Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Ayevi, hale – Kundak çocuklarının beline, zıbının üzerinden sarılan geniş sargı – Bunama, bunaklık. 2. Fransa’da bir ırmak – Taş devrinin son çağı ile ilgili. 3. Birleşmiş Milletler (kısa) – Yeri ya da herhangi bir gök cismini saran gaz tabakası, gazyuvarı. 4. Mahsul – Akdeniz’de, hapishanesiyle tanınan küçük bir Fransız adası – Eski Türklerde, çocukları koruduğuna inanılan tanrıça – Bağışlama. 5. Soğurma, emme – Ülkü – Rusya’da bir ırmak. 6. Okyanusya’da bir ülke – İrlandalı sanatçı George William Russell’ın takma adı – Bir kümes hayvanı. 7. Neonun simgesi – İçine genellikle sulu şeyler konulan kap – Habeş soylusu – Yapay. 8. Çin Moğol hükümdarlarına verilen san – “… mushin” (Aikidoda bilinçsiz vuruş) – Miliamperin simgesi. 9. Felsefede bir durumdan başka bir duruma geçişe verilen ad – Ses yansıması. 10. Bir harfin okunuş – Öyledir anlamında onaylama sözcüğü – Dar ve kalınca tahta – Argonun simgesi. 11. Umut – Meşe ağacının meyvesi, palamut – Teniste, voleybolda fileye verilen ad. 12. “Olmaz ilaç sinei … Hazırlayan: İlker pareme” (şarkı) – Letonya para birimi – Hint çalgıMumcuoğlu sı. 13. Eskiden bazı devlet dairelerine verilen ad – Bulaşıcı hastalıklara yol açan mikrop – Evet ünlemi. 14. Yüz, çehre – Mihrak – Eskiden Filistin ülkesine verilen ad. 15. Maldiv adalarından biri – Arjantin’in plaka işareti – Gelgitte denizin kabarması – Demirin simgesi. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Bitkilerin, hayvanların doku ve sıvılarında bulunan, bileşimi karbon, oksijen, azot, hidrojen ve kükürt olan, suda eriyen, beyaza yakın renkte, yapışkan madde – Optik aletlerinde objektiften aldığı ışınları göze veren mercek sistemi. 2. Trabzon’un bir ilçesi – Mafsal – Işık şiddeti birimi. 3. Lityumun simgesi – Bir şeyin yukarı bakan yanı – Altının simgesi – “… Çelik” (fotoğrafçı). 4. Tütün kurutma sergisi – Japon halk türkülerine verilen genel ad – Alkol 5. Spielberg’in bir bilimkurgu filmi – Anton Çehov’un ilk oyunu – Torunu olan erkek. 6. Uzun kulaklarıyla tanınan, mitolojideki kral – SSCB’nin ilk yıllarında uygulanan Yeni Ekonomi Politikası’nı simgeleyen harfler – Uzaklık anlatan sözcük. 7. Sıtma aşılayan sivrisinek türü – Yol üzerindeki otel – Kriptonun simgesi. 8. Kulağın duyabildiği titreşim – Altının Latincedeki adı – Yanardağ püskürtüsü. 9. Bitki hücreleri yaşlandıkça plazmalarında oluşan ve içi hücre suyu ile dolu bulunan boşluk – Çözümlemeli. 10. Bayrak – Saydam – Işınım dozu birimi. 11. İstenç – Kısa anımsama yazısı – Bir tarım zararlısı böcek. 12. Ali Özgentürk’ün bir filmi – Özümleme işini yapan yaprakların üst yüzündeki dokunun adı. 13. İstençsiz kas devinimi – Afrika’da yetişen bir ağaç – Mısır’ın plaka işareti. 14. İlave – Eski Türklerde bir tanrıça – “Falih Rıfkı …” (yazar). 15. Söz yitimi – Bir uzaklık ölçüsü – Başarısız kimse. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ilginç SORULAR Konuşa konuşa beyin ameliyatı Soru: Beyin dokusunda ağrı reseptörlerinin bulunmadığı söyleniyor. Dolayısıyla beyin ameliyatlarının total anesteziye gerek kalmadan, yalnızca kafa derisine lokal anestezi uygulayarak yapıldığı belirtiliyor. Beyin ameliyatlarının hastayı uyutmadan yapılması ne gibi bir kolaylık sağlıyor? Ayrıca beyin dokusu acıyı hissetmiyorsa migren ve baş ağrısını niçin çekiyoruz? Yanıt: Beyin dokusu gerçekten de ağrıya karşı duyarsızdır. Ancak beyindeki çeşitli yapılar ağrı sinyalleri üretebilir. Bu yapılar kan damarları, dura maddesi (beyni saran zarlardan biri), kafatası sinirleri ve üst boyun sinir kökleridir. Bütün bunlar ağrı reseptörleri ile kaplıdır. Ek olarak beyin ve omurilik tümörlerinin yol açtığı ağrılar da beynin içinden kaynaklanıyormuş hissi uyandırabilir. (New Scientist, 13 Kasım 2010) GAMMA KNİFE İLE AMELİYAT Beyin ameliyatlarının genel anestezi uygulamasına gerek kalmadan yapılmasından yararlanan bilim insanları, son yıllarda Gamma Knife tekniğini geliştirdi. Beyin tümörlerinin cerrahi işleme gerek kalmaksızın tedavisi için kullanılan Gamma Knife, denenmiş ve başarısı bilimsel olarak ispatlanmış bir radyocerrahi tekniği. Gamma Knife ile 3.5 mm’den küçük olan beyin tümörleri, hassas ve riskli cerrahi işleme gerek kalmaksızın, kansız ve hızlı bir şekilde tedavi edilebiliyor. Gamma Knife tedavisi, birkaç saat içinde tamamlanıyor ve hastalar aynı gün evine dönebiliyor. GPS TEKNOLOJİSİNİN KATKISI Küresel Konumlama Sistemi (GPS) teknolojisi, hastayı uyutmadan yapılan beyin ameliyatlarında doktorlara yol göstermesi açısından çok büyük yarar sağlar. İşlem sırasında cerrah, neşteri kullanmadan önce tümörün yerini milimetre hassasiyetinde tespit edebiliyor. Böylece hastanın nörolojik tehlikelere maruz kalma riski minimum düzeyde tutulmuş oluyor. Ayrıca bu tür operasyonlarda hız çok önemli bir faktördür, çünkü hasta uyanık olduğu için uzun süre kıpırdamadan yatma zorunluluğuna dayanamayabilir ve hareket ederek doktorun işini zorlaştırır. Ameliyat sırasında GPS ile manyetik rezonans görüntüleme (MRi) teknolojisi birlikte kullanılıyor. Bu şekilde cerrah hem kafatasına daha küçük bir kesikten girebiliyor, hem de tümörü çıkartırken beyin dokusuna olabildiğince az hasar veriyor. Uyutmadan yapılan beyin ameliyatlarının bir yararı da hastanın konuşma yeteneğini devam ettirmesini sağlamak. Doktor ameliyat sırasında hastanın kol ve bacaklarında his olup olmadığını hastanın kendisine sorup öğrenebiliyor. Ayrıca ameliyatta hazır bulunan bir konuşma patolojisi uzmanı, hastanın konuşmasında herhangi bir bozukluk tespit ederse, cerrahları uyarıyor. (http://anesthesiology.osu.edu/article.cfm?ID=3259) Beyin dokusunun acı duymamasından 4 bin yıl önce de yararlanılmış. Kültepe Höyüğü’nden çıkarılan iskeletin tam 4 bin yıl önce başarılı bir beyin ameliyatı geçirdiği belirlendi. KayseriSivas karayolu üzerindeki Kültepe Höyüğü’nde yapılan kazılarda bulunan Asurlu bir tüccara ait iskeletin incelemesi sonucu, yaklaşık 4 bin yıl önce, kafatası açılarak, beyin zarı iltihabı operasyonu yapıldığı tespit edildi. (Milliyet) H E R S C H E L E R A S M U S B T A A İ A L T E A K N R N B A K D D A EM N A E C MA E N L A E R A R Y A T A Y E N E A N A P A F OR U T İ İ N L T İ P T GD A U A K T G A P A Y İ S A R AM İ İ F İ N D L U R ME E B R İ M E T R E Ş A S H İ S E E R A K K A N S OB İ İ T M İ K T R E A İ T A NG K A BOR A N A NO L OD A K OMO M B E S T A T Ü N R UM İ T İ L E N İ U L A d ü ş ü n SORULAR YİNELEMESİZ SAYILAR Ender Aktulga eaktulga@gmail.com Rakamları yinelenmeyen sayıları, "yinelemesiz sayılar" olarak tanımlayalım. Örneğin 1963 sayısı bir "yinelemesiz sayı"dır. Buna karşılık 2010 sayısı 0 rakamı yinelendiği için "yinelemesiz sayı" değildir. CBT 1240/16 24 Aralık 2010 SORU: 4 basamaklı kaç "yinelemesiz sayı" vardır? Bunların kaçı asaldır? Not: Yanıtlarınızı, bilmeceyi düzenleyenlerin eposta adreslerine değil, (reyhan@cumhuriyet.com.tr) eposta adresine veya derginin 3. sayfasındaki "İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ" başlığı altındaki adrese postayla gönderebilir veya telefon ya da faks ile bildirebilirsiniz. 238.sayıdaki “Analiz” isimli bilmecenin yanıtı: 6507 Bilmeceyi çözen okuyucularımız: Ender Aktulgaİstanbul, Aydın BingölAnkara, Namık Çatalsakalİstanbul, Faruk Kozİzmit, Necah BüyükduraAnkara, Güngör Bingölİstanbul, Umut Yayİstanbul, Evrim Bayer VatanAntalya, Fethi Kutmanİstanbul, Yücel GünDenizli, Özen Günİstanbul, Duygu Gün YargıcıLondra, Hüseyin ErgönülEdirne, Ulaş AtmacaKonya; Canberk Demircanİstanbul, Sami AkpınarÇorum, Nurdan Seyrek Zonguldak