Katalog

POLİTİKBİLİM Aykut Göker http://www.inovasyon.org; [email protected] YABANCI BASIN Dünya bilimcilerindenTürk hükümetine uyarı: Bu başlıkla ikinci kez karşılaşıyorsunuz. Çağrıştırdığı her türlü olumsuzluğun üstesinden gelmek için ‘gençler, öğrenciler’ kadar cesur olmamız gerekiyor. Bir Üniversitenin Beyin Ölümü Mü? (2) 26 Temmuz’da yayımlanan İTÜ’yle ilgili yazıma en anlamlı tepkiyi, üniversitenin emekli öğretim üyelerinden Prof.Dr. (Hon) Hande Suher’den aldım. Suher Hocamız, İTÜ Mimarlık Fakültesi 1951 mezunu… 19511996 yılları arsında aynı fakültenin Şehircilik Kürsüsü’nde öğretim üyeliği yapmış. Fakültenin ilk kadın dekanı (kadın dekan olarak İTÜ’de de ilk). İTÜ ile bağlantısı çok daha eskiye gidiyor. Babası, Mühendis Mektebi Âlisi 1915 mezunu… İTÜ’de, 8 Temmuz’daki mezuniyet töreninde rektörün öğrencilerince protesto edilmesi, ömrünü verdiği üniversitesinin o duruma düşmesi, onu da derinden yaralamış. Suher Hocamız üniversitenin bütün sorumluluğu hâlâ kendi omuzlarındaymış gibi, ‘ne yapmalıyız’a yanıt arıyor. Ama bir yandan da, İTÜ’yü İTÜ yapan bilim insanları kuşağının adanmışlığıyla sormadan edemiyor: “Biz gecemizi gündüzümüzü üniversitemize, kürsümüze verirdik; bizim hayatımız üniversitemizdi, kürsümüzdü; şimdi öyle değil de bunlar onun için mi oluyor?” Bir başka anlamlı tepkiyi, İTÜ’nün bugünkü öğretim kadrosunda bulunan saygın bir isimden aldım (ismini saklı tutmak benim tercihim). Der ki: “İTÜ’nün kökenlerini elbette 1773’e taşımak mümkündür. Ancak bunun insana güzel duygular çağrıştırmasının ötesinde bir anlamı olduğunu sanmıyorum. 1773’te Hendesehâne’den başlayarak günümüz İTÜ’süne uzanan kurumlar dizisi, ancak 1944’te İTÜ’nün kurulmasından sonra bir üniversite kimliği kazanmış; Türk ve yabancı öğretim üyelerinin de katkılarıyla belirli bir bilimsel altyapı kurulmuştur. Ancak üzülerek belirtmeliyiz ki, son yirmi yılda İTÜ sanki geçmişi olmayan, tarihi yeni gelen rektörle başlayan bir kuruma dönüşmüştür.” Hocamız bu tespitinden sonra “1996’ya kadar olan dönemin, İTÜ geleneklerinin eğitimde ağır bastığı bir dönem” olduğuna işaretle, daha sonra eğitim sisteminde ve akademik yapılanmada değişiklikler yapıldığını; bazılarında amacın doğru da olmasına karşın, sistemik bütünsellikten yoksun oldukları için öze yansımadığını ve başarısız kaldığını söylüyor. 2008’den itibaren de, seçim sonuçlarına göre değil, siyasî tercihlere göre atanan rektörlerin akademik uygulamalarda yaptıkları hatalarla işleri şirazeden çıkardıklarını belirterek sözlerini şöyle bağlıyor: “Ülkemizde hukuk çiğnenirken, eğitim sistemi yerle bir edilirken üniversiteler olarak sessiz kalmamız bağışlanamaz. Gazetelere yazı yazmanın, ilan vermenin dışında, öğretim üyeleri bu konuda pek bir şey yapmadı, yapamadı. Bunu bir beyin ölümü olarak mı kabul edeceğiz, yoksa korkaklık mı, yoksa demokrasi kültüründen yoksunluk mu, bilemiyorum. Gençler, öğrenciler bu bakımdan bizden çok daha cesur, bunu kabul etmek gerekiyor.” Başka tepkiler de aldım ama açık yüreklilikle söyleyeyim; İTÜ akademik çevresinden ve eski mezunlarından daha çok tepki beklerdim. Her iki hocamız da teşhislerinde haklılar ama bu sessizliğin nedenleri çok daha derinlerde olmalı. İTÜ mezunları arasından, 1960 sonrası siyasî hayatımızda önemli roller oynayan iki lider çıktı: Demirel (İnşaat Y.Müh.) ve Özal (Elektrik Y.Müh)... İkisi de başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı yaptılar. Dönemlerinde ülkenin politik ekonomisine damgalarını basacak kadar etkin oldular. Bir ülke düşünün ki, kaderini uzun yıllar iki mühendise teslim ediyor. Ve bu ülke bir türlü sanayileşme eşiğini aşamıyor! Tam tersine ikincisinin döneminde neredeyse bu işten vaz geçiyor! İTÜ elbette bu iki ismi Türkiye’de sanayileşmenin önünü kessinler diye yetiştirmedi. Ama bir teknik üniversite olarak, hiçbir zaman da ülkenin sanayileşememesini sorgulamadı; kendi varlığını da anlamsızlaştıran bu durumun nedenlerini araştırmadı. Sanayileşemememiş bir ülkede misyonundan kopmuş bir teknik üniversite zaten yok oluşa gider. Şimdi, yine kendisinin yetiştirdiği ve hocası yaptığı bir üçüncü liderin, Erbakan’ın (Makina Y.Müh.), din odaklı fikriyatını iktidara taşıyan izleyicileri o yok oluş sürecini tamamlamaya uğraşıyorlar. ‘Tutuklu bilim insanları derhal serbest bırakılmalı’ R Uluslararası Akademiler ve Bilim Toplulukları İnsan Hakları Ağı (International Human rights Network of Academies and Scholarly SocietiesIHRN) tarafından dünya kamuoyuna açıklanan raporda, Türk hükümetinin yargıyı silah gibi kullanarak akademisyenleri cezalandırdığı belirtildi. Raporda tutuklu yargılanan akademisyenlerin derhal serbest bırakılması talep edildi. CBT 13778 / 9 Ağustos 2013 apor, Türk hükümeti tarafından terör haber yapan Science dergisi, John Bohannon ve darbe faaliyetlerinde bulundukları imzası ile yayımlanan makalede şu ifadelere gerekçesiyle suçlanan sekiz Türk bilim yer veriyor: “Bu davaların resmi amacı Türk insanın davasıyla ilgili soruşturmayı ayrıntıla Silahlı Kuvvetleri’nin siyasetteki etkisini ortadan kaldırmak. Bu sekiz kişi, 2007 yılında rıyla açıklıyor. “Türkiye’de Bilim İnsanları, Mühendisler ve hükümet tarafından başlatılan bir dizi dava Tıp DoktorlarıBir İnsan Hakları Misyonu” kapsamında yargılanıyor. Bu davaların hukuka başlıklı raporda Ergenekon, Balyoz, KCK ve uygun olmadığını savunanlara göre, hükümet 28 Şubat davalarında yargılanmakta olan bi bu davaları kullanarak, siyasi görüşleri iktidarlim insanlarının durumları değerlendiriliyor. daki AKP’den farklı olan tüm muhalefeti susRaporda sözü geçen sekiz bilim insanı: Kemal turmak istiyor.” Alemdaroğlu, Büşra Ersanlı, Kemal Gürüz, Mehmet Haberal, Fatih IHRN HEYETİNİN Hilmioğlu, Faruk Yarman, Kemal Gürüz MESAJI Mustafa Abbas Yurtkuran, Bu sekiz akademisyene yönelRıza Ferit Bernay. tilen suçlamalarla ilgili kanıtları 77 sayfalık raporun soinceleyen, aileleriyle görüşen, nuç bölümünde iki önemli Türk gazetecilerle ve hükümet saptamaya yer veriliyor: yetkilileriyle görüş alışverişinde A) Sekiz bilim insanıbulunan IHRN heyeti sonuçta nın her biri ile ilgili kanıtbu mesajı iletiyor: “Bu sekiz kişi lar, iddia edilen suçları işlehaksız yere suçlanıyor. Tutuklu dikleri sonucunu destekleolanlar dermiyor. IHRN bu durumda hal serbest 5 Ağustos kararları tutuklu bilim insanlarının Kemal Alemdaroğlu bırakılmalı. 15 yıl 8 ay derhal serbest bırakılması Kemal Gürüz Tutuklu aka13 yıl 11 ay nı talep ediyor. demisyenlerin Mehmet Haberal Beraat B) Sekiz kişinin yargı Fatih Hilmioğlu bazıları iyi du23 yıl landığı adalet sistemi, ulus Faruk Yarman rumda değil. 13 yıl 4 ay (balyoz) lararası standartları sağla Mustafa Abbas Yurtkuran 10 yıl Kemal Gürüz maktan uzak. 14 Haziran Rıza Ferit Bernay 10 yıl tarihinde in‘MESLEKLERİNDEN KOtihar girişiminde bulundu. Bu raporun küçük PARILDILAR’ de olsa bir yararının olacağını düşünüyoruz.” Raporu hazırlayan, Cambridge’deki MasBu davaları yakından izleyen Türk bilim sachusetts Institute of Technology’den (MIT) insanları IHRN raporunun sonuçları etkileNobel ödüllü ekonomist Peter Diamond, yeceğini umuyor. “Bu tür raporlar durumun IHRN Direktörü Carol Corillon ve Tübingen dünya kamuoyu tarafından görülmesini sağlar” Üniversitesi’nden operatör doktor HansPeter diye konuşan Harvard Tıp Okulu’ndan moleZenner, tutuklu akademisyenden dördünü ce küler biyolog Emrah Altındiş, “Temel haklar zaevinde ziyaret etti. için mücadele eden insanları yüreklendirir” Diamond bu ziyaretler ile ilgili görüşlerini diyor. şöyle dile getiriyor: “Kendileriyle görüşünce Bu arada heyet, Türk hükümet yetkilileribiraz rahatladım. Cezaevinde iyi muamele gö ne ulaşamadığı için görüş alamamış. rüyorlar. Ancak bu kişiler son derece faal ve mesleklerinde başarılı insan insanlardı. Tutuk Derleyen: Reyhan Oksay lanmalarıyla birlikte mesleki yaşamları birden Kaynaklar. [1]http://www7.nationalacademies.org/humanrights/xpedio/groups/chrsite/documents/webpage/ bire son buldu.” HUKUKSUZ YARGILAMA “Türk hükümeti sekiz akademisyeni haksız yere yargılıyor” başlığı ile söz konusu raporu chr084217.pdf [2] http://news.sciencemag.org/2013/06/ turkishprotestsroilacademia [3] http://news.sciencemag.org/2013/06/prominentturkishacademicat temptssuicidejail [4]http://www.sciencemag.org/ content/341/6143/236.1.full