Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Oğuz Atay’ın Bir Bilim Adamının Romanı’nda yaşamını anlattığı ünlü mühendis ve mekanik bilgini – Ayıbalığı. 2. Takımada – Batı’da Avicenna olarak tanınan, 9801037 yılları arasında yaşayan filozof, hekim. 3. Uğur, iyi haber – Praseodimin simgesi – Eski Yunan mitolojisinde, Girit Labirenti’ne girerek Minotauros’u öldüren kahraman. 4. İyi bir görüntü elde etmek, görüntüyü tam odak noktasına düşürmek için alıcı merceğinde yapılan düzenleme – Bir nota – Kısa anımsama yazısı. 5. Kadın – Siyasal çekişmelerin geçtiği yer – Yerine koyma. 6. Fransa’da bir kent – Öykü – Argoda esrar. 7. Yunan alfabesinde son harf – Dağlalesi. 8. Bir balık türü – Gökkuşağı – Bilinç. 9. Nefesli bir çalgı – Kaf Dağı’nın arkasında yaşadığı rivayet edilen kuş – Yılanın deri değiştirirken attığı deri. 10. Mikroskop camı – Büyüme evresini tamamlamış fakat henüz döllenebilecek duruma gelmemiş dişi gamet. 11. “… Preminger” (sinema yönetmeni) – Şişmanlık – Katkı. 12. Kuzu sesi – Bir balık türü – Pasolini’nin bir filmi. 13. Iskarta mal – Mezar. 14. Kayak – Deprembilim. 15. Kürklü bir hayvan – “… Portakal” (Stanley Kubrick filmi). ilginç SORULAR Örümcekler ve ağları SORU: Örümcekler kendi ağlarına niçin takılmazlar? Yanıt: Popular Science, Ocak 2013 Avlarını yapışkan ağlarıyla tuzağa düşüren, ağ örücüler olarak bilinen araknidler (örümceğimsiler), bilinen tüm örümcek türlerinin dörtte birini oluşturur. Bu türler ağlarını, üzeri yapışkan maddeden oluşan noktalarla bezeli spiral şeklindeki bağlamalarla örerler. Bir böcek bir noktalara değerse, ağa yapışıp kalır. Örümcek hemen o noktaya ulaşarak zehrini enjekte eder veya avını ipeksi bir kozanın içine hapseder. Burada ilginç olan örümceğin kendi yapışkanlı ağına nasıl olup da takılmadığıdır? Doğa bilimciler yapışkanlı ağların gizini ve örümceklerin bu ağlara nasıl olup da takılmadığını ancak yeni yeni çözebiliyor. Örümcek ağları konusunda uzman Virginia Tech’den biyolog Brent Opell, ağa takılan böceklerin ağdan kurtulmaya çalıştıkça, damlacıkların yapışkan ipeğin uzunluğu boyunca var olan kuvveti böldüğünü ve böylece tek bir noktanın tüm gerilimi taşımamış olduğunu söylüyor. Örümceğin kendi yapışkanlı ağından nasıl kurtulduğuna gelince, bu konuda pek çok fikir ortaya atılmakla birlikte, fazla veri yoktur. Varsayımlardan birine göre örümcekler yapışkanlı iplikleri atlayarak geçerler. Ne var ki bu görüş pek de kabul görmüş değil. Aslında ağ örücüler, ağlarını örerken arka ayaklarını yapışkanlı maddeye binlerce kez dokundururlar. Ayrıca avlarını hareketsiz hale getirmek için vücutlarını damlacıklara sürterler. 1905 tarihinde JeanHenry Fabre adındaki bir Fransız doğa bilimciye ait bir diğer varsayıma göre örümcekler ayaklarını ağız kısmına değdirirler. Fabre bu şekilde bir çeşit yağlayıcı tükürük salgısı ile kendilerini ağlarına takılmaktan kurtardıklarını iddia ediyordu. Bu iddiasını kanıtlamak için Fabre, örümceklerin ayaklarını bir eriyik ile yıkadı ve bunun sonucunda örümceklerin ağa takıldığını gözlemledi. Bu yılın başlarında Bern’deki Doğa Tarihi Müzesi’nden bir grup araştırmacı Fabre’nin deneyini tekrarladı. Ancak koşullar daha gelişmiş olduğu için deney daha kontrollü bir şekilde yürütüldü. Bilim ekibi örümcekleri bir kutuya hapsetti ve burada ağlarını kurmalarına izin verdi ve örümceklerin yağlı bir kaplama malzemesinden yararlanarak kendilerini koruduğu ortaya çıktı. 2012’de Kosta Rika’da yürütülen benzer bir deneyde örümceğin başka uyum araçlarından yararlandığı görüldü. Örümcek ağ üzerinde yürürken, arka ayaklarının spesifik bir açı ile hareket ettirdiğinde yapışkan etkinin minimize edildiği gözlemlendi. Ayrıca ayaklarının üzerindeki tüylerin üzerindeki minik kancalar (tarsi) ayakların yapışkanlı maddeye batmasını engelliyordu. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Hücrelerdeki kromozom sayısını yarıya indiren bölünme – Tokyo’nun eski adı – AET bünyesinde yer alan Nükleer Enerji Ajansı’nın kısaltması. 2. Kuyruklular – Barındırma – Bir harfin okunuşu. 3. Kehkeşan – Baş, kumandan. 4. Talyumun simgesi – Kemik ucu – Tirsibalığı. 5. Gezegen – Kalıtsal. 6. Kaçma – Zeolit grubundan hidratlı doğal kalsiyum alüminosilikat. 7. Bir kan grubu – Kuzey Afrika’da tek hörgüçlü deveye verilen ad – Irak’ta iktidardayken ABD’nin istilasıyla kapanan parti. 8. Mikropla oluşan – Elektrik akımında şiddet birimi – Mo libdenin simgesi. 9. “Koyan” anlamıyla sözcüğe ulanan sonek – Maun – Erkek ve dişi gametin birleşmesiyle oluşan döllenmiş hücre. 10. Bal – Bir tür barometre – İsveç işçi sendikası. 11. Kadın hastalıkları, jinekoloji – Ortaçağda Orta Avrupa’da yaşayan bir ulus – Kırgızistan para birimi. 12. Neonun simgesi – Büyük sıçan – Seda – Almanca evet. 13. Belli bir bölgede yetişen hayvanların tümü, direy – Argoda lira – Hamız. 14. Bir balık türü – Doğuştan meme ucu yokluğu. 15. “İç imdi iç şarabını / … bir yana hicabını” (Recaizade Ekrem) – Şikar – Bir asalağın üzerinde yaşadığı ve zarar verdiği hayvan ya da bitki. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 M İ T O M A N S O M L A N A P A T İ T S İ K A T İ F Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu X P L E R İ OM İ T T O Z N Ü S E C İ M A A C A İ L A Y İ R E S E İ A N A S A N C K T H E E G A L A P İ İ P N K L E E D E B V MO S A L D İ K U A N İ A N E E R E Z R İ E T İ L M E N O R A M A S A T C E A M T O Y M İ T M İ A K E T İ L T İ T A T İ R İ L İ İ Z M A D E Y O N E L B E T A G S E K N A M A N İ F A K S İ A İ L A N E d ü ş ü n SORULAR PARKTAKİ ÜÇ HAVUZ Hazırlayan: Ahsen Canat [email protected] Şekilde gösterildiği gibi bir dinlenme parkındaki üçgen şeklindeki bir bölgede daire şeklinde üç adet havuz yapılacaktır. Her biri diğer iki havuza dıştan teğet olarak yapılacak üç havuzun her biri, aynı zamanda üçgenin iki kenarına da teğettir. 133 m2 olması planlanan üçgen şeklindeki bölümde yapılacak üç süs havuzundan ikisinin yarıçapları 2.30 ve 3.50 metredir. SORU: Yapılabilecek en büyük üçüncü havuzun, yüzde birler basamağına yuvarlanmış olarak yarıçapı kaç metredir? 1358.sayıdaki “Farklı Toplamlar” isimli bilmecenin yanıtı: 75 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ahsen Canatİzmir, Ender Aktulgaİstanbul, Sebahattin BektaşSamsun, Necah BüyükduraAnkara, Ahmet Çetinbudaklarİzmir CBT 1360/ 16 12 Nisan 2013