ikinci en büyük büyüme başarımı sergileyen Güney Kore ise %7.5 büyümüş. 19632014 arasında Türkiye’nin yıllık ortalama büyüme oranı %4.6. Neredeyse Çin’in yarısı kadar. Kriz sonrası (20092014) yıllarda gelişmekte olan büyük ekonomilerin büyüme başarımı incelendiğinde, Çin yıllık ortalama %8.7 oranında Tablo 1: Dünya Yüksek teknoloji İhracat Payları (%) büyürken, Güney Kore %3.2 büyümüş. Çin Çin Almanya Euro Böl. Japonya G. Kore Türkiye ABD ile birlikte hızlı büyüyen diğer bir gelişmekte 2000 3.6 7.4 24.8 11.1 4.7 0.1 17.0 olan ülke ise henüz emek rezervlerinin sınır2012 25.4 9.2 24.8 6.2 6.1 0.1 7.5 larına ulaşmamış ve küreselleşme politikaKaynak: World Bank veri tabanı. larına tam olarak teslim olmamış Hindistan. HinTablo 2: Gelişmekte Olan Büyük Ekonomilerde Yıllık Ortalama Büyüme Oranı(19632014) distan ekoArjantin Brezilya Çin Endonezya Hindistan G.Kore Meksika Türkiye G.Afrika n o 2.9 4.2 9.3 5.7 5.3 7.5 4.0 4.6 3.1 misi Kaynak: World Bank veri tabanından hareketle kendi hesaplamamız. 19632014: ÇİN % 9.3, TÜRKİYE %4.6 BÜYÜMÜŞ payı %16.1. Çin’in artan payına karşın, Almanya ve Japonya’nın dünya paylarında belirgin düşüşler izleniyor. Satın Alma Gücü Paritesi’ne göre Çin ve ABD’den sonra dünyanın en büyük üçüncü ekonomisi % 7.2 dünya GSYH payı ile Hindistan. Hindistan’ı Japonya ve Almanya izliyor. Satın Alma Gücü Paritesi Sonuç olarak, Çin kaynak tahsisinde piyasa yanında planlamayı kullanarak ve küreselleşmenin kurallarına kayıtsız şartsız teslim olmadan, neler başarabileceğinin en temel kanıtlarından birini oluşturuyor. Çin’in yüksek yatırım ve tasarruf oranları (Çin’in 2013 yılında %50’lere yaklaşan yatırım ve tasarruf oranları, 1950’li sonrası Japonya’nın ve 1970’ler sonrası Asya Kaplanları olarak nitelendirilen ülkelerinin tasarruf ve yatırım oranlarının oldukça üzerinde) sonucunda elde ettiği yüksek büyüme oranları göz önüne alındığında, sadece satın alma gücü paritesine göre hesaplanan GSYH büyüklüğünde değil, yakın bir gelecekte kur bazlı GSYH büyüklüğüne göre de dünya ekonomisinin zirvesinde yer alması olası gözüküyor. Zirvenin olası siyasal yansımaları için ise Korkut hocanın “Çin, Başa Güreşiyor. Nasıl?” isimli harika makelesini önerelim (bkz. sendika.org)