Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. “… …d” ( lk başarılı kalp nakli ameliyatını gerçekleştiren, Güney Afrikalı kalp cerrahı). 2. Amerikan Devletleri Örgütü – Heron’un bulduğu, su buharının hareket ettirici gücünü göstermeye yarayan cihaz – Aluminyumun simgesi. 3. Karabulut – NASA’nın uzaya gönderdiği, Wild 2 adlı kuyrukluyıldızın merkezine girmeyi başaran uzay aracı. 4. Klorun simgesi – Marmara Bölgesi’nde bir göl – Şiir – Bağışlama. 5. Ekonomik şbirliği ve Kalkınma Örgütü – Nikelin simgesi – Bir haber ajansı – Büyük keman. 6. Kafkas dağ köyü – çinde afyon bulunan sulu bir ilaç. 7. Rusçada evet – 1949’da bulunan aminozitler grubundan bir antibiyotik – Maddenin bir hali. 8. Ağabey – Ağaçlıklı yol – Amazon’daki bataklık sık ormanlar. 9. Eski Arapların Recep ayında kestikleri kurban – Aylâ, hale – Beddua. 10. Değerli bir taş – Hücre – Bir tür antilop. 11. Tınlama, çınlama – Cezayir’de bir ırmak – Bilgin. 12. Aynı oranlarda birleşmiş aynı elementlerden oluşan, fakat moleküllerinde atom gruplaşmaları değişik olduğu için birbirlerinden Hazırlayan: farklı özellikler gösteren maddeler – Romanya esİlker ki parası – Hangi yer. 13. ranlı pehlivan Rüstem’in Mumcuoğlu babasının adı – Buğdaygillerde ve baklagillerde pas hastalığına neden olan mantar. 14. En gelişmiş röntgen – SSCB’nin Sputnik I aracıyla uzaya çıkan ilk canlı olan köpeğin adı – Bir yüzey ölçüsü – Yapma, etme. 15. Termik – Uyarma – Sosyolojide boy. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Dünyanın ilk süpersonic uçağı – Rain Man adlı filme de konu olan içe yöneliklik hastalığı. 2. Çok acıklı olay – Sakarya’nın merkez ilçesi. 3. San Marino’nun plaka işareti – Kalsiyumun simgesi – Alkol. 4. Kavim – Bilim – simden sıfat türeten bir ek. 5. Güney Kore’nin başkenti – Shakespeare’in bir kral karakteri – Asya’da bir ülke. 6. Burulmuş erkek dana – Vargeler’in başı, yarı efsanevi bir kişiliğe sahip Rurik’in akrabası olan, onun ölümüyle Novgorod prensi olan, Kiev devletini kuran Rus prens – Çoban. 7. Vilayet – Bir şeyin ne olduğunun bilincine varma – Üvey olmayan – Kayak. 8. Verdi’nin bir operası – Eski Filistin’de bir kent – Eksilmek. 9. Neptünyumun simgesi – Öğütleme, yol gösterme – Sümer su tanrısı. 10. Bir müzik yapıtının, dinleyicinin isteği üzerine yinelenmesi – Çerkez – Köy oyunlarını yöneten kimse. 11. Bir sayı – Suyun arklardaki taksim yeri – Türkiye’nin plaka işareti. 12. Tütün kurutma sergisi – Zeytin küspesi. 13. Ateş – Arma – Beyaz mermerin sert kısmı. 14. Hile, entrika – Bir şeyi bir yöne fırlatma – Bir kan grubu – Arap harflerinin en çok kullanılan el yazısı biçimi. 15. Kimliği belirlenemeyen uzay cismi – Gereğinde kullanılmak için saklanan tahıl – Zihin. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ilginç SORULAR Buzdolabını mesken tutan bakteriler Soru: Yiyeceklerimizi buzdolabının düşük sıcaklığında muhafaza ederek, bakteri istilasından koruduğumuzu sanıyoruz. Oysa buzdolabı sıcaklığında gelişen bakterilerin de var olduğunu biliyoruz. Bu tür bakterileri taşıyan yiyecekleri buzdolabında değil de dışarıda tutmak daha uygun olmaz mı? Yanıt: Kaynak: New Scientist, 13 Ağustos 2011 Buzdolabı sıcaklığı ideal olarak 14 derece (santigrat) arasında sabitlenir. Bu sıcaklıkta pek çok bakterinin metabolizması yavaşlar ve üremesi durur. Ayrıca bu sıcaklıkta su donmadığı için yiyeceklerin hücreleri yırtılmaz ve dolayısıyla su içeriği fazla olan hassas yiyeceklerin görüntüsü bozulmaz. Ne var ki psikrotrofik bakteri olarak bilinen bakteriler –aralarında Listeria monositojen ve Yersinia enterokolitika bakterileri de vardır bu sıcaklıklarda ürerler. Bu özellikleri nedeniyle Fransız bilim insanları Crohn Hastalığı denilen, midebağırsak yolları enfeksiyonu ile kendini gösteren hastalığın, buzdolabı kullanımından sonra arttığını düşünüyor (The Lancet, vol 362, p 2012). Sıfır derecede psikrotrofik bakterilerin büyümesi sanal bir şekilde durur, fakat mikrobiyal faaliyet tümüyle durmaz. 2 derecede bir bitki patojeni olan Pseudomonas syringae suyun donmasını kolaylaştıran proteinleri üretmeye devam eder. Bu da epitelyum hücrelerinin duvar kenarlarında buz kristallerinin oluşumuna yol açtığı için meyve ve sebzelerin zarar görmesine yol açar. Carnobacterium pleistocenium, Chryseobacterium greenlandensis ve Herminiimonas glaciei gibi bakteriler buzun içinde binlerce yıl hayatta kalmayı başarmışlardır. Bu keşif, astrobiyologların uzayda yaşam olasılığını araştırmalarına neden oldu. Bazıları panspermia denilen olguya inanıyor. Buna göre bakteriler uzay yolculuklarına dayanıklı olmalarının yanı sıra, koşulların uygun olduğu yerlerde yeniden yaşam oluşturubiliyor. Bu mikroplar için buzdolabının içindeki koşullar cennet gibi gelebilir. Çiçekler ve insanlar Soru: Çiçeklerin görüntüsü ve kokusu evrimsel açıdan insanlara niçin cazip gelir? Çiçeklerin tozlaşmaları ve yayılmaları açısından insanlar ne gibi bir işlev üstlenir? Bizim dışımızda çiçekleri cazip bulan başka memeliler de var mı? Yanıt: Kaynak: New Scientist, 13 Ağustos 2011 Yarasa ve kemirgenler başta olmak üzere tozlaşmaya yardımcı olan memeli örneği oldukça fazladır. nsanların koku alma sistemleri diğer memelilere benzer, dolayısıyla bizlerin de yarasa ve kemirgenler gibi çiçekleri cazip bulmamız doğaldır. Kuşkusuz tüm çiçeklerin kokusu cazip değildir. Örneğin arum çiçekleri çürüyen bir ceset gibi kokar. Ayrıca bazı çiçeklerin kokusu yoktur. Bunun yanı sıra bazı memeliler –özellikle primatlar kokulu çiçekleri vücutlarına sürerek tüyleri arasında barınan parazitlerden kurtulmaya, derileri üzerinde bakteri ve mantarların yol açtığı hastalıklı bölgeleri iyileştirmeye çalışır. Deneyler, primatların bu davranışlarının doğruluğunu kanıtlıyor. Belki biz insanların keskin ve tatlı kokuları sevmesinin altında parazit gibi zararlılardan korunma içgüdüsü yatıyordur. C H A R A K P A P A K RO T A T M C E T O L S R Y A N E P U K D E S Ü L R A L MA K E S E T ONO L E S C S A L D K E N E V A T E L A F N A R Z Y E E Y G E T Ü A L B L A N E T A K KÖ Z A R RO S E L OM N MA MA L R K A A K K T A N T Ü R E V N E E S S Z E R S E T Y NO AGON D A OR E H T A Z RM A E N A K L P A K ON S E T Ö Z L E B E L T d ü ş ü n SORULAR FREKANS Hazırlayan: Naim Uygun ([email protected]) lk onbin üçgensel sayı yan yana yazılırsa, 73470 rakamlı bir sayı elde edilir. Bu sayının içindeki her rakamın kullanılma sıklığı (frekansı) bulunmuş (örneğin, 9 rakamın bu sayı içindeki sıklığı 5345'tir) ve rakamlar küçük frekanslı olandan büyük frekanslıya doğru sıralanarak 10 basamaklı bir sayı elde edilmiştir. SORU: On basamaklı bu sayı kaçtır? 1273.sayıdaki “Dominonun Taşları” isimli bilmecenin yanıtı: 2313 Bilmeceyi doğr u yanıtlayan okuyucularımız: Ender Aktulgaİstanbul, Necah BüyükduraAnkara, Naim Uygunİstanbul, Ahsen Canatİzmir, Sebahattin BektaşSamsun, Faruk Kozİzmit, Ahmet SaraçoğluDenizli, Fethi Kutmanİstanbul, Merve MutluAdana, Nurdan SeyrekZonguldak, Seher Bakırİstanbul CBT 1275/20 26 Ağustos 2011