Katalog

2010 yılını yarıladık: Temmuzda gökyüzü Hasan H. Esenoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü; esenoglu@istanbul.edu.tr 11 TEMMUZDA TAM GÜNEŞ TUTULMASI 20:09:36 Tutulma başlangıcı 21:15:54 Gölge konisinin kuzey kenarından tutul ma başlangıcı 21:16:48 Merkezi tutulma başlangıcı 21:17:48 Gölge konisinin güney kenarından tutul ma başlangıcı 22:50:54 Tutulma ortası 23:49:00 Gölge konisinin güney kenarından tutul ma sonu 23:50:00 Merkezi tutulma sonu 23:51:00 Gölge konisinin kuzey kenarından tutul ma sonu 24:57:12 Tutulma bitişi Görüleceği yerler: Güney Pasifikteki Cook Adaları, Fransız Polinezyası ve Amerika’nın güney ucu. Ülkemizden izlenemeyeceğinden ilgili internet siteleri ve görsel basın kanalları aranmalı. TamGüneş Tutulması, Ay'ın, Güneş'in Dünya'dan disk halinde görünen ışıkyuvarını tümüyle örtmesi ile oluşur. Güneş'in çok parlak olan ışıkyuvarı Ay'ın karanlık gölgesi ile örtülür ve Güneş'in ışıkyuvarından çok daha soluk olan Güneş tacı çıplak gözle görülebilir hale gelir. Tutulmaya ancak tam tutulma zamanında güvenli olarak çıplak gözle bakılabilir. Bu sırada hava, parlak yıldızlar ve gezegenler gözle görülebilecek kadar kararır. Tam tutulma, Dünya yüzeyindeki dar bir koridorda gözlenebilir. Bu yüzden herhangi bir bölge için güneş tutulması çok ender bir olaydır. Türkiye'den gözlemlenebilen en son Güneş tutulması, 29 Mart 2006 tarihinde gerçekleşti. AY EVRELERİ SON DÖRDÜN Ay'ın Dünya'dan sol yarısının aydınlık gözüktüğü evre. Juno–Güneş yanyana Venüs Regulus’un 1.1 derece kuzeyinde YENİ AY ve tam Güneş tutulması Merkür Ay’ın 4 derece kuzeyinde Ay Yer’e en yakın Venüs Ay’ın 6 derece kuzeyinde Mars Ay’ın 6 derece kuzeyinde 2010’UN OLAYLARI Satürn Ay’ın 8 derece kuzeyinde 18 13 İLK DÖRDÜN Parlak Gezegenlerin Güneş’ten Açısal Uzaklıkları ve Parlaklıkları (gece saat 03 için) 24 07 Jüpiter sabit gö(D: doğu, B: batı; Uzaklık: yay derecesi biriminde, Par.: kadir) rünümde 26 05 DOLUNAY Tarih Merkür Venüs Mars Jüpiter Satürn 28 02 Merkür (Temmuz) Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. Regulus’un 0.3 derece gü3 D 6 –1.7 D 41 –4.1 D 63 +1.4 B 98 –2.5 D 78 +1.1 neyinde 13 D 16 –0.7 D 42 –4.1 D 59 +1.4 B 107 –2.6 D 69 +1.1 28 10 Neptün Ay’ın 5 23 D 23 –0.2 D 44 –4.2 D 56 +1.5 B 117 –2.6 D 60 +1.1 derece güneyinde 29 03 Ay Yer’e ikinci Gökcisimlerin Doğuş–Yükseliş–Batış Saatleri (saat:dakika) kez en uzak 31 06 Uranüs Ay’ın 6 İsim 1 Temmuz 15 Temmuz 31 Temmuz derece güneyinde Doğuş En Yüksekte Batış Doğuş En Yüksekte Batış Doğuş En Yüksekte Batış 31 12 Jüpiter Ay’ın 7 Ay 22:54 04:32 10:18 10:04 16:28 22:40 22:05 04:30 11:05 derece güneyinde Merkür 05:46 13:24 21:02 07:10 14:26 21:39 08:16 14:53 21:29 Venüs 08:54 15:58 23:01 09:22 16:03 22:43 09:49 16:03 22:15 Kaynakça: The Güneş 05:35 13:08 20:40 05:45 13:10 20:35 05:59 13:11 20:22 Astronomical Almanac Mars 10:57 17:26 23:54 10:43 17:00 23:17 10:29 16:32 22:35 2010 Jüpiter 00:38 06:39 12:41 23:45 05:47 11:49 22:42 04:44 10:46 Satürn 12:13 18:25 00:36 11:23 17:33 23:43 10:26 16:34 22:42 (http://asa.usno.navy.mil Uranüs 00:31 06:31 12:31 23:36 05:36 11:36 22:32 04:32 10:32 Neptün 23:13 04:31 09:49 22:18 03:35 08:53 21:14 02:31 07:48 ve http://asa.hmnao.com). 23 Temmuz’da Küçük Gezegenlerin Parlaklıkları (Kadir) Ceres Pallas Juno Vesta 7.9 9.7 9.8 8.0 DOLUNAY Ay'ın tam bir daire olarak dolgun, parlak görüldüğü evre. gözlem koşullarının oluştuğu en yüksek uzanım anında gezegen bir yarımdaire şeklinde görülür. Güneş ile Yer arasında kaldığı dönemlerde ise karanlık yüzünü göstererek bir 'hilal' şekli alır. Hilalin en ince olduğu dönemler gezegenin dünyaya en yakın olduğu ve görünür çapının en büyük olduğu dönemlerdir, ancak bu esnada güneş ışınları gezegenin görülmesini engeller. en uzakta 9 07 10 07 11 23 13 04 13 14 15 04 16 08 16 22 GÜNCEL GÖKBİLİM HABERLERİ 1– Genç bilimciler, İstanbul Üniversitesi’nin başlattığı Çocuk Üniversitesi “Astronomi ve Uzay Yaz Okulu” gençlik bilim programında buluşuyor. 28 Haziran 2010 tarihinden itibaren üç hafta sürecek programın ayrıntılı bilgilendirmelerine www.iuyazokulu.com sitesinden ulaşılabilir. Söz konusu program ayrıca, İstanbul Üniversitesi Bilim Kültür Sanat Dergisi’nin son sayısında kapak oldu, adresi: www.istanbul.edu.tr/genel/idari/basinhalk/iudergi/s3. 2– İstanbul için alternatif turizm güzergahı: “Şehrin Merkezinden Suyun Merkezine Yolculuk” isimli keşif gezisi çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından geçtiğimiz haftalarda gerçekleştirildi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) YENİ AY Ay'ın aydınlık olmayan tarafı Dünya'yı kaplamıştır. Ay Dünya'dan açıkça görülemez. Fakat Güneş tutulması süresince görülebilir. İLK DÖRDÜN Ay'ın yeniay evresinden bir hafta sonra yarım daire biçiminde göründüğü evre; Güneş'e göre açısal uzaklığı 90 derece olduğu andaki görünüşü. GEZEGENLER NEREDE? Temmuz ayı boyunca gezegenlerin nerede oldukları bu sayfadaki çizelgeden izlenebilir. Merkür’ün sadece Güneş doğmadan önce doğuda veya battıktan sonra batıda ufka yakın görülebildiğini hatırlatalım. Akşam Gece Sabah Merkür (7–31) Jüpiter Jüpiter Venüs Uranüs Uranüs Mars Neptün Neptün Satürn Gün Saat 4 17:35 Gün Saat 11 22:40 Gün Saat 18 13:11 Gün Saat 26 04:37 CBT 1215/ 12 2 Temmuz 2010 Ay'ın görünen yüzü (^) gün saat Ay'ın diğer yüzü (v) 1 04 Neptün Ay’ın 5 derece güneyinde 1 13 Ay Yer’e en uzak 3 14 Pallas sabit görüYer’den Bakıldığında Gezegenler nümde 3 23 Uranüs Ay’ın 7 derece güneyinde 4 04 Jüpiter Ay’ın 7 derece güneyinde GÜNEŞ MERKEZLİ OLAYLAR: Merkür’ün 5 ve 19 (resimde verildi) Temmuz 2010 tarihindeki yörün4 18 SON DÖRDÜN ge durumları çizelgede bir evre 6 04 Uranüs sabit görünümde görünümü ile birlikte bu sayfada 6 14 Yer Güneş’e 152 milyon km ile verildi. Bir teleskopla izlendiğinde Merkür'ün Ay ve Venüs gibi GÖK ATLASI evreleri olduğu görülür. 15 Temmuz 2010 akşam saat 22:00 için verildi. Gezegenin yeryüzüne en uzak ve Baskıya en uygun sadelikte ve kolay görülebileceği 2.5 kadire kadar parlak yıldızı olan ve gezegenlerin Güneş'in arkasında bulunduğu içinde bulunduğu takım yıldızlar özetlenerek belirtildi. üst kavuşum anında görünen yüGök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde zeyinin tümü aydınlandığından yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli. Ay boyunca takım ışıklı bir daire şeklinde 'dolun' yıldızlar–burçlar buradan izlenebilir… Maalesef büyük şehirleevresi söz konusudur. Bu aynı zamanda uzaklık nedeniyle rimizdeki ışık kirliliği altında görülen gökyüzü sanal üretilenden Merkür'ün görünür çapının en az olduğu dönemdir. En iyi Ay Yer’e En Yakın Ay Yer’e En Uzak Gün Saat Uzaklık (km) Gün Saat Uzaklık (km) 13 14 361115 1 13 405030 Uranüs U dönüşünde (stationary ) Gün Saat 6 04 epey farklı olduğunu da belirtelim. TEMMUZ’DA GÖK OLAYLARI GÜNLÜĞÜ