Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. “… … Bell” (Telefonu icat eden, İskoç asıllı Amerikalı öğretmen). 2. Güçlü, sağlam – Tropikal Amerika’da yerde yaşayan gece kelebeği cinsi – Neonun simgesi. 3. Oyuncunun yaptığı hareketler – Değerli bir taş – Anglosaksonların kullandığı yaklaşık 4.5 litrelik bir tür ölçü birimi. 4. Dağlalesi – Retorik. 5. Yaşlı ve saygı duyulan kadınlara verilen unvan – Bir alay işareti. 6. Eski Yunan mitolojisinde, savaş tanrısı – “Erdoğan …” (Birçok Fransız şairi de Türkçeye çeviren şair, çevirmen) – Meleke. 7. Mendelevyumun simgesi – Kuzey Anadolu dağlarında yetişen bir ağaççık – Elvis Castello’nun tanınmış şarkısı – Namuslu. 8. Hile, entrika – Yükselti. 9. Bir tatlı su balığı – Kütahya’nın bir ilçesi. 10. Kabul etmeme – İsveç işçi sendikası – Lavrensiyumun simgesi – Din bilginleri. 11. Bir tür yapay mermer – Dinsel inançları olmayan – Mektup dipnotu (kısa) – Bin metrenin kısa yazılışı. 12. Özay Gönlüm’ün sazının adı – Hindiba – Katkı. 13. Bir barın binde biri değerinde atmosfer basıncı ölçü birimi – Bir tür şekerleme. 14. Kalıte – Zekâ, zeyreklik. 15. O’nun eski biçimi – Arıların kovan deliğini kapamak için kullandıkları sarı ve yumuşak madde – Annaud’nun bir filmi. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Demir cevherini eritmek için kok kömürü kullanma yöntemini bulan, dünyanın ilk demir köprüsünü yapan, İngiliz demir üreticisi – Japon tiyatrosunun bir türü. 2. “… da Vinci” (Birçok bilimsel buluşa da imza atan, İtalyan sanatçı) – Dul kadınlar. 3. İlave etme – Parlak kırmızı renkte, demir oksit ve alüminyum bakımından zengin toprak. 4. Ksenonun simgesi – Bir buçuk dirhem değerinde eski bir ağırlık ölçü birimi – Boynuzunun biri kırık hayvan. 5. Negatif elektrikle yüklü iyon, eksin – Silis grubundan bir mineral – Çivit rengi. 6. Vietnam’da bir bölge – Çok iri ve zehirsiz bir yılan türü – Bir sayı. 7. Hile, entrika – Jüpiter’in bir uydusu – Soluk borusu. 8. Siirt’in bir ilçesi – William Shakespeare’in bir oyunu. 9. Gözdeki ağtabaka – Kent dışındaki açıklık alan – Buddha’ya Japonya’da verilen ad. 10. Büyük Britanya’nın plaka işareti – Mucize – Rüzgârın estiği yönü gösteren, direk başlarına konmuş alet. 11. Ayakkabı, çanta yapılan tabaklanmış dana derisi – Kilometrenin onda birini simgeleyen harfler – Cıvata ve somunlardaki yiv. 12. Sinir hastalıklarıyla ilgili hekimlik kolu – Yabancı – Cemal Gürsel’in lakabı. 13. Şaibe – Emile Zola’nın bir romanı – Fotoğrafçılıkta bir terim. 14. Bir elektrolitteki artıuç – Uzaklık anlatan sözcük – Soğurma – Bir hitap ünlemi. 15. Yasaklama – Luc Besson’un bir filmi – Taşlık, konsa. ilginç SORULAR Çocuklarda anestezinin etkisi Soru: Çok küçük yaşta yapılan cerrahi müdahaleler çocuklarda iz bırakır mı? Yanıt: Time, 13 Şubat 2012 Cerrahi müdahalelerin tümü risk içerir, ancak çok küçük çocuklarda ameliyatların yarattığı tehlike, doktorların düşündüğünden daha uzun süreli ve derin olabilir. Bilim insanları 5.357 çocuğun sağlık dosyalarını incelediklerinde, 2 yaşından önce iki veya daha fazla sayıda ameliyat geçirmiş çocukların dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) geçirme riskinin, tek bir ameliyat geçirmiş çocuklara göre iki misli olduğunu ortaya çıkardı. Araştırmacılara göre yüksek DEHB riskinin nedeni anestezi olabilir. Çocuğun bir anlamda beynini “kapatmak” kontrollü koşullar altında ve geçici bile olsa, bilişsel ağın normal gelişimini, ileride zihinsel ve davranışsal bozukluklar yaratacak düzeyde bozabilir. Aynı araştırmacılar, bir önceki çalışmalarında 2 yaşının altında birden fazla ameliyat geçirmiş çocuklarda öğrenme zorluğu riskinin iki katına çıktığını tespit etmişti. Bütün bunlar anestezinin DEHB’ye yol açtığı anlamına gelmiyor. Bilim insanları bu riskin hesaplanmasında bebeklerin prematüre doğmuş olmasını ve diğer sağlık sorunlarını hesaba katmış olsalar dahi, birden fazla kereler anestezi altında kalmanın, çocuklarda DEHB riskini arttırabileceğine dikkat çekiyor. Yeterli uyku Soru: Ne kadar uyku yeterli uykudur? Yanıt: New Scientist, 4 Şubat 2012 Yeni doğmuş bir bebek günde 18 saat uyurken, yönetici konumundaki orta yaşlı bir erişkin günde 5 saatlik uyku ile idare edebilir. Ancak “Kaç saatlik uyku sağlıklıdır?” ve “İnsana ne kadar uyku gereklidir?” sorularının tek bir yanıtı yoktur. Uyku ihtiyacı yaşa, cinsiyete ve kişiye göre değişir. Çocuklarda REM uykusunun diğer uyku fazlarından bir farkı yoktur; REM ve REM olmayan uykuları çok derindir. Dolayısıyla çocuklarda derin uyku, beyin hücre ağlarının daha hızlı gelişmesini sağlar. Ergenlik çağında uyku, bebeklerdeki kadar derin değildir ve daha ileri saatlere kayar. Planlama ve uygun olmayan davranışları frenleme görevi yapan ön lob (frontal lob) bölgesinde, nöronların “budanması” sonucu sinaps yoğunluğu azalır. Son yıllarda gençlerin yeterli miktarda uyumadığı ile ilgili kesin kanıtlar söz konusu. 8 saatlik bir uyku döngüsünün pek çoğuna yetmediği ve gün boyunca uykulu oldukları izleniyor. Son yapılan bir deneyde karanlık bir ortamda yatakta kalmaya zorlanan ergen denekler, ilk başta günde 12 saat uyurken, daha sonra ortalama 9 saat uyku ile idare edebilmişler. İnsanlar yaşlandıkça uykuya duyulan ihtiyaç azalır. Dolayısıyla derin uyku ve REM uykusu süresi kısalır. Ancak bu arada yeni beceriler elde etme kapasitesinin de düşmesi derin uyku ile öğrenme arasında bir bağ olup olmadığı sorusunu akla getiriyor. Uzun yaşayan insanlar üzerinde yapılan araştırmalarda bu insanların ortalama 67.5 saat uyudukları saptanmış. Cinsiyet farkı da uyku ihtiyacını belirler. Kadınlar daha uzun süre derin uykuda kalırlar ve daha uzun süre uyurlar. Ayrıca sirkadiyen saat konusunda da kadınlar erkeklerden farklıdır. Ortalama olarak kadınlar daha erken yatar ve daha erken kalkar; kendilerini daha çok “sabah tipi” olarak nitelendirirler. (Proceedings of the National Academy of Sciences, vol 108, p 15602). 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu A L B E R T E İ N S T E İ N N D R E M A V O İ S A D R T T E R L A N D R A K E U R O A T Z U M İ T S P N O P E S T A R U A B Z A H A T A R N A M A X İ M A İ D A R E O S T Z A R P A R S E T R A İ P A İ E M R A C S T A E N D E S L A İ T M N İ Ş T U E H A H N O Y D V A Z E E A R N A M U M A N R A N A H E Y N E R Y S O K F A S A N A E K R İ L N E İ D A A K A F A R A D A Y d ü ş ü n SORULAR Bingöl İlimiz Hazırlayan: Naim Uygun [email protected] Altan'a "Nerelisin?" diye sorduğumda Bingöl'ün KIĞI ilçesinin DURANLAR köyünden olduğunu söyledi. Ben de bunun üzerine şu sözmetiği hazırladım: CBT 1300/16 17 Şubat 2012 KIĞI+ALTAN=DUR+ANLAR SORU: KIĞI 'ile temsil edilen sayı asal ve ALTAN ile temsil edilen sayı üç asal sayının çarpımına eşit ise; DURANLAR ile temsil edilen sayıların, en büyük asal çarpanlarının, en küçüğü kaçtır? 1298. sayıdaki “Bir Dörtgen Dört Kare” isimli bilmecenin yanıtı: En büyük alan: 42 metrekare En küçük alan: 28.402 metrekare Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ahsen Canatİzmir, Sebahattin BektaşSamsun, Ahmet SaraçoğluDenizli, Aydın BingölAnkara, Faruk Kozİzmit, Güngör Bingölİstanbul, Naim Uygunİstanbul, Yücel GünDenizli, Özen Günİstanbul, Duygu Gün Yargıcıİstanbul