Katalog

BELLEK TAZELEME; AMA GÜNCEL (3)*: Martin Niemöller ya da “Susma, sustukça sıra sana gelecek” D önemli bir işim var ki... Kitleler hep ekmek ve şekerle beslenemezler, kırbaca da gereksinme duyarlar.” Yıkacağı bu Cumhuriyet’in Hıristiyanlık ile bir ilgisi olmadığını, bir Yahudi cumhuriyeti olduğunu, Şansölye ve Führer olarak Kilise’nin yeniden ve Tunç Tayanç, [email protected] özgür olarak yaşayacağını, hükümet ile Kilise arasındaki ilişkiyi, Prusya eniz Som kim bilir kaç yıl köşesinde yer verdi months in prison with the famous devletindeki durumuna getireceğini Niemöller’in ünlü sözüne: German pastor who defied Adolf söyler. “Önce sosyalistleri topladılar, sesimi Hitler”, The National Jewish Monthly, Niemöller, görüşmeyi Kilise çıkarmadım, çünkü ben sosyalist değildim. Sonra sendikacıları ss. 284–285, 301–302), Nazi Partisi’ni Konseyi’ne aktardığını, her şeyin topladılar, sesimi çıkarmadım, çünkü sendikacı değildim. neden desteklediğini sorduğunda şu yolunda gittiğinin düşünüldüğünü yazar Sonra Yahudileri topladılar, sesimi çıkarmadım, çünkü yanıtı aldığını yazmıştır: ve ekler: “Sonraki olaylar, sadece naif Yahudi değildim. Sonra beni almaya geldiler, benim için sesini Buna ben de şaşıyorum. Hitler değil kör de olduğumuzu gösterdi. Hitler’e çıkaracak kimse kalmamıştı.” bana ihanet etti. Şansölye olmasından güvendim, oysa o, barış söylemlerini Bu sözlerin, aynı bağlamda “komünistler”e, “sosyal kısa süre önce, Protestan Kilisesi’nin dinleyen bütün dünyaya olduğu gibi bana demokratlar”a, “Katolikler”e, “Protestan Kilisesi”ne, temsilcisi olarak bizi topladı. Kilise’yi da ihanet etti.” “basın”a, “öğretim kurumları”na vb kategorilere koruyacağı, Kilise karşıtı Üçüncü –ve son görüşme daha de yer veren türleri bulunmaktadır (bknz. bir yasa çıkarmayacağı, da “gergin” bir ortamda gerçekleşir. Kaliforniya Üniversitesi’nde Alman Tarihi Yahudilere yönelik Kiliselerden haçlar sökülmekte, yerlerine Profesörü Harold Marcuse’nin çalışması: www. sınırlamalar, gettolar, gamalı haçlar konulmaktadır; Hitler history.ucsb.edu/faculty/marcuse/niem.htm; pogromlar olmayacağı The National Jewish Monthly, Gençliği, Tanrı’nın gerçek oğlunun İsa erişim tarihi: 21 Temmuz 2013). konusunda güvence verdi. Mayıs 1941’deki yazının ilk değil, Adolf Hitler olduğu söylenerek Friedrich Gustav Emil Martin Niemöller Tanrı tanımaz hareketleri sayfası yetiştirilmektedir; Yahudilere yönelik (18921984), Birinci Dünya Savaşı desteklediklerinden pogromlar ülkenin dört bir yanında sürmektedir; din çıktığında 20’li yaşlarındadır; İmparatorluk komünistlerden de, sosyal demokratlardan adamları toplama kamplarına atılmaktadır.. Donanması’nda görev almış, “Demir Haç” da nefret ediyordum; onların Kilise’ye karşı Şansölyelik binasında dört saati aşkın bir süre sahibi olmuştur. Savaş sonrasında din adamı tavırları umudumu Hitler’e bağlamama yol bekletildikten sonra “huzura kabul” edilir. Hitler, olmaya karar vermiş, 19191923’de Münster’de Martin Niemöller açtı. Başkalarıyla birlikte, bu hatamın bedelini kollarını Napolyonvari kavuşturmuş olarak ayaktadır. “Protestan teolojisi” öğrenimi görmüş, önce ödüyorum. 80 yaşında Niemöller, Kilise’nin şikâyetlerini söyleyecek olur; Münster’de, sonra da Berlin’in varoşlarından Eylül 1941’de, Leo Stein’a vererek Hitler’in yanıtı açıktır: “Eskiden Prusya kralları Kilise’nin Dahlem’de görevlendirilmiştir. Sachsenhausen’in dışına çıkarttığı bir yazısı (“What en büyük efendisiydiler. Bugün halk için de, Kilise için de Milliyetçi bir muhafazakâr olarak Hitler’i desteklemiş, Hitler told me about Christianity”, Liberty, September Prusya kralı benim. Bu gerçeği kabul etmek durumundasınız.” ancak “aryan ırkından olmayanlar”ın dışlanmalarına 20, 1941) yayımlanmıştır. Bu yazısında, Ocak 1931’de Niemöller, önünde sonunda Kilise’yi yok edecek ilişkin kurallara da karşı çıkmıştır. 1933’ten Temmuz Berlin’de, Şansölye olmadan önce, 1932 ilkbaharında ve önlemler alınmakta olduğunu söyler, “bize baskı değil, 1937’de tutuklanmasına kadar geçen sürede nasyonal 5 Ocak 1935’de “mutlak otorite” olduğunda, Hitler ile üç Kilise’nin özgürlüğü sözü vermemiş miydiniz?” diye sorar. sosyalizme inancını sürdürmek ile Yahudilerin kez görüştüğünü belirtir Niemöller. Hitler bağırmaya başlar: “Bir memur olarak boyun dışlanmalarına karşı çıkmak arasında salınmıştır. 1933’de, Birincisi, Hitler tarafından “kandırılma”nın eğmeyi öğreneceksiniz! Neyin Hıristiyan olduğuna, neyin Yahudi asıllı Hıristiyanlara ayrımcılık yapılmasına karşı gerçekleştiği, 70 kadar Protestan din adamının olmadığına sadece ben karar veririm. Kilise’nin ne yapacağına papazları örgütlemeye başlamış, 1934’de de Protestan bulunduğu, ikincisi ise “ihanete uğradığı” duygusunun da karar verecek olan benim. Ben, yalnızca ben ve Lüterci din adamlarıyla birlikte “Bekennende Kirche yeşerdiği görüşmedir: Belirli sorunları bu ülkenin Führer’iyim. Tanrı bu görev için (Confessional Church)”yi kurmuştur. görüşmek üzere Birleşik Protestan Kiliseleri beni seçti, halkım da beni göreve çağırdı.” Mart 1938’de “devlet aleyhine suçlar”dan “özel Birliği tarafından görevlendirilmiştim. Niemöller, sonradan tutuklanmasına yetkili mahkeme”de yargılanarak yedi yıl hapse Göring, Hess ve Rosenberg de görüşmede neden olduğunu söylediği sözcükleri mahkum edilmişse de, tutuklu olarak geçirdiği süre göz bulunuyorlardı, der. “Kilise sık sık Nazi sıralayıverir: “Önderim siz değilsiniz, önüne alınarak serbest bırakılmasına karar verilmiştir. gazetelerinin saldırılarına maruz kaldığı, Tanrı’dır.” Aldığı yanıt, “otoriterlik” Ancak Gestapo tarafından yeniden tutuklanmış, Hitler Gençliği ile SA’larda Hıristiyan ruhuna yolundakilerden duyulan türdendir: “Kilise sonraki yedi yılını Sachsenhausen ile Dachau’daki giderek az rastlandığı için buradayım. benimle savaşmak istiyorsa, yerle bir ederim; toplama kamplarında geçirmiş, 1945’de çıkabilmiştir. Ayrıca, SA’lar tarafından işlenen cinayetleri Niemöller adına 1992’de bütün öteki düşmanlarımı da yıkacağım. Amacıma ulaşmak için cesetler üzerinden 19471961’de Hesse ve Nassau’da Protestan Kiliseler anlamakta güçlük çekiyoruz.” çıkartılan pul yürümeyi umursamıyorum. Hıristiyanlığa Birliği’nin, 19611968’de de Dünya Kiliseler Konseyi’nin HİTLER: CİNAYET DEĞİL ihtiyacım yok. Bana boyun eğmeyen, her başkanlığını yapmıştır; 1966’da da Lenin Barış Ödülü’nü kim olursa yok edilecektir; bu sizin için de geçerlidir. TEMİZLİK almıştır. Bir kaçaksınız ve kaçaklar için tek bir ceza olduğunu Hitler bağırmaya başlar: “Cinayetler mi? Nasıl olur biliyorsunuz: Ölüm...” “HATAMIN BEDELİNİ ÖDÜYORUM” da cinayet diyebilirsiniz: SA’ların yaptıkları Almanya’yı * Bu yazı dizisinin “Sıradan Faşizm”i konu alan Sachenhausen’deki hücre arkadaşı Leo Stein, serbest Komünistlerden, Marksistlerden, Yahudilerden, Liberallerden birinci yazısı için bknz. CBT, 19 Temmuz 2013; “Cadı bırakılarak ABD’ye geçtikten sonra, Mayıs 1941’de, temizlemektir. Bunun cinayetle bir ilgisi yoktur, meşru Kazanı”nı konu alan ikinci yazısı için de bknz. CBT, 26 Niemöller ile ilgili bir makale yayımlamış (“Niemoeller müdafaadır.” Temmuz 2013 Speaks! An Exclusive Report by one who lived 22 Yumuşayarak sürdürür sözlerini: “Yapacak öylesine Hitler bağırmaya başlar: “Cinayetler mi? Nasıl olur da cinayet diyebilirsiniz: SA’ların yaptıkları Almanya’yı Komünistlerden, Marksistlerden, Yahudilerden, Liberallerden temizlemektir. Bunun cinayetle bir ilgisi yoktur, meşru müdafaadır.” CBT 1377 3 / 9 Ağustos 2013 DEMOKRASİ