Katalog

PsikolojiYaşam CBT 1488/25 Eylül 2015 3 NASIL MUTLU OLABİLİRİZ? Herkes mutlu olmak ister. Uzun soluklu, kalıcı bir mutluluk yalnızca insanların güzel duygular beslemeleriyle ilgili bir durum değildir kalıcı mutluluk kişinin daha sağlıklı ve daha uzun bir yaşam sürdürmesine de yol açar. N e var ki, daha mutlu olmaya çabalamak, para kazanmak ve hedeflere ulaşmak gibi insanları hoşnut kıldığı düşünülen birtakım çözümler zamanla ters teperek olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu durumda, mutlu olmak için nasıl bir yol izlemek gerekiyor? Yaşamınızın en anlamlı anlarını anımsamaya çalıştığınızda, bir olasılıkla, dişlerinizi fırçalamak gibi alışılagelmiş bir olaydan çok, evlendiğiniz gün, Avrupa yolculuğunuz, ya da ilk kez yaşadığınız bir deneyim aklınıza gelir. Ne var ki, son araştırmalar her gün yinelenen sıradan işlerin yaşamı genelde çok daha anlamlı kıldığını ortaya koyuyor. Bu durum bizlere ne denli garip gelse de, yaşamın anlamı mutluluğun ayrılmaz bir parçasını oluşturuyor. Araştırmalar: • anlamlı bir yaşamın ruh sağlığı, • meslek yaşamındaki başarı ve uzun yaşamla ilintili olduğunu olduğunu ortaya koyuyor. Ruhbilim uzmanları yaşamın anlamlı kılınması açısından üç unsura dikkat çekiyorlar: Önem, amaç ve tutarlılık. İlk iki unsur kapsamlı bir biçimde araştırılmış olmasına karşın, tutarlılığın mutluluğa katkısı Missouri Üniversitesi ruhbilim uzmanlarından Samantha Heintzelman, Jason Trent ve Laura King’in Psychological Science dergisinde basit bir görsel örüntünün bile ciddi bir anlam yaratabileceğine dikkat çektikleri 2013 yılına dek doğrudan ele alınmamıştı. yapılan yıllık toplantısında sunulan bir çalışmada araştırmacılar deneklerden beş labirent sorusunu tamamlamalarını istediler. Kimi deneklere göre tüm labirentler için benzer bir çözüm söz konusuydu ve bu da bir alışkanlık yaratmıştı. Bu denekler sonradan kendilerine sorulduğunda yaşamı daha anlamlı bulduklarını belirttiler. Araştırmacılar günlük sıradan işlerle ilgili bir çalışma kapsamında “her gün hemen hemen aynı şeyleri yaptıklarını” dile getiren kişilerin farkındalık, olumluluk ve dindarlık gibi durumlar denetlendiğinde bileyaşamı daha anlamlı bulduklarına tanık oldular. kün mutluluk getirmediğini söylerler: Mutluluğa erişmenin yolu dünyalıklar değildir. Bilim de bu görüşü destekliyor araştırmalar para pul sahibi olanların daha mutlu olmadıklarını ortaya koyuyor. Gelgelelim, parayı nasıl harcadığınız son derece önemli. Araştırmalardan elde edilen bulgular kalıcı mutluluğa erişmek için birtakım ipuçlarını gözler önüne seriyor. Mala değil, deneyimlere harcama yapın. Çok sayıda araştırma akşam yemeği, konser, ya da gezi gibi etkinliklere harcama yapmanın insanları uzun erimde mala harcama yapmaktan çok daha mutlu ettiğini ortaya koyuyor. Cornell Üniversitesi ruhbilimcilerinden Thomas D. Gilovich ve arkadaşları tarafından yapılan bir araştırma bu sonucun bir olasılıkla deneyimlerin doğası gereği toplumsal ilişkileri körüklemesinden ve genelde kişinin kimliğiyle çok daha yakından ilintili olmasından kaynaklanabileceğine işaret ediyor. Gilovich bireyin kendisini yaptıkları ile tanımlamasının çok daha büyük bir doyum sağlayabileceğine dikkat çekerek, “Yerinde bir harcama söz konusu olduğunda, deneyimler hemen hemen her bakımdan öne çıkıyor,”diyor. Olabildiğin ce tasarlayın. Ödüle kavuşma beklentisinin kişiyi ödülün kendisinden çok daha mutlu ettiği kanıtlanmış bir gerçek. Gilovich henüz sürmekte olan bir araştırmasında deneklere bir şeyi satın almadan önce ve satın aldıktan sonraki duygularını dile getirmelerini isteyerek beklenti içinde olmanın beraberinde getirdiği sonuçları inceliyor. Deneyler deneyimlere yatırım yapmanın kişiyi çok daha mutlu ettiğini, bunun da bir olasılıkla satın alınan malın gelmesini beklemenin kişide yarattığı huzursuzluk ve sabırsızlıkla ilintili olduğunu ortaya koyuyor. ğında dopamin düzeyleri giderek düşmeye başlıyor. Gilovich kendimiz için bir şeyler satın almak için alışverişe çıktığımızda da benzer bir dopamin dalgalanmasının söz konusu olabileceğine inanıyor: anlık bir haz peşinde koşarken yaşanan mutluluk giderek azalan bir seyir izliyor. Gilovich satın alma eylemini belli bir tarihe ertelemenin kişide daha uzun erimli bir mutluluk yaratabileceğine, böylelikle giderek artan bir haz duygusunun tadına varabileceğimize dikkat çekiyor. Mutluluk İçin Zamanı Akıllıca Programlayın: Zorla mutluluk olmaz. Araştırmalar belli bir zamanda mutlu olmaya çalışmanın kişiyi gerçekte daha mutsuz ettiğini ortaya koyuyor. Dahası, kişinin sürekli olarak kendi mutluluk düzeyini denetlemesi de bardağın yarısını hep boş görmesine neden oluyor. Bu durumda mutluluğun çok daha sağlıklı bir yaşam ve çok daha güçlü ilişkiler kurmamızı sağlayan çeşitli unsurlarından en iyi biçimde yararlanmak için ne yapmak gerekiyor? Son araştırmalardan elde edilen bulgular yaşadığımız anı mutlu geçirmeye çalışmak yerine, hoşnut kalacağımıza inandığımız etkinliklere zaman ayırarak mutlu olma şansımızı arttırmaya çaba harcamanın çok daha etkili bir yöntem olduğunu gösteriyor. Geçtiğimiz Aralık ayında Emotion dergisinde yayımlanan bir araştırmada uzmanlar farklı yaşlardaki 233 erişkinde “olumluluğa öncelik” adını verdikleri bu kavramın esenliğin çeşitli yönleriyle bağlantısını araştırdılar. Sonuçlar bu yolu izleyenlerin genelde yaşamdan çok daha hoşnut olduklarını ve çok daha sıklıkla olumlu duyguları dile getirip, çok daha az bunalım belirtileri gösterdiklerini ortaya koydu. Somut tasarılarla olumluluğa öncelik tanıyanların esneklik, farkındalık ve olumlu ilişkiler gibi ruhsal ve toplumsal kaynaklara çok daha fazla sahip oldukları görüldü. Araştırmaya katılan uzmanlardan Kaliforniya Üniversitesi ruhbilim doktorası sahibi Lahna I. Catalino, “Sizlere neşe ve mutluluk getiren etkinliklere odaklanın ve gündelik yaşamınızda bu etkinliklere zaman ayırın. Kimileri için bu her gün düzenli olarak bahçe ve mutfak işlerine zaman ayırmak, kimileri için de dostlarla vakit geçirmek anlamına gelebilir. Bu tür bir çaba bunalımla boğuşanları zorlayabilse de, bu yöntem genelde uzmanların hastalarına önerdikleri çözümlerle bağdaşıyor. Kişi kendi istenciyle mutluluğu yakalayamasa bile, en azından bu yolla kendisini hoşnut kılabilecek, çok daha keyifli günler yaşamayı garanti edebilir,” diyor. Rita Urgan, Kaynak: Scientific American Mind/ TemmuzAğustos 2015 Söz konusu araştırma kapsamında 77 deneğe ya mevsimlere göre düzenlenmiş, ya da gelişigüzel seçilmiş 16 ağaç resmi gösterildi. Bu görsel sınavdan kısa bir süre sonra yapılan sormacada mevsimlere göre düzenlenmiş resimlerin gösterildiği deneklerin yaşamı ötekilere kıyasla çok daha anlamlı bulduklarına tanık olundu. Heintzelman ve King geçtiğimiz yıl American Psychologist dergisinde yayımlanan raporda insanların genelde yaşamı oldukça anlamlı bulduklarına dikkat çekiyorlardı. Anlamın yaygın bir durum olduğu ve bu durumun tutarlılıktan kaynaklandığı yönündeki iki düşünceden yola çıkan uzmanlar gündelik yaşamlarımızın uyumlu yönlerinin neler olabileceğini araştırmaya koyuldular. Bu sorunun bir yanıtı alışılagelmiş sıradan işlerde yatıyordu. Kişilik ve Toplumsal Ruhbilim Derneği’nin geçen Şubat ayında YAŞAM “OLDUKÇA” ANLAMLI! Heintzelman yaşamın anlamının günlük sıradan işlerde saklı olduğu görüşünün insana biraz şaşırtıcı gelebileceğine parmak basarak, “Tarih boyunca insanlar yaşamın anlamını bambaşka şeylerde aradıklarından, bu durum yerleşik görüşü bir bakıma yerle bir ediyor,” diyor. Çalışma ortamını düzenli tutarak, gündelik işlerin bir çizelgesini yaparak, dostlarla her hafta akşam yemeğinde biraraya gelerek, ya da her gün arabayla aynı yolu giderek yaşamlarımıza anlam katabileceğimize işaret eden Heintzelman, düzenli bir yaşamın beraberinde getirdiği uyumun çok daha büyük hedefler peşinde koşmak için bir zemin oluşturduğunu, bunun da amaç ve anlamı körüklediğini dile getiriyor. Düşün insanları çoğu zaman mal mül MUTLULUĞU SATIN ALMAK ERTELEMENİN HAZZI Cinsellik, uyuşturucular, ya da çok sevilen bir yiyecek gibi anlık mutluluklara yaklaşmak kişinin kendini iyi hissetmesini sağlayan dopamin adlı sinir iletisi düzeyinde bir artışa neden olurken, ödüle ulaşıldı