Katalog

Nörolojik Hastalıklar Şekil 5: Diğer resimde verilen keskin yar bölgesini başka bir açıdan görüntüleyen bu fotoğraf, süblimleşerek uzaya uçmağa ve kuyruk oluşturmağa başlayan yüzey tozunun ilk işaretlerini, derin vadi gerisindeki uzay bölgesinde belli belirsiz vermektedir. CBT 1459/6 Mart 2015 15 ABD’deki Türk doktorlarından ALS ile ilgili üç önemli buluş: Her ALS hastası için farklı bir yaklaşım gerekiyor ABD’de Northwestern Üniversitesi Les Turner Amiyotropik Lateral Skleroz (ALS) Araştırma Laboratuvarı’nın kurucu başkanı Dr. Hande Özdinler ve ekibinin üç önemli buluşu önemli tıp dergisi Cerebral Cortex’te yayımlandı. Bu çalışmaya göre üst motor nöronlarının dejenerasyonunun ALS patolojisinde çok önemli bir rolü var. Bu buluşun bize öğrettiği en önemli şey, ALS’nin çözümünün aslında hastaların elinde olduğu. Eğer bir gün bir çözüm olacaksa bu kanını, dokusunu bağışlayan hastalar sayesinde olacak. dan ve susmadan önce Philea tarafından gönderilen veri ve resimlerin değerlendirilmesine yoğunlaşıldığı yönündedir. Bu incelemeler sonunda, ky’ın fiziksel, kimyasal, jeolojik yapısını ve ilgili süreçleri anlama yolundaki çalışmalara ağırlık verilmektedir. “Derin Darbe” ve “Armageddon” gibi filmler işlenen, “ky üzerine inerek, dünya ile çarpışma rotasındaki bir gök cismini bombalama veya başka yollarla rotasından çıkarma” projesi için öngörülen sahnelerden oldukça değişik görüntüler vermektedir. Bu görüntülerin, dünyamızın ilerde karşı karşıya kalabileceği “kurtarma görevleri” için daha doğru senaryolar üretmemize yardımcı olacaktır. Halen KY üzerinde “uykuda” olan Philea’nın uyanması ve tüm süblimleşme sürecini “yerinde” izleme kapasitesine geri dönmesi (Mayıs 2015 civarında beklenen durum), tüm insanlığın geleŞekil 6: Fransız düşünür Voltaire’in 18.yy sonlarında yazdığı “Yıldızdan Yıldıza Yolculuk ve Kuyruklu Yıldızlara Seyahat” adıyla Türkçe’ye de çevrilen bu eserinde, yıldızlararası yolculuk için kuyruklu yıldızları kullanan bir uzaylı tanıtılmaktaydı. 1908’de (1328 H) Halley’in 1911 görünmesi öncesinde İstanbul’da basılan bu küçük boyutlu eserde, kuyrukluyıldızları taşıma aracı olarak kullanan bir “megazeka’nın serüvenleri hikaye edilmekteydi.. Dr. Hande Özdinler, Les Turner Araştırma Laboratuvarı Kurucu Başkanı V ceği hakkında da kritik bilgiler içerecek bu görevi hep birlikte ve yakından izlememize olanak verecektir. Bu çalışmalarla, yeryüzündeki suyun, yaşamın ve tüm Güneş Sisteminin kökenine ilişkin değerli bilgiler yanında, belki de bu bilgiler kadar önemli diğer bir hedef söz konusudur: Önümüzdeki yıllar veya onyıllarda, bu özelliklerde ve büyüklüklerdeki gök cisimlerini, girmiş olabilecekleri “dünya ile çarpışma rotasından çıkarma” amaçlı, hepimiz için yaşamsal önem taşıyabilecek projeler için de çok değerli bilgilere ulaşılacaktır. Ayrıca, bu ve benzeri görüntü ve bulguların, önümüzdeki dönemlerde, kuyruklu yıldızları konu veya ardlan olarak kullanan, fantastik veya ‘gerçekçi’ bilimkurgu eserlerine ve Hollywood filmlerine kaynaklık etmesini bekleyebiliriz! (Şekil 6). SONUÇ: Ne ilginçtir ki Amerika’da başında Türk olan iki araştırma laboratuvarı birÜÇ BÜYÜK BULUŞ TEK birinden habersiz bir şekilde aynı gen üzerinde çalışıyor. Biz bu genin beyinYAYINDA ALS konusunda çalışanlar çok uzun deki motor nöronlar için önemini kavrabir süre hastalığın beyin bölümünü göz dıktan sonra transgenik hayvan modelleme işine giriyoruz ve ardı ettiler. Oysa biz yeşil florasan geninin beyinin ALS için ne kaekspresyonunu UCHL1 dar önemli olduğunu bigeninin promotırının liyorduk. Son çalışmaönüne koyduğumuz zamızda üç büyük buluşu man, sadece beyindeki bir yayında topladık. motor nöronlarının floBeyinde ölen motor nörasan olduğunu görüyoronlarının hücre içinde ruz. Bu çalışmamızla artan stres yüzünden beyinde belirli bir hücre hastalığa yatkınlaştığıgrubunu aydınlatarak nı ve bu stresi azaltan bir ilke de imza atmış kimyasal maddeyi buloluyoruz ama bu bize duk ve aynı zamanda yetmiyor. bunun biyolojisini daha Diyoruz ki peki bu iyi çalışabilmek için de Üst motor nöronları gen bu kadar önemliybir model sistemi gelişse o zaman onu etkisiz tirdik. Bu buluş aslında çok ilginç çünkü hale getirelim bakalım beyindeki motor esası 3 Türk hastaya dayanıyor. Evet nöronlara ne olacak? Ve UCHL1 protei3 Türk kardeş hareket bozukluğu ve nin etkisiz olan fare modelini inceliyoruz erken yaşta nörodejenerasyon gösteri ve görüyoruz ki evet gerçekten de be ücudumuzun hareket edebilmesi için beynimizde ve omuriliğimizde binlerce sinir hücresi son derece uyumlu bir şekilde çalışmak zorunda. Beyinden gelen hareket emrini omur iliklere taşıyan sinir hücrelerine beyin motor nöronları diyoruz. Omurilikteki sinir hücreleri de kasa emir vermek suretiyle hareket etmemizi sağlıyorlar. ALS hastalarında bu hareket mekanizması bozuluyor; onların beyinleri hareket emrini başlatamıyor ve omurilikteki sinir hücreleri de kaslara gerekli emirleri veremiyorlar. Bunun birçok sebebi olabilir ve bu yüzden de ALS hastaları kendi içlerinde de bir çok gruba ayrılıyorlar. yorlar ve bu hastaların kanını alan Yale Üniversitesi’ndeki başarılı Türk doktorlar, Dr. Hakan Bilgüvar ve Dr. Murat Günel, hastaların UCHL1 geninde mutasyon buluyorlar ve bulgularını PNAS dergisinde 2013 yılında yayımlıyorlar. O sırada biz de bu gruptan habersiz bir şekilde UCHL1 geninin beyindeki motor nöronları için ne kadar önemli olduğunu buluyoruz ve bu buluşu yaparken grubumuza Türkiye’den Dr. Emel Ulupınar da katılıyor. BELİRLİ BİR HÜCRE GRUBUNUN KEŞFİ yindeki diğer hücreler değil de sadece beyin motor hücreleri hızlı bir şekilde hastalık gösteriyor. Ondan sonra peki diyoruz neden hastalı gösteriyor? Buluyoruz ki UCHL1 proteini çalışmadığı zaman hücre içinde protein dengesi bozuluyor, proteinlerin geri dönüşümü yavaşlıyor ve hücre stres içine giriyor; başa çıkamıyor. İlginçtir ki hemen yanı başındaki sinir hücrelerinde aynı problem olmuyor. Peki diyoruz, biz bu stresi nasıl azaltabiliriz; bunu kimyasal yöntemle azaltmak mümkün mü? Buluyoruz ki evet mümkün.. Müthiş seviniyoruz. Tabii ki bu ön bir çalışma ve birçok uzun süren çalışmaların yapılması gerekiyor ama su anda ilk defa beyinde ölen motor nöronların sağlıklarını artıran bir mekanizma bulmuş oluyoruz. Simdi tabii ki ilacın ön çalışmalarına başlamak kaçınılmaz. Bir ihtimal ALS hastalığını beyindeki motor nöron ölüm ağırlıklı geçiren ve hastalık sebebi hücre içi stres olan hastalar için umut olabilir. Artık bir ilacın bütün hastaları iyileştireceği düşüncesinden iyice uzaklaştık. Biliyoruz ki eğer bulunursa birçok ilaç bulunacak, çünkü ALS dediğimiz hastalık kendi içinde çok farklılık gösteriyor. Neredeyse her hastaya özel bir yaklaşım gerekiyor. Bu buluşun bize öğrettiği çok önemli bir şey var. ALS’nin çözümü aslında hastaların elinde. Eğer bir gün bir çözüm olacaksa bu kanını, dokusunu bağışlayan hastalar sayesinde olacak. Görüyorsunuz 3 Türk hastanın DNA’sında bulunan mutasyon nasıl da büyük buluşlara sebep verebiliyor. HER HASTAYA ÖZEL YAKLAŞIM