Katalog

Plastik çevreyi korur Arş. Gör. Serap Özay (İstanbul Kültür Üniversitesi) P lastik, karbonun (C) hidrojen (H), oksijen (O), azot (N) ve diğer elementler ile oluşturduğu monomer adı verilen, basit yapıdaki grupların birleşip, yüksek molekül ağırlıklı polimer adı verilen uzun zincirli bir yapıya dönüştürülmesi ile elde edilen malzemelere verilen isimdir. Uçaklarda Plastik Doğada var olan pamuk, ipek, yün, kauçuk gibi polimerlerden çok uzun zamandır faydalanıyor olsak da plastiklerin yapay olarak Üst güverte zemin tabanları üretimi 20. asırın başlarına denk gelmektedir. Günümüzde plastikler düşük üretim maKanat uçları liyetleri, kolay şekil almaları ve amaca uygun üretilebilmeleri nedeniyle her alanda yayKanat destekleri gınlaşmıştır. Önceleri ağaç, metal, yün, paKanat muk, kâğıt, gibi malzemelerden imal edilen birçok eşya, bugün plastik esaslı malzemelerden yapılmaktadır. Elektronik cihazlaİniş takımı kapıları rın, beyaz eşyaların, giysilerin, inşaat malzemelerinin, döşemelerin yapılarında plastik Ortak kanat kutusu malzeme miktarı giderek artmaktadır. Mühendislik plastikleri adı verilen ve sayıKanatçık panelleri ları hızla artan malzemeler makine ve teçhizatlarda metallerin yerini almaktadır. plastik kullanılmasına bağlı olarak düşen yakıt kullanımı ile sera gazlarının emisyonlarında da azalma sağlanmaktadır. Malzeme ve makine mühendisleri, yakın gelecekte otomotiv endüstrisinde kullanılan metallerin yerini alacak hafif, yüksek dayanımı olan karbonlif ile güçlendirilmiş plastiklerle çalışmaya başladılar. a b Aynı evin, a.Yönlendirilmiş yonga levha ve camelyafı ile izolasyon yapılmış, b. 1.3 cm plastik ile izolasyon yapılmış termal resimleri. ve %80 azalma beklenmektedir. Kullanımı: Dik kuyruk Kuyruk konisi Binalarda Plastik Kullanımı: Dünya çapında harcanan toplam enerjinin %40 kadarı binalarda ve inşaat sektöründe inşaat sırasında ve daha sonra ısıtma, soğutma ve aydınlatma amacı ile kullanılmaktadır. Plastiklerin binalar ve inşaat sektöründe uygun kullanımının, enerji sarfiyatı ve sera gazı salımının düşürülmesinde önemli rol oynaması beklenmektedir. Termal izolasyon malzemeleri, borular, pencere çerçeveleri, kapılar, dış cephe, çatı ve zemin kaplamalarında plastik kullanımı yaygınlaşmış hazır betona plastik katkısında önemli yol kat edilmiştir. İnşaat sürecinde plastik uygulamalarının doğru kullanılmasıyla aydınlatma ve iklimlendirme için kullanılan enerjiden %90 a varan tasarruf yapmak mümkündür. Kaynaklar: Compelling Facts About Plastics, PlasticsEurope (Association of Plastic Manufacturers), 2009, http://www.plasticseurope.org Canadian Plastics Industry Association www.plastics.ca The Japan Carbon Fiber Manufacturers Association http://www.carbonfiber.gr.jp Basınçsız iskelet Yatay kuyruk Motor kapağı Arka basınç bölmesi Arabalarda Plastik Kullanımı: Plastikler, yıpranmaya karşı dayanıklılığı, istenilen forma kolayca sokulabilmesi ve kullanım kolaylığı nedeni ile otomotiv endüstrisinde bugün metallerin yerine kapılarda, motor kapaklarında, tampon ve çamurluklarda, şase ve hatta iskelet desteklerinde kullanılmaktadır. Bu sayede hafifleyen araçlarda önemli ölçüde yakıt tasarrufu sağlanmakta ve yeni bir araba için 150.000 km mesafede 500 L üzerinde yakıt tasarrufu anlamına gelmektedir. Ayrıca özellikle bir kaza durumunda araç içi ve dışı güvenlik artmaktadır. Otomobiller küresel ısınmaya neden olan başta karbon dioksit (CO2) olmak üzere sera gazlarının %77’sinin atmosfere salınmasından sorumludur. Daha çok Airbus A380, başlıca karbonlif ile güçlendirilmiş plastik kompozit malzeme uygulamaları. Karbonlif ile güçlendirilmiş plastik CBT 1224 / 14 3 Eylül 2010 AirbusA380, 853 yolcu taşıma kapasitesitesi olan dünyanın en büyük ticari yolcu uçağıdır. AirbusA380’in gövdesi çoğunlukla alüminyumdan yapılmış olsa da, ağırlıkça %25’ini kompozit malzemeler oluşturur. Kompozit malzemelerden karbonlif ile güçlendirilmiş plastik, camlif ile güçlendirilmiş plastik ve kuartzlif ile güçlendirilmiş plastik genel olarak kanatlarda ve kuyrukta, ayrıca ana gövdenin bazı parçalarında kullanılmaktadır. AirbusA380 üretiminde, yüksek Dış kaplamaPVS performanslı plastik kompozitlerin kullanılması, koltuk başına yolcu maliyeDış cephe mantolamaHDPE,PP tinde düşüş ve ağırlığın azalması sonucu yakıt tüketiminden tasarruf demekCam çerçeveleriFRP,PVC,PC tir. Bunun sonucunda tam dolu bir Yeşil çatılarXPS A380 14800 km. yolculuk boyunca her 100 km de kişi başına 3.3 Litre kePüskürtme rosen (uçak yakıtı) kullanırken, bir Döşeme,trabzan ve köpükSPF çitler PVC,PS, Boeing747 12200 km. mesafede her 100 WPC,NFPC,PP,PE km.’de kişi başına 4.3 Litre kerosen kulZemin kaplaması lanmaktadır. PVC,PUF Havacılık endüstrisinde, gelecekte Radyant zemin ısıtmasıPEX bir uçakta ağırlıkça %40 kompozit kullanılması planlanmaktadır. Plastik kullanarak sağlanabilecek bu ağırlık azalması sonucunda, ayrıca karbon dioksit ve azot oksit salımlarında sırasıyla %50 KablolarPVC,PE Tavan,kirişve oluklarPVC İzolasyon kaplamasıEPS,XPS Boru ve tesisatABS,HDPE,PVS, CPVC,PEX Nem önleyiciPE Yapısal izolasyon panelleriEPS,PUR,XPS Duvar kaplamalarıPUR,PVS İzolasyon beton kalıpları(ICFs)EPS,XPS Yeşil binalarda plastik uygulamaları.