Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. “Chevalier Jean Baptiste …” (Metre sistemini saptamak için meridyen dairesini ölçen Fransız gökbilimcisi) – Yeraltı suyunu tutan ve ileten kayaç ortamı. 2. “… Torricelli” (Barometreyi ve atmosfer basıncının etkilerini bulan İtalyan fizikçisi) – Birleşmiş Milletler Örgütü (kısa). 3. Süsleme – Psikoloji. 4. Hicap – Akciğer – Her birine on. 5. Eşya, hayvan damgası – Osmiyumun simgesi – Başlıca, esasi – Kuzu sesi. 6. İbni Sina’ya Avrupa’da verilen ad – Savrulmak için hazırlanan dövülmüş ekin yığını. 7. Kısa tanıtma filmi – “… Tse” (Taoizmin kurucusu) – ABD’de tanınmış bir üniversite. 8. Ailesinin geçimini sağlayan kimse – Gemi bordasında kayık asmaya yarayan dikme – Bir hitap ünlemi. 9. Atom çekirdeğinin bulunmasını sağlayan deneyi ve kendi adıyla anılan sayacı ile tanınan Alman fizikçi – Yahudi şamdanı. 10. Bir yüzey ölçüsü – Mazdek dininde ateş – Bir tür antilop – İsveç’te idari bölüm. 11. Karışık renkli – Operasyon. 12. İkinci Abdülhamit’in Selanik’te sürgüne gönderildiği köşkün adı – BM Çocuk Fonu. 13. Alkolün sülfürik asitle suyu alınarak elde edilen renksiz, az kokulu hidrokarbür gazı – Çiçek tozu – Bağ budama bıçağı. 14. Lezzetli – Kirli sarı renk – Müstahkem yer. 15. Araç – Geçmiş – Afrika’da yetişen bir ağaç. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. “Petrus …” (18841966 yılları arasında yaşayan Hollandalı fizikçi ve kimyacı) – İçki bardağı – Yunancada “hadi gel!”. 2. Havva’nın Batı dillerindeki adı – “John …” (Logaritmayı bulan İskoçyalı matematikçi) – Kırık kemikleri yerinde tutmak için kullanılan tahta, metal vb araç. 3. Küçük bal teknesi – Argoda vurgun, kazanç – Tropikal deniz rüzgârları. 4. Metallerin esnekliğinden yararlanarak çalışan barometre çeşidi – Kazeinden yararlanılarak yapılan plastik maddenin ticaretteki adı. 5. ABD’nin ünlü bir film yapım şirketi – Skandiyumun simgesi – Bir sözcük içinde ünlülerin, ünsüzlerin ya da hecelerin yer değiştirmesi, göçüşme. 6. İngilizce bira – Jüpiter’in bir uydusu – İndiyumun simgesi. 7. ilginç SORULAR Soru: Necdet Ersoy soruyor: Son aylarda tarihe ilginin artması bağlamında Kanuni’nin kızı Mihrimah Sultan ile Mimar Sinan arasındaki aşk konu edilmekte ve Koca Sinan’ın Mihrimah Sultan için yaptığı biri Üsküdar’da, diğeri Fatih taraflarında iki caminin de adının Mihrimah Sultan Camisi olması da zikredilerek, Mihrimah Sultan’ın doğum günü olan 21 Mart’ta(?), camilerden birinin üzerinden güneş batarken diğerinin üzerinden ayın doğduğu ifade edilip bu durum ünlü mimarın dehasına bir örnek olarak sunulmaktadır. Güneş batı ufkunda batmak üzere iken ayın doğu ufkunda dolunay olarak görünmesi, her iki Mihrimah Camisi ile ay ve güneşin aynı doğru üzerinde buluşmasının 21 Marta rastlaması kaç yılda bir olabilir? 21 Mart dışında başka tarihlerde de bu iki cami ile batmakta olan güneş ile doğmakta olan ay bir hat üzerinde buluşabilir mi? Yanıt: Dr. Hasan Esenoğlu, İÜ. Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bölümleri öğretim üyesi Gecegündüz sürelerinin eşitlendiği 21 Mart ve 6 ay sonra 23 Eylül tarihlerinde Güneş’in doğduğu ve battığı konumu gören iki caminin yerleri özellikle seçilmiş olabilir. Ancak, 21 Mart ve 23 Eylül’de Güneş batarken Ay’ın 180 derece uzakta doğuda bulunması kurallı değildir. Ve Ay’ın dolunayda olması da yine kurallı değildir. Bununla birlikte, Mihrimah Sultan’ın kabaca da olsa doğum yılı bilinebilirse sanal gök atlasından 21 Mart tarihlerinde Güneş ve Ay’ın konumlarına bakılarak bu tarihi söylentinin aslı anlaşılabilir. Örneğin, 21 Mart 1535, 1538, 1546 tarihlerinde sabah doğuda Güneş batıda Ay gözüküyor. 1535 için bir resmi yanda. Ekinoks zamanları çok önceleri biliniyordu, geçmişte bu iki özel tarih kullanılarak dikili taş ve ilk gözlemevleri inşa edilmiş, antik kalıntıları günümüze kadar ayakta kalabilmiştir. İstanbul’un her iki yakasındaki aynı isimle inşa edilmiş iki camimizde de büyük olasılıkla yılda iki kez 21 Mart ve 23 Eylül’de (bu tarihlerin karşılık geldiği değişen Hicri tarihlerde) sabah Güneş Üsküdar’daki camiden doğarken Fatih Edirnekapı’daki diğer camiden de batıyor olmalı... İstanbul’un sakini olarak önümüzdeki 202122 Mart günlerinde; 1 Sabah Üsküdar’a giderek Güneş’in doğuşunu akşamı karşıya geçerek Edirnekapı’dan batışını izleyerek 2 Üsküdar’da kalarak Güneş’in doğuşunu Üsküdar üzerinde batışını ise Edirnekapı üzerinde olduğunu izleyerek 3 Edirnekapı’da kalarak Güneş’in doğuşunu Üsküdar üzerinde olduğunu ve batışının da Edirnekapı’da gerçeklendiğini izleyerek 4 ÜsküdarEdirnekapı ortasından her iki yakayı birden gören yüksek bir yerden sabah ve akşam Güneş’in doğuşunu ve batışını iki cami üzerinde görerek ve başka akla gelebilecek seçeneklerle bu tarihi olaya tanıklık edebilirsiniz. Mihrimah Sultan ve Mimar Sinan aşkı Lübnan’ın plaka işareti – İftira – Nâzım Hikmet’in soyadı – Sodyumun simgesi. 8. İrlanda’nın Galce adı – Amerikalı düşünür Chomsky’nin adı – Hücrenin bütün elemanlarıyla birlikte iki eşit hücreye ayrılması, karyokinez. 9. Kenar süsü – Bir haber ajansı – Adana’nın bir ilçesi – Fütüvvet şeyhi. 10. Üç Silahşörler’den birisi – ABD’ye bağlı Hawaii Adaları’nın başkenti ve en büyük kenti. 11. Evren – Batman’ın yardımcısı – Bir nota. 12. Falez – Kayıh. 13. Malların sergilendiği büyük sergi alanı – Olumsuzluk veren bir önek – Çorum’un bir ilçesi. 14. Futbolda topun ele değmesi – Maldivler’in başkenti – Atardamarların duvarlarında olu şan anormal yangısal akyuvar birikmesi. 15. Yunancada bir harf – Saçmalama – Mouse. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 S C O T T D A L A İ L A M A Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu İ R H U M R O S A S T A U İ N A C İ O H P E R C Y E L T A K S A K A E B A K R O G M H A R A A R V A R O K İ A S T U R N İ N İ P H R Y İ D A N B A B A R E R T Z O U E M İ L L A U B A Ş İ E T R E İ U K A L N A V A İ A K A R A D A V Y E L İ N B B A G E İ N EW P N T B A C O E S O N R A R H U R O N A A S A V A Z S A L I K A A K İ N E Z İ L T I P d ü ş ü n SORULAR Düzenleyen: Necah Büyükdura , [email protected] Yandaki 3 x 3 boyutlu matrisi oluşturan sayıların tümü üçer basamaklı birer tam sayıdır. Bunlardan, h ile gösterilen 259 sayısı dışındakiler asal sayılardır. Matrisin her satırındaki, her sütunundaki ve her iki köşegenindeki sayıların toplamı birbirine eşittir: a+b+c=d+e+f=g+h+i=a+d+g=b+e+h= c+f+i =a+e+i=c+e+g Matrisin ikinci satırındaki d, e, f sayıları, söz konusu 9 sayının küçükten büyüğe sıralanmasıyla oluşturulan dizinin üç ardışık terimidir. Ayrıca e d ile f e aralıkları da birbirine eşittir: ed=fe SORU: Bu matrisin (sihirli karenin) a, b, c elemanlarını hangi sayılar oluşturmaktadır. ASAL SİHİRLİ KARE 1354.sayı daki “Havuzlu Bahçe” isimli bilmecenin yanıtı: ABC üçgeninin çevre uzunluğu 188.40 metredir. Bilmeceyi doğru çözenler: Ahsen Canatİzmir, Ender Aktulgaİstanbul, Naim Uygunİstanbul, Cem Aksütİstanbul, Ahmet Çetinbudaklarİzmir, Necati Muhafız?, Aydın BingölAnkara, Faruk Kozİzmit, Fethi Kutmanİstanbul CBT 1356/ 16 15 Mart 2013