Katalog

HAFTALIK BULMACA ilginç SORULAR engellemek üzere bir eksen etrafında yaptığı açval hareketlerle açılıp kapanan bir kapak – Fiil. 14. Gülüt – Çoban ıslığı – Tir. 15. MÖ IX. Yüzyılda Van Gölü merkez olmak üzere bir devlet kurmuş olan kavim – Sinir gazı. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 KÜTLENİN VE ENERJİNİN KORUNUMU YASALARI Soru: İki malzemenin bir araya gelmesiyle elde edilen bir karışımın ağırlığı, iki maddenin tek tek ağırlık toplamlarından daha fazla olabilir mi? Daha fazla olabiliyorsa bunun nedeni nedir? Yanıt: New Scientist, 28 Eylül 2013 1. yanıt: Bu sorunun kısa yanıtı “Hayır”dır. Fiziğin temel yasalarından biri kütlenin ve enerjinin korunumu yasalarıdır. Normal kimyasal süreçler maddeyi değiştirmek için bir şey yapmaz; yalnızca atomları farklı şekillerde düzenler. Nükleer reaksiyonlar maddeyi enerjiye dönüştürür. Ancak bu enerji sistemden kaybolmadıkça sistemin ağırlığı aynı kalır. Bir sisteme dışarıdan madde veya enerji akışı olmadıkça kütlesinin değişmesi imkânsızdır. Örneğin paslanmakta olan bir çivi, orijinal halinden daha ağırdır, çünkü havanın oksijeni ile reaksiyona girmiştir. 2. yanıt: Kuramsal olarak E=mc2 olduğuna göre enerjide bir artış olduğunda, kütle çok az miktarda artar. Fakat genellikle iki maddeyi karıştırdığınız zaman enerjide bir azalma olur. Zaten azalma olmamış olsa iki madde birbiriyle karışamaz. Örneğin yağ ve su.. Bu, iki maddenin karışımıyla ortaya çıkan nihai maddenin ağırlığının artmasını açıklar. Bir şeyin ağırlığını ölçtüğünüz zaman aslında o şeyin gerçek ağırlığından, kapladığı havanın hacmine bağlı olan hidro/aerostatik taşıma (buoyancy) birimini çıkarırsınız. Ayrıca ağırlık kütleden farklıdır. Böylece karıştırdığınız iki madde, sonuçta daha küçük bir hacim yaratıyorsa, “buoyancy”nin daha az olduğu ve daha ağır gibi göründüğü ortaya çıkar. Örneğin soda (sodyum karbonat) ve suyu karıştırdığınızda bu etkiyi yaratır, ancak bu çok küçük bir etkidir. 3. yanıt: İki maddenin birbiriyle karıştırıldıktan sonra karışım ağırlığının iki maddenin tek tek ağırlık toplamından daha fazla olması mümkündür. Alkol ve su birbirine karıştırılmaktan hoşlanır ve hidrojen bağları oluştururlar. Etanol ve suyun 50:50 karışımı, sıvıların tek tek hacimleri toplamının % 96’sını verir. Dolayısıyla bir litre alkolün bir litre suyla karışımı 80 mililitre daralır. Bunun sonucunda tek tek sıvılara göre 80 mililitre daha az hava yer değiştirir. Ve 80 mililitre havanın ağırlığı yaklaşık 0.1 gramdır. Özetle karıştırılmış sıvılar 0.1 gram daha ağırdır, çünkü yer değiştiren daha az hava, yer değiştiren havanın ağırlığına bağlı daha az hidro/aerostatik taşıma (buoyancy) anlamına gelir. SOLDAN SAĞA 1. “... ... Çelebi” (Dünyada ilk olarak takma kanatlarla uçmayı deneyen Türk). 2. Dağastanlı – Tevfik Fikret’in evi – Gorki’nin bir romanı. 3. Lübnan’ın plaka işareti – Hitchcock’un bir filmi – Borsada primli değerlerle, kesin vadeli değerler arasındaki fark – Tütün kurutma sergisi. 4. Afrika’da bir göl – Söz yitimi. 5. Bir hitap ünlemi – Şarap – Bir tür deniz taşımacılığı. 6. Fırat Tanış’ın bir şarkısı – Kadem – Suudi Arabistan’ın başkenti. 7. Kırgızistan’da bir ırmak – Bir sözcüğün ya da cümlenin harflerini karıştırarak yeni bir sözcük ya da cümle elde etme – Engerek yılanı. 8. Yasal, meşru – Yüz, çehre – Hile, entrika – Dalaşı olur. 9. Açık deniz – Erozyon. 10. Bir bağlaç – Yunancada iilk harf – Gümüşün simgesi – Başka, öteki. 11. “Johann Elert ...” (Gezegenlerin Güneş’e uzaklıklarını yaklaşık olarak hesapla Hazırlayan: ma yolunu bulan Alman gökbilimci) – Sodyumun sim İlker gesi – Sidik asidi tuzu. 12. Büyük zoka – Rızası olan – Mumcuoğlu İskambilde koz. 13. Eşya, hayvan damgası – Bir pompada, bir motorda bir akışkanın geçmesini sağlamak ya da YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. “William ...” (Kan dolaşımını keşfeden İngiliz hekimi) – Yanardağ püskürtüsü – Hint irmiği. 2. Seyahatname adlı yapıtıyla tanınan Türk gezgini – Bir yüzey ölçüsü. 3. Cezayir’de bir ırmak – Bir tür şekerleme – Rusya’da bir göl. 4. Kalp atışlarında düzensizlik – Ara yerden. 5. “Edgar Allan ...” (yazar) – Suyosunları – Astatin simgesi. 6. Bir nota – “Meg ...” (aktris) – Bağışlama – Bir göz rahatsızlığı, katarakt. 7. Cinsiyet – Uçurum – Lahza – Dilsiz. 8. Orta Amerika’da bir ülke – Behçet Necatigil’in bir şiir kitabı. 9. Avuç içi – Aşıboyası – Sporcu alkış ünlemi – Ortakların şirkete kattıkları pay. 10. Büyük çuval – Denizli’de, Büyük Menderes ırmağı üzerindeki bir baraj. 11. Manganezin simgesi – Ustabaşı – Endonezya’nın plaka işareti – Akıl. 12. Bir haber ajansı – Ensiz. 13. Yapılan kötü bir davranış için özür dileme, gönül alma – Boğa güreşçisi. 14. Susamış – Gösteriş – Okyanusya halkının erkeklik ve bere 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ket tanrısı. 15. 1 H E İ N R İ C H A L A Ş I M 2 İ Z L A N D A E LAN RA Havalandırma 3 D OK ARSEVAL E S aracı – Dinle 4 E P E Y A T E L İ U T K U 5 K L İ N K G E NOM A R me salonu. 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 İ T NA YE L TH US İ RA KSENON O NANA WA T T K AD İ A EMAN E OSE LOT K EMO T E K K AMOR A OR OSAKA DE L İ K VE MOD A T A Y K P İ GME N T AT PAT A İ AKSU AT Ş T ASA E T İ E R L İ P OM RAP İ D İ L düşün BUL EFSUNLU 6X6’LIK TABLO  Hazırlayan: Ahsen Canat     [email protected] Lise üçte sınıfımızda toplam 33 öğrenci vardı. Hepimizin 3 basamaklı olan okul numaralarını 6X6’lık bir tabloda listelerken, tam kare olan 4 numarayı tabloda T ile işaretli hücrelere ve boş hücre kalmaması için, kendi numaramı da B ile işaretli 4 ayrı hücreye yerleştirdim. Diğer numaraları da tabloda o şekilde yerleştirdim ki; tablonun 4’de bölünmesiyle oluşan ve farklı renklerle gösterilen 3X3’lük her bir karede; her sütundaki, her satırdaki ve her köşegendeki numaraların toplamı sabit bir sayıya ve 4 karenin sabit sayısı da, aynı 3 basamaklı bir ÜÇGEN sayıya eşit olmaktaydı. SORU: Tam kare numaraların karekökleri birer asal sayı ve her 3X3’lük karedeki en büyük numaranın değeri ve konumu da şekilde gösterildiği gibi ise; tablonun sol üst köşesi ile sağ alt köşesinde olması gereken numaralar kaçtır? 1384.sayıdaki “Öylesine 4x4 Kareler” isimli bilmecenin yanıtı: 332 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ender Aktulgaİstanbul CBT 1386 16 / 11 Ekim 2013