Katalog

Eylül’de gökyüzü ve Ay küçülüyor Hasan H. Esenoğlu İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü esenoglu@istanbul.edu.tr GÜNEŞ Güneş, 23 Eylül sabah saat 06:09’da Gök Mekaniği için kullanılan sanal omega (Yunan harfi ?, sonbahar) noktasında (resimde belirtildi); Ekinoks ya da gün tün eşitliği, Güneş ışınlarının ekvatora dik vurması sonucunda aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği an. Gündüz ile gece sürelerinin eşit olması durumu. Son Dördün Ay’ın Dünya’dan sol yarısının aydınlık gözüktüğü evre Gün Saat 1 20:22 Yeni Ay Ay’ın aydınlık olmayan tarafı Dünya’yı kaplamıştır. Ay Dünya’dan açıkça görülemez. Fakat Güneş tutulması süresince görülebilir Gün Saat 8 13:30 nüldü. Bu küçülme yeni keşfedilebildi (Science, 29 Ağustos 2010). Yeni araştırma nispeten yeni tektonik aktiviteyi açığa çıkardı. Önümüzdeki birkaç yıl içinde, Ay’ın son derece ayrıntılı haritası İlk Dördün Dolunay Ay’ın yeniay evresinAy’ın tam den bir hafta sonra yarım bir daire olarak daire biçiminde göründü dolgun, parlak ğü evre; Güneş’e göre açı görüldüğü evre sal uzaklığı 90 derece olduğu andaki görünüşü Gün 15 Saat 08:50 Gün 23 Saat 12:17 GÖK ATLASI: 15 Eylül 2010 akşam saat 22:00 için verildi. Baskıya en uygun sadelikte ve kolay görülebileceği +1.5 kadire kadar parlak yıldızı olan ve gezegenlerin içinde bulunduğu takım yıldızlar özetlenerek belirtildi. Gözlemlerde kullanılan bazı parlak yıldızlar da verildi. Gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli. Ay boyunca takım yıldızlar–burçlar buradan izlenebilir. AY EVRELERİ AY OLAYLARI Ay–Yer Uzaklığı Ay Yer’e En Yakın Ay Yer’e En Uzak Gün Saat Uzaklık (km) Gün Saat Uzaklık (km) 8 07 357190 21 11 406135 çıkartılacakAyrıntı:(www.astronomi.org/?pageid=399). Resimde söz konusu uçurumun keşfedildiği bölge verildi. Ay’ın görünen yüzü (^) Geçmişte Apollo 17 aracının inAy’ın diğer yüzü (v) diği yerin hemen batısında kalıyor (ok) ve burası dünyadışı fay hattının insanlar tarafından keşfedildiği ilk yerdir (alıntı: EYLÜL’DE GÖK OLAYLARI GÜNLÜĞÜ gün saat 1 20 SON DÖRDÜN 1 21 Venüs Spica’nın 1.2 derece güneyinde 3 16 Yer–Merkür–Güneş dizilişi 4 17 Mars Spica’nın 2 derece kuzeyinde 8 07 Ay Yer’e en yakın 8 13 YENİ AY 10 01 Satürn Ay’ın 8 derece kuzeyinde 11 11 Mars Ay’ın 5 derece kuzeyinde 11 16 Venüs Ay’ın 0.6 derece kuzeyinde ve örtülme 12 06 Merkür sabit görünümde 15 09 İLK DÖRDÜN 19 20 Merkür–Güneş açıklığı en büyük, 18 derece batı 20 19 Neptün Ay’ın 5 derece güneyinde (resimde verildi) 21 11 Ay Yer’e en uzak 21 15 Jüpiter–Yer–Güneş dizilişi ile karşı konumda 21 20 Uranüs–Yer–Güneş dizilişi ile karşı konumda 22 22 Jüpiter Uranüs’ün 0.9 derece güneyinde (resim) 23 06 Gece – gündüz eşitliği 23 12 DOLUNAY 23 14 Jüpiter Ay’ın 7 derece güneyinde 23 14 Uranüs Ay’ın 6 derece güneyinde 23 23 Venüs en parlak, – 4.8 kadir 29 09 Venüs Mars’ın 6 derece güneyinde Kaynakça: The Astronomical Almanac 2010. Gökbilim haberleri “Kuş Göçü” bölümü 12. sayfada AY KÜÇÜLÜYOR NASA’nın Ay Yörünge Keşif Aracından alınan yeni görüntülerin analizinden Ay kabuğunda yeni uçurumlar keşfedildi. Bu bulgu, en son jeolojik geçmişinde Ay’ın küresel olarak küçüldüğünü göstermekte ve küçülme halen sürüyor da olabilir. Ay, asteroitler ve meteorlar tarafından yoğun bombardımanın kaotik ortamında oluşmuş. Bu çarpışmalar, www.nasa.gov/missionpages/LRO/news/shrinkingmoon.html). Venüs ay tarafından örtülüyor: 11 Eylül saat 16’da Venüs Ay tarafından örtülecek. Olay, Brezilya’nın doğusundan, Atlantik Okyanusu’nun güneyinden, Afrika’nın güneybatısından ve Hint Okyanusu’nun güneyinden görülebilecek. YER’DEN BAKILDIĞINDA GEZEGENLER Yer–Merkür–Güneş dizilişi Gün Saat 3 16 Merkür U dönüşünde (stationary) 12 06 Merkür–Güneş açıklığı en büyük (18 derece) 19 20 Jüpiter–Yer–Güneş dizilişi ile karşı konumda 21 15 Uranüs–Yer–Güneş dizilişi ile karşı konumda 21 20 Venüs en parlak (–4.8 kadir) 23 23 1 Eylül’de Küçük Gezegenlerin Parlaklıkları (Kadir) Ceres Pallas Juno Vesta Gök Cisimlerin Doğuş–Yükseliş–Batış Saatleri (saat:dakika) 8.7 10.1 10.1 8.0 radyoaktif elementlerin bozunumu boyunca Ay’ı ısıttı. Ay yaşlanmasıyla beraber soğudu ve zamanla küçüleceği düşüİsim Ay Merkür Venüs Güneş Mars Jüpiter Satürn Uranüs Neptün 2010’UN OLAYLARI Parlak Gezegenlerin Güneş’ten Açısal Uzaklıkları ve Parlaklıkları (gece saat 03 için) (D: doğu, B: batı; Uzaklık: yay derecesi biriminde, Par.: kadir) Tarih Merkür Venüs Mars Jüpiter Satürn (Eylül) Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık 1 D 6 +4.6 D 45 –4.6 D 42 +1.5 B 157 – 2.9 D 26 11 B 13 +2.0 D 44 –4.7 D 39 +1.5 B 168 –2.9 D 17 21 B 18 –0.6 D 41 –4.8 D 36 +1.5 B 147 – 2.8 D 34 Par. +1.0 +1.0 +1.1 CBT 1224/ 19 3 Eylül 2010 1 Eylül Doğuş En yüksekte Batış 22:36 06:18 14:06 07:02 13:13 19:24 10:27 15:47 21:06 06:30 13:04 19:37 10:06 15:40 21:14 20:32 02:30 08:28 08:37 14:41 20:44 20:24 02:23 08:22 19:06 00:22 05:38 15 Eylül Doğuş En yüksekte Batış 14:41 19:16 23:53 05:23 11:57 18:31 10:31 15:30 20:28 06:44 12:59 19:14 09:58 15:20 20:41 19:33 01:29 07:24 07:51 13:52 19:53 19:28 01:26 07:24 18:06 23:21 04:37 30 Eylül Doğuş En yüksekte Batış 22:13 06:03 13:52 05:52 12:10 18:27 10:16 14:58 19:39 06:59 12:54 18:48 09:51 15:00 20:08 18:29 00:22 06:15 07:01 12:59 18:58 18:28 00:25 06:22 17:06 22:21 03:36