Katalog

Amatör Denizcilik ve Teknoloji CBT 1480/31 Temmuz 2015 3 Orta boy yelkenli erişilmez değil biçiminde, teknenin RADAR’ının ekoları, diğer teknelerin AIS verileri, denizin dip profili ve balık sürülerini de gösterebilirler. GÜVENLİK VE METEOROLOJİ İLE İLGİLİ ALETLER Tekneyle kıyı seyrinde, sahillerden 78 deniz mili (1015 km) açığa kadar, cep telefonu (3G, 4G) şebekelerine ulaşılabilir ve internet sitelerinden her türlü hava raporu, fırtına ve tehlike ihbarları vb bilgiler alınabilir. Daha açıklarda ise, orta dalgada çalıştığı için yayınları uzaklardan alınabilen NAVTEX adlı cihaz, çeşitli yer istasyonlarının ilettiği hava raporu bilgilerine ulaşmayı sağlar. NAVTEX ayrıca denizlerdeki tehlikelere ilşkin bilgileri de iletir. Açık denizlerde seyirde ise, ses ve veri ileten uydu telefonları ile yine uydu aracılığıyla dünyanın her yerinden acil yardım çağrısı yapma olanağı sağlayan EPİRB ve PLB adı verilen cihazlar kullanılır. Bu arada, VHF (Very High Frequency) adı verilen telsizleri de unutmayalım. Sabit ve taşınabilir türleri olan bu telsizler ile gereğinde 2530 deniz mili (5060 km) mesafeden konuşulabilir ve acil bir durumda teknenin bulunduğu koordinatlar ve çağrının nedeni otomatik olarak iletilebilir. Türk amatör denizciliğinin efsanesi Sadun Boro’yu geçenlerde kaybettik. Onu saygı ve sevgi ile anarken, yaşamımızın her alanını etkileyen bilgi ve iletişim teknolojilerinin amatör denizcilikte kullanımına değinmek istedik. DİĞER ALETLER: DENİZE DÜŞÜLÜRSE Tekne seyri sırasında en büyük tehlikelerden biri mürettebattan birinin denize düşmesidir. ‚Denize adam düştü‘ (Man Over Board MOB) denilen bu durum da genelde, dalgalı ve sert havalarda meydana geldiğinden, denize düşen kişinin bulunma ve kurtarılma olasılığı azalır. Teknoloji bu amaçla da giderek yoğun biçimde kullanılmaktadır. Chart Plotter‘ların üzerindeki MOB düğmesine basıldığında o anın koordinatları hafızaya alınır ve teknenin en kısa biçimde o noktaya geri dönmesine destek verilir. Ayrıca, mürettebatın bileğine ya da can yeleğine takılan MOB cihazları da denize düşen kişinin koordinatlarını sürekli yayınlayarak hızla bulunma ve kurtarılmalarını sağlarlar. Tüm bu cihazların kullanımları hızla yaygınlaştığından fiyatları da aynı oranda düşmekte ve denizcilerin güvenliği, seyirleri ve keyiflerine büyük destek sağlamaktadırlar. Ülkemizde ise, ne yazık ki, amatör denizcilik ve yelkencilik yeterince bilinmediğinden, tekne sahibi olmak, onca kötü örnek yüzünden (!), koca motoryatlarında keyif çatan bir kesimi anımsatmakta, ayrıca erişilemez bir lüks olarak algılanmaktadır. Halbuki, orta boy bir yelkenli yat, yazlık bir ev fiyatına alınabilir ve onu gerçekten değerlendirenlere her anlamda eşsiz ufuklar açar. Deniz ve seyir teknolojileri ise bu yolculuğun en önemli yardımcıları olacaktır. Erdal Musoğlu (emusoglu@gmail.com) B u satırları, 11.5 m (37 feet) boyunda, yani orta boy sayılacak yelkenli teknemizden, SicilyaMalta arasında, yelkenle açık deniz seyri yaparken yazıyorum. Dümeni otopilot tutuyor, elektronik hız, derinlik ve rüzgar göstergeleri durumu sürekli olarak izliyorlar, RADAR ve AIS (Automatic Identification System) civardaki tehlikeler ile teknelerin konumları, yönleri ve hızlarını bildiriyorlar. Hepsinin de alarmları gereken uyarıları zamanında veriyorlar. Ayrıca tüm bu bilgiler hem teknenin elektronik haritalı navigasyon sisteminde (Chart Plotter’da), hem de iPad tabletimde görüntüleniyor... Ben de, bu sayede, denizin ortasında, arada bir rasat yaparak (360 derece ufku gözlemleyerek) ve aletlere bir göz atarak, kaba dalgalar bugün bizi epey çalkalasa da (ki onu önleyecek sistem henüz yok!), keyifle CBT yazımı yazabiliyorum. Büyük denizci Sadun Boro ise, dünya turunu yaparken bir pusulası, bir de güneş ve yıldızlara göre konumunu belirlemesini sağlayan sekstantı vardı. Hepsi o! Teknoloji, denizcilikte de büyük kolaylıklar sağlamakta, ama bir anlamda da denizcilik becerilerini ve ruhunu yok etmekte. İyi ki, hala yelkenler var! Onları halatlar aracılığı ile ve elle kontrol ediyoruz. Her ne kadar, halatlarımızı germeye yarayan vinçlerimiz bile giderek elektrikli olup, düğmeyle kontrol edilse bile, yelkenlerin ayarları (şimdilik!) kaptan ve mürettebatın (yani ben ve eşimin..) elinde.Bir yelkenli ya da motor yatın ana elektronik sistemlerini aşağıdaki biçimde özetleyebiliz: çok hassas biçimde! Otopilot, elektronik pusula, GPS, rüzgar göstergesi ve dümen pozisyonu verilerini alır, kontrol bilgisayarında değerlendirir ve bir elektrik motoru, ya da hidrolik kontrollu kol aracılığı ile dümeni döndürür. Teknolojinin denizcilere sağladığı diğer bir önemli olanak da elektronik deniz haritaları kullanan seyir (navigasyon) sistemleridir. Bunlara genelde Chart Plotter adı verilir. Son yıllarda, seyir kontrol organizasyonları, teknelerde kağıt harita bulundurma zorunluluğunu kaldırdıklarından, örneğin bizim teknemizde, tüm Akdeniz’in ayrıntılı ve güncel deniz haritası bir hafıza kartının üzerinde, Chart Plotter’a takılı olarak bulunmaktadır. Kağıt harita yoktur! Ayrıca, aynı elektronik harita, yedekleme amaçlı olarak, tablet ve akıllı cep telefonlarımızda da, gerekli seyir programları ile birlikte, yüklüdür. Chart Plotter’lar, ayrıca, elektronik haritalarının üzerinde, ek tabakalar Tekne Maliyeti, örnek olarak: Marka: Bavaria, Model: 37 Cruiser, Yıl: 2006. Sloop arma, tek direk, iki yelken, Volvo motor, 4 ila 6 kişi ile açık denizlerde seyir olanağı. Alış Fiyatı: kullanılmamış 85.000 euro. Tüm aksesuar ve ekipmanları ile birlikte yaklaşık maliyet: 100.000 euro. 2015 modeli, temel ekipmanı ile birlikte 110120 bin euro olmuştur. Aylık, ortalama, sigorta, bakım, yakıt, onarım, bağlama vs giderleri: 500700 euro. İyi bakılan bir teknenin ömrü 3040 yılı bulur. Çoğu denizci, 810 yaşında tekne almayı tercih eder. Benim teknenin, üzerindeki tüm ekipmanla, bu yılki satış fiyatı 65.000 eurolardadır. SEYİR ALETLERİ Seyir aletlerinin en başında otomatik pilot gelir, çünkü gereğinde saatler, hatta günler boyunca sizin yerinize dümeni tutar. Hem de, hiç yorulmadan, dinlenmeden ve Chart Plotter’e takılı hafıza kartı üzerindeki ayrıntılı ve güncel Akdeniz haritası.