Katalog

Vakıf Yükseköğretim Kurumlarının Tomoğrafisi Burak Kılanç, İKÜ Genel Sekreteri Tablo 2 Tablo 6 G ünümüzde vakıf üniversitelerinin Türkiye Yükseköğretim Sistemi içindeki yeri tartışılmaz bir noktaya ulaştı. Örgün kontenjanların %15’ini sağlayan vakıf yükseköğretim kurumlarının sadece 2013 ÖSYS’de aldıkları öğrenciler ile hareket geçirdikleri ekonomik büyüklük yaklaşık 1 milyar TL’ye varıyor. Üst sınıflarda okuyan öğrenciler de dikkate alındığında söz konusu tutar 45 milyar TL’ye yaklaşıyor. Her geçen gün TBMM’de kabul edilen yasalar ile sayıları artan vakıf üniversitelerini yakın gelecekte daralan yurtiçi pazarda nasıl rekabet edecekleri merak konusu. Vakıf yükseköğretim kurumlarının kurulabilmesine olanak sağlayan düzenleme 1982 Anayasası’nın 130. maddesinde yer alıyor. Bu maddeye göre kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından, devletin gözetim ve denetimine tâbi yükseköğretim kurumları kurulabiliyor . Yine aynı maddede vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumlarının, malî ve idarî konular dışında kalan tüm akademik çalışmalar, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden, devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumları mevzuatta belirtilen hükümlere tâbi oldukları belirtiliyor. Kamuoyundaki genel kanının aksine vakıf üniversitelerinin kar amacı güdemeyecekleri Anayasa seviyesinde sabitlenmiş durumda. Vakıf yükseköğretim kurumıları ile detaylı düzenlemeler 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun Ek Madde 2 ve sonrasındaki maddelerde ve 31.12.2005 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği’nde tanımlanmış durumda. Yükseköğretim sistemimize giren ilk vakıf yükseköğretim kurumu 1984’te kurulan Bilkent Üniversitesi oldu. Bilkent’İ 1992’de kurulan İstanbul Ticaret, Koç ve Kadir Has Üniversiteleri izledi. 1994’e kurulan Başkent Üniversitesi’nin ardından 1996 ve 1997’de kurulan 12 vakıf üniversitesi ile vakıf yükseköğretim kurumlarının ağırlıkları yükseköğretim sistemi içinde hissedilmeye başladı. 2013 ÖSYS’de adayların tercih edebileceği 69 vakıf üniversitesi bulunuyordu. Tablo 1’de vakıf üniversitelerinin örgün kontenjanlar içindeki payının son 10 sene içinde nasıl arttığı görülüyor. 2004’te 29.415 olan vakıf kontenjanları 2013’te 113.170’e Tablo 1 yükselmiş durumda. Devlet üniversitelerinde 20042013 arasında görülen iki kat artışın yanında vakıf üniversitelerindeki artış dört kat olmuş. 2013’te vakıf üniverstelerindeki kontenjanlar ülkemizdeki örgün kontenjanların yaklaşık %15’ine ulaşmış durumda. Tablo 2 Örgün kontenjanların lisans ve önlisans programlarına göre dağılımı incelendiğinde lisans programlarının %16’sı önlisans programlarının ise %13’ünün vakıflarda olduğu görülüyor. 2013 ÖSYS’de lisans programlarında kalan %18, önlisans programlarında kalan %26 boşluk vakıf Tablo 3 üniversitelerinin kaynak planlamasında önemle dikkate alınması gereken bir tablo ortaya çıkarıyor (Tablo 2). 2013 ÖSYS’de öğrenci alan vakıf Tablo 7 yükseköğretim kurumlarının coğrafi dağılımı incelendiğinde bunların 12 farklı ile dağıldığı anlaşılıyor. İstanbul’da 40 vakıf yükseköğretim kurumu ile listede açık ara lider durumda. İstanbul dışındaki iller incelendiğinde vakıf üniverTablo 4 ve Tablo 5 sitelerinin sosyoekonomik açıdan görece daha gelişmiş şehirlerde bulunduğu anlaşılıyor. Tablo 3 Vakıf Üniversitelerini birbirlerinde ayıran temel özelliklerden birisi önlisans seviyesinde eğitim verip vermemeleri, bir diğer deyişle bünyelerinde meslek yüksek okulu olup olmaması. Vakıf üniversitelerini genel olarak değerlendirecek olursak vakıflarda bulunan kontenjanların yüzde altmışı linsans yüzde kırkı önlisans seviyesinde. Sadece önlisans eğitimi veren sekiz vakıf meslek yüksekokulunun yanı sıra, hiç önlisans kontenjanı olmayan 18 vakıf üniversitemiz bulunuyor (Tablo 4 ve 5). Kontenjanlarının yarısından fazlası önlisans seviyesinde olan, önlisans ağırlıklı üniversiteler Tablo 6’da yer alıyor. Tablo 6. Vakıf üniversitelerinin ülkemizin yüksek öğretim sistemine getirdiği belki de en büyük katkı çeşitliliği sağlaması. Hem lisans hem de önlisans seviyesinde Devlet Üniversitelerinde olmayıp sadece vakıf üniversitelerinde bulunan pek çok bölüm bulunuyor (Tablo 7, ) CBT 1386 13 /11 EKim 2013 Yazının devamı gelecek sayımızda