Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Bizimkinin dışında başka gökadaların bulunduğunu kanıtlayan, ünlü uzay teleskobuna adını veren ABD’li astronom – Güney Anadolu’da bir ırmak. 2. “Gottlieb …” (1889’da ilk otomobili üreten Alman mühendis) – Büyük fare – Hile. 3. Bir nota – Riyaziye. 4. “… longa vita brevis2 (Sanat sonsuz, hayat kısa) – Sözle, bakışla telkin yapılarak sağlanan bir çeşit yapay uyku – Bir ay adı. 5. Elektrik akımının şiddetini azaltıp çoğaltmaya yarayan aygıt – Tür, çeşit – Bir ota. 6. İyi, hoş – Bacağın dizden aşağısına dolanan ensiz ve uzun kumaş parçası – Önder. 7. Almanca evet – Rüzgârın estiği yönü göstermek için direk şapkalarının üstüne konan yelkovan biçimindeki araç – Dilsiz – Tantalın simgesi. 8. Avrua parası – Bir tür Malezya deliliği – Meşima, plasenta. 9. İlimler – Tepkili uçak – Küçük gemi. 10. Bir tür akarsu – Çirozluktan çıkıp yağlanmaya başlayan uskumru – Harekat merkezi. 11. Baliğ – Lantanın simgesi – Gizli Bask örgütü – İstenilen nitelikleri taşıyan. 12. Demiryolu – Bir şeyin çıkarıldığı, alındığı kaynak – “Francis …” (Bilimin Yüceliği ve Gelişimi Üzerine Denemeler adlı kitabı da olan İngiliz filozofu). 13. Eskiden Kuzey Afrika’daki dervişlere verilen ad – Hg simgeli element. 14. Böceklerin ve eklembacaklıların kütiküllerinin azotlu organik maddesi – Bazuka. 15. Vilayet – Filipinler’in başkenti – Güzel sanat – Rusça evet. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Çiçek hastalığı aşısını bulan İngiliz tıp adamı – Bir bağlaç. 2. Bir bağlaç – Bir nota – Altının simgesi – Dul kadınlar. 3. “Woodrow …” (Eski bir ABD Başkanı) – Psikoloji. 4. Kinaye – Katmanları bir merkezli daireler biçiminde olan billurlu bir çeşit kalker – Roma’nın eski adı. 5. Hollanda’nın plaka işareti – Tepi – Mezopotamya’da eski bir site – Anlam. 6. Kötü işlerde arkadaş – Ad, ün – Dudak. 7. Sanayi – Kan – Lahor şalı. 8. Bir bileşik önermenin kendini oluşturan önermelerin her değili için daima doğru sonuç vermesi durumu – Mercanada. 9. Baklagillerden bazı ağaçların kırmızı boya çıkarılan tahtası – Gelin başlığı – Kiloamperin simgesi. 10. Mikroskop camı – Bir çeşit güvercin – Lezzet – Seryumun simgesi. 11. Doğalgazın bir bileşeni – Adale – Bağ, bağlayan şey. 12. Ahlakbilim – Dalan – Dağıstanlı. 13. Duman kiri – Bir Japon tiyatrosu – Buluş. 14. Bozukluk, yanlışlık – Bir kaynaktan duyma, kopya – Sayma, sayılma. 15. Ülke, yurt – Ara bozma – Büyük zoka. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ilginç SORULAR Morötesi ışınlar ve gözler Soru: Ultraviyole (morötesi) ışınlar göz için zararlı mıdır? Göze ne gibi zararlar verir? V O S T O K M A S A F A K Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu O Y AG V OGO AGA N AMO D A K ON F O HOOK A B B İ R P A O A P İ K R S E İ L A T T O L E P E Z E R N F K A R A L İ N E R Z M K A N O T RO S O C N A E L İ R A D Z A D E N İ Z A L T I A R A Z İ Y E P L H A A N Ö A R P L T A S T M U İ Ç B A D K A A İ N L A K L İ İ Z ON KOR A A R A N U T E A L E B N L M I R A Z C U K M İ T R EM A B E Yanıt: Amerikan Hastanesi, Göz Kliniği Şefi Doç. Dr. Osman Oram Ultraviyole ışınları (morötesi ışınları) güneş ışınlarının gözle görülmeyen dalga boyunda yer alırlar ve ultraviyole A (UVA), ultraviyole B (UVB) ve ultraviyole C (UVC) olarak 3 gruba ayrılırlar. Bu ışınlardan ultraviyole C ışınları atmosfer tabakaları tarafından emildiği ve yeryüzüne önemli derecede ulaşamadıkları için göz için herhangi bir problem oluşturmaz. Buna karşın ultraviyole A ve özellikle de ultraviyole B ışınları göze verebilecekleri zararlar açısından önemlidir. Özellikle son yıllarda ozon tabakasındaki incelmeyle birlikte ultraviyole ışınlarının gözler üzerinde oluşturduğu olumsuz etkilerin giderek arttığı görülüyor. Ultraviyole ışınlarının göz üzerindeki olumsuz etkileri kısa dönemde ve uzun dönemde oluşmalarına göre iki gruba ayrılabilir. Güneşli bir günde, gün boyunca uzun süre ultraviyole ışınlarının etkisinde kalınması, kısa dönemde gözlerde, derideki güneş yanığı benzeri zedelenmelere yol açabilir. Bu zedelenmeler genellikle birkaç gün içerisinde iyileşebilmekte, bununla birlikte ağrılı olabilmekte ve gözde bazı ciddi enfeksiyonların oluşmasına ortam hazırlayabilmekte. Ultraviyolenin göz üzerindeki esas ciddi olumsuz etkileri ise uzun dönemde sürekli ultraviyoleye maruz kalmayla ortaya çıkan macula (sarı nokta) dejenerasyonu ve katarakt gibi dünyadaki en önemli ve en çok görülen iki görme kaybıdır. Güneşe maruz kalınma derecesini artıran çeşitli faktörler ultraviyole ışınlarının göze verebileceği hasarı artırabilir. Bu faktörlerin başında şunlar yer alır: Çevre: Ultraviyole etkisi karda, kumda ve suda daha fazladır. Yükseklik: Deniz seviyesine göre yükseklik arttıkça ultraviyole seviyesi artar. Enlem: Ultraviyole ekvatora yaklaştıkça, yani enlem derecesi düştükçe artar. Dış ortamda kalma süresi: Güneşte kalma süresi arttıkça alınan ultraviyole miktarı artar. Göz ve deri rengi: Açık renkli gözlere ve deriye sahip kişiler ultraviyole açısından daha fazla risk taşır. Günün saati: Ultraviyole miktarının en yüksek olduğu saatler 10 ila 16 saatleri arasıdır. Mevsim: Ultraviyolenin en kuvvetli geldiği dönem ilkbahar ve yaz aylarıdır, sonbahar ve kış aylarında ultraviyole seviyesi düşer. İlaçlar: Tetrasiklin, doksisiklin gibi bazı ilaçlar gözlerin ve derinin ışık hassasiyetini ve ultraviyolenin olumsuz etkisini artırır. Güneşin göz üzerinde oluşturduğu sözü edilen zararlarından dolayı, bugün artık küçük yaşlardan itibaren tüm bireylere, güneşli ve özellikle de yukarıda belirtilen ultraviyole açısından riskli ortamlarda sürekli güneş gözlüğü kullanması öneriliyor. d ü ş ü n SORULAR 3712. gün Ender Aktulga eaktulga@gmail.com Tarihleri yy.aa.gg (y = yıl, a = ay, g = gün) formatında yazar aradaki noktaları kaldırır ve soldaki sıfırları atarsak, 2000'li yılların ilk günü olan 01.01.2000 tarihi 101 sayısına, bu bulmacanın oluşturulduğu gün (2000'li yılların 3712. günü) olan 28.02.2010 tarihi ise 100228 sayısına dönüşür. SORU: Bu biçimde elde edilebilecek 3712 sayıdan kaçı asal'dır, kaçı üçgendir, kaçı tamkaredir, kaçı Fibonacci sayısıdır? 3712 sayıdan kaçında bu niteliklerin birden fazlası bulunmaktadır? CBT 1219/16 30 Temmuz 2010 1217.sayıdaki “ArmstrongUygunAktulga” isimli bilmecenin yanıtı: 15302 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Necah BüyükduraAnkara, Tayfun Bahçekapılıİstanbul, Ahsen Canatİzmir, Faruk Kozİzmit, Umut yayİstanbul, Abdullah GencoMuğla