Katalog

Tablo 1. Avrupa Ülkelerinde Tıbbi Biyokimya Alanında Disiplinlerin Durumu [2]. Ülke Laboratuvar Uzmanı Olabilen Disiplinler Almanya Tıp doktorları (MD), Tıp dışı bilimciler (Scientists)* Avusturya MD, kimyacılar, biyologlar, eczacılar Belçika MD, eczacılar biyokimyacılar / kimyacılar Danimarka MD, biyokimyacılar / kimyacılar Finlandiya MD (%25), Tıp dışı bilimciler (Scientists, %75) Fransa MD, eczacılar, veterinerler Hollanda MD, biyokimyacı / kimyacı, eczacı, biyolog, diğer uygun disiplinler İngiltere Klinik bilimciler ve klinik patologlar İrlanda Klinik bilimciler ve klinik patologlar İspanya Tıp, eczacı, biyolog, kimyacı İsveç Tıp ve diğer disiplinler İtalya MD, Klinik bilimci (biyolog, kimyacı, eczacı) Lüksemburg MD, biyokimyacı / kimyacı, eczacı Portekiz MD, eczacı Yunanistan MD, bilimciler (kimyacı, biyokimyacı, biyolog). Kamu sektöründe büyük çoğunluk tıp dışı bilimcilerden oluşmaktadır. (*) Bilimci (Scientist) veya Klinik Bilimci (Clinical Scientist) tıp dışı disiplinleri (biyoloji, kimya, biyokimya, eczacılık gibi), MD tıp doktorlarını tanımlamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti’nde bunalım... Aydınlanma çağını ve evrelerini algılayamamış bir toplumda, demokrasinin zorlukları... Prof. Dr. Gündüz Atalık B daki tablo 15 farklı Avrupa ülkesindeki yaklaşımı ortaya koymakta [2]. Durum, Anglosakson ekolünü sürdüren ABD ve Kanada’da da farklı değil. Bu ülkelerde de Klinik Patolog ve Klinik Bilimci şeklinde multidisipliner yaklaşım geçerli. Şu anda söz konusu Avrupa ülkelerinde aktif 30 000 tıbbi biyokimya uzmanından büyük çoğunluğunu, 2/3’sini, bilimci veya eczacıların oluşturduğu, tıp mezunlarının oranının 1/3 olduğu belirtilmekte [3]. Ülkemizde, genellikle tıp mezunları tarafından öne sürülen bir yanlış tez var: Lisans eğitiminde tıp fakültesi mezunları 6 yıl okuyor, tıp dışı olanlar 4 yıl okuyor; dolayısıyla uzmanlık tıp fakültesi mezunlarının hakkıdır... Bu yaklaşım da bilimsel değil. EC4, bu süreyi en az dört yıl olarak belirledi [1,4]. HUKUKİ YAKLAŞIM Bu bilgiler göz önüne alındığında, tıbbi biyokimya (klinik kimya ve laboratuvar tıbbı) alanında varolan multidisipliner durumun sürdürülmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır. Bu durum, hukuki açıdan da geçerlidir. Aksi uygulamalar hukuki yapının çiğnenmesi anlamına gelir. Çünkü, şu anda bu yapıda yer alan çok sayıda tıp dışı asistan, başasistan, şef yardımcısı ve şef konumunda, başarılı meslektaşımız bulunuyor. Bunlardan şeflerin durumu zaten değiştirilemez, kazanılmış haktır. Ancak, geriye kalan asistan, başasistan ve şef yardımcılarının da şefliğe kadar ilerleme yolu açık olmalı. Bu yolun kapatılması hukuka aykırıdır. Aksi uygulamalar, çok sayıda hukuki sorunun çıkmasına yol açacaktır. Çünkü şu anda asistan, başasistan ya da şef yardımcısı konumundaki meslektaşlarımızın en azından bir kesimi şefliğe kadar ilerleme düşüncesine sahiptir. Eşit sınavlara girerek mesleki alanda ilerlemek bu meslektaşlarımızın hakkıdır. Hukuken bu hakkın önlenmemesi gerekir. ÖNERİLERİMİZ Bu bilgiler kapsamında ülkemizde tıp dışı disiplinlerin (biyoloji, kimya, eczacılık, veterinerlik) tıpta uzmanlık yapması ve bu alanda kariyer yapması, eğitim ve araştırma hastanelerinde başasistan, şef yardımcısı ve şef olması önlenmemeli. Ancak bu konuda her alanda eşit bir sınav esas tutulmalı. Tıpta uzmanlık sınavlarında tıp mezunları ile tıp dışı disiplinler arasında mutlak soru ve puanlama eşitliği sağlanmalı. Çünkü, aynı sınavlardan geçerek gelirse, tıp mezunu olsun, tıp dışı olsun, eşit derecede bilgi temeline sahip olacaktır. Kaynaklar [1] Bousquet B, et al. EC4 European Syllabus for PostGraduate Training in Clinical Chemistry. Version 2 – 1999. Clin Chem Lab Med 1999;37:111927. [2] Sanders GT, et al. The Practice of Clinical Chemistry in the European Union. Clin Chem Lab Med 2002;40:196204. [3] European Communities Confederation of Clinical Chemistry and Laboratory Medicine. Self and coregulation for science and pharmacy specialists in clinical chemistry and laboratory medicine. Inventory of the existing situation in the EU. January 2008. http://www.ec4.org. [4] European Communities Confederation of Clinical Chemistry and Laboratory Medicine. Self and coregulation for science and pharmacy specialists in clinical chemistry and laboratory medicine. Establishing the system. January 2008. http://www.ec4.org. u yazıya başlarken, batı evreninde yer alan Aydınlanma Devrimi, demokrasi kapsamları ve tarihsel süreçlerinin bilinmesine ve anlaşılmasına kaçınılmaz bir gereklilik olduğu açıktır. Batı evreninde aydınlanma, birkaç bakımdan ele alınabilir: • Bilimde aydınlanma, • İnançta aydınlanma, • Felsefede aydınlanma ve • Toplumsal ve siyasal aydınlanma. Sözü edilen aydınlanma türlerinin tümü birbirleri: ile ilişkili olmakla beraber, bu yazının ana konusu bakımından sadece biri, yakından vurgulanacaktır: Toplumsal ve siyasal aydınlanma. Kuşkusuzdur ki, başlangıç evreni bilimsel devrimlere bağlanıyordu. Francis Bacon ve Rene Descartes’in felsefedeki yaklaşımları, insanlığın yazgısının bilimden kaynaklanabileceğini vurguluyorlardı. Galileo, Copemicus, Tycho Brahe ve Kepler’in birbirini tamamlayan buluşları ile Newton’un matematiksel olarak Yerçekimi Yasası’nı ortaya koyuşu, 18. yüzyıl başlangıcında, doğa görüşünün, bilimsel bulgular kapsamında yetersiz kaldığını ortaya koymuştu. Aynı yüzyılda, Voltaire ve Rousseau, farklı yaklaşımlarda olmakla beraber, bir noktada, Tanrı ile insanlar arasına giren bütün öğretiler ve bağnazlıklar konusunda aynı görüşte birleşmiş oldular. Öte yandan, Locke’a göre, insanı biçimlendiren, yaşadığı ortamdı ve insanın gelişmesinin yolu da yaşadığı ortamı geliştirmekten geçiyordu. Toplum Sözleşmesi kitabında, Rousseau, bireyin özgürlüğüne dokunmadan, onun erdemini yükseltecek bir toplum modeli öneriyordu. Bu modele göre, bireyler tüm güçlerini ve haklarını, bir parçasını oluşturdukları toplumsal iradeye devredecekler ve böylelikle siyasal yaşama eşit oranda katılacaklardı. Batı evreninde, sonuç olarak, A.B.D. “Bağımsızlık Bildirisi” ile Locke esaslı öğretiyi, Fransız devrimcileri ise Rousseau’nun genel irade ve ulusal egemenlik kavramlarına yer verdiler. Batı evrenindeki aydınlanma düşüncesi, genellikle, mülkiyetin doğal bir hak olduğu görüşünde birleşiyordu. Ancak, Rousseau, siyasal demokrasinin göreli bir ekonomik eşitlik olmadan gerçekleşmeyeceğini savunuyordu. Bu noktada, bu yazının da ana konusuna ilişkin ve aydınlatıcı olacak ana terimlere ve bu terimlerin anlamlarına yer vermek gerekmektedir. Özet olarak; 1) Demokrasi (halkerki) ne demektir? 2) Devrim ne demektir? Demokrasi ya da halkerki (halk iktidarı) terimi, eski Grek kent devletlerindeki yasama organı bir tarafa bırakılacak olursa, çağdaş demokrasi anlayışı, Ortaçağ Avrupasını izleyen toplumsal ve siyasal aydınlanma, A.B.D. Bağımsızlık Savaşı ve Fransız Devrimi sonunda doğan, doğal hak ve siyasal eşitlik kavramları kapsamında biçimlenmiştir. Öte yandan, devrim, devlet ve toplum yapısını değiştiren köklü, hızlı ve kapsamlı dönüşüm demektir. Kant’a göre, devrim insanlığın ilerlemesini sağlayan bir güçtü. Hegel ise, devrimci önderleri, reformları başlatmak ve uygulamak için gerekli görüyordu. Sonuç olarak, bu görüşler, tarihteki en etkili devrimci düşünür Marx için temel oluşturmuştu. Bu yazının ana terimlerinden ilki olan demokrasi, daha açıklayıcı bir deyişle halkerki, apaçıktır ki, her yönü ile toplumsal ve siyasal aydınlanmaya bağlanmak zorundadır. Demokrasi’nin (halkerki’nin) oluşumunda her birey, aydınlanmanın alfabesini bilmek zorundadır. Aksi takdirde, toplumsal ve siyasal aydınlanmasız bir demokrasi, gerçek bir demokrasi olamaz ve bu yolda yapılan seçimlerin sonuçları, demokrasi sonucu olarak görülemez. Bilinmektedir ki, Atatürk’ün Batı’daki aydınlanma süreçlerine kısa sürede erişme yolundaki, çok partili siyasal yaşama geçiş denemeleri, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (19241925) ve Serbest Cumhuriyet Fırkası (1930) denemeleri sonuçsuz kalmıştır. Gerçekte, hızlı toplumsal ve siyasal aydınlanma çabaları için iki önemli yöntem, Köy Enstitüleri (19351947) ve Halkevleri (19321952) atılımları olmaktaydı. Batı aydınlanmasına hızlı ulaşım için kaçınılmaz olan sözü geçen atılımlara, demokrasi (halkerki) düzeyine erken ulaşım varsayımına bağlı siyasal zorlamalarla son verilmesi, 1950’lerden beri süregelen bocalamanın temel nedeni olarak görülmelidir. Oysa, batı evrenindeki toplumsal ve siyasal aydınlanmaya ve bu yolda demokrasiye (halkerki’ne) ulaşma çabalarını yansıtan bir aydınlanma olmaksızın halkerki’ne ulaşmanın bilimsel olarak olanaksız olduğu, ne yazık ki, 19451950 arasındaki süreçte, İkinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve yakın çevresince algılanamamıştır. Gerçekte, Türkiye Cumhuriyeti kapsamında görülmekte olan güncel bunalım, son analizde, bütünü ile, bir aydınlanma bunalımıdır. Bu bunalım aşılamadığı takdirde, Türkiye Cumhuriyeti’nin geleceği ve Batı dünyasındaki olası yeri karanlıkta kalacaktır. Bu durum ise, ülkede ardarda gelen kuşakların, Türkiye Cumhuriyeti kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve onun görev arkadaşlarına olan, insanlık tarihine yazılmış borcunu ödeyemedikleri anlamına gelecektir. Eyüboğlu’nda “14. Gökyüzü Şenliği” CBT 1208/ 19 14 Mayıs 2010 Türkiye’nin gözlemevine sahip ilk eğitim kurumu olan Eyüboğlu Eğitim Kurumları’nın bu yıl 14’üncüsünü düzenlediği Gökyüzü Şenliği, 15 Mayıs Cumartesi günü gerçekleştirilecek. Şenlikte, 713 yaş grubu öğrenciler için “Planetaryum” gösterisinin yanı sıra tüm öğrenciler ve veliler için gündüz ve gece gözlemleri yer alacak. Çamlıca Kampüsü’nde yer alan Spor ve Sanat Kompleksi’ne kurulacak olan ve dünyadaki birçok bilim müzesinde bulunan planetaryumda, gökyüzündeki hareketler yapay olarak canlandırılacak, görsel efektlerle desteklenecek. Gökbilimleri ile ilgili gösteri ve sunumların tavana yansıtılarak yapılacağı sinema salonuna benzeyen şişme planetaryum, astronomiye meraklı küçük öğrencileri gezegenlerde keyifli bir yolculuğa çıkaracak. 30’ar kişilik gruplar halinde düzenlenen ve her gösterinin 30 dakika sürdüğü planetaryum gösterileri 10.00’da başlayarak 15.00’a kadar sürecek. Tel: 0 212 297 60 32, eposta: [email protected]