Katalog

GÜNCEL TIP Mustafa Çetiner cetiner.m@superonline.com Sağlık İç Hastalıkları Kongresinin 12.si bu yıl 610 Ekim tarihleri arasında Antalya’da gerçekleştirildi. Kongre; her yıl olduğu gibi 3.000 üzerinde katılımcı sayısı, 140’a yakın konuşmacı, 15 uydu sempozyum, 21 konferans, 15 panel sayısıyla son derece başarılı ve doyurucuydu. Estetik Diş Hekimliği Günümüz yaşantısının ayrılmaz bir parçası olan estetik, diş hekimliğinde de çok önemli bir yere sahiptir. Estetik diş hekimliğinin amacı iyi planlanmış ve hastanın kişiliğine, kültürüne, yaşam şekline ve isteklerine uygun güzel bir gülüş yaratmaktır. Hastaya yeni bir gülüş tasarlanırken üç pencereden bakarak düşünmek gerekir. Dr. Pınar Cebe, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü bakasının kalınlığına ve renklenmenin derecesine bağlı olarak tedavi süresi belirlenir. Sadece diş kliniğinde değil evde de kendiniz dişlerinizi beyazlatabilirsiniz. Ama diş hekiminin önereceği tedavi yöntemini kullanarak başarılı olabilirsiniz. Son zamanlarda eczanelerde satılan beyazlatma ürünlerinin kontrolsüz ve bilinçsiz kullanımı dişlerinize zarar verir. Bu nedenle beyazlatma işleminin diş hekiminin kontrolünde yapılması gerekir. Ev tipi beyazlatma için hastanın alt ve üst dişlerine uygun olarak şeffaf kalıplar hazırlanır. Bu kalıpların içine beyazlatıcı jel koyarak beyazlatma yapılır. Kullanılan ilacın içeriğine ve renkleşmenin derecesine göre uygulanacağı süre belli olur. Mesela gece yatmadan bu uygulamayı yaparsanız sabah kalktığınızda bembeyaz dişlerle uyanabilirsiniz. Gülüş Estetiği : Diş kaybına bağlı olarak ağız içi fonksiyonlarının azalmasına ilave ciddi bir estetik kaybınız da varsa yani yaşınıza bakılmaksınız yaşlı bir yüz görünümünüz söz konusu ise bir takım protez tedavileriyle kendi gülüşünüzü bulabilirsiniz. Yeni bir gülüş tasarımında porselen lamina vener uygulamaları son yıllarda en çok kullanılan tedavi yöntemidir. Ağızda estetik görünüm dişlerin mine dokusu minimal seviyede kaldırılarak yani dişler kesilerek polselen uygulaması yapılır. İşte burada da biraz önce bahsettiğimiz oranlar dikkate alınır. Karakterinize, yaşınıza, yaşam biçimine göre yeni dişleriniz tasarlanır. Dişeti Estetiği: Gülerken çok görünen diş etleri (gumy smile) de basit bir tedaviyle estetik bir görünüme sahip olabilir ve ağzınızı kapatmak zorunda kalmadan rahatça gülebilirsiniz. Önce hastanın ideal diş boyu hesaplanır sonra diş eti üzerinde kesilecek yerler işaretlenir. Lazer kullanılarak işaretlenen diş etleri kesilir ve diş boylarının uzaması sağlanır. Implant mucizesi: Diş eksikliklerinin tedavisinde en çok kullanılan yöntem yüzyılın buluşu olarak kabul edilen implanttır. Tek diş eksikliklerinin tartışmasız en sağlıklı tedavisidir. Önce tedavinin uygulanacağı bölgedeki kemik miktarı ölçülür. Eğer yeterliyse uygun boy ve çapta seçilen implant o bölgeye yerleştirilir. Tüm dişsiz ağızlarda ise yapılan 3 boyutlu planlamalar sonucu implant üstü sabit protez yapımı hastalara hem fonksiyon hem de estetik bakımından daha kaliteli bir yaşam sağlamaktadır. Dişhekimliğinde kullanılan malzemelerdeki gelişmeler sayesinde hem doğala yakın hem de sağlam protezler yapmak artık çok kolay. Yüzünüzdeki gülümseme hiç eksilmesin, sağlıklı dişler, sağlıklı gülüşler... “Tomosentez” Kongrenin son gününde kişiliğine ve akademik duruşuna büyük değer verdiğim Ankara Üniversitesi Tıp fakültesi Onkoloji bilim dalından Prof. Dr. Ahmet Demirkazık ile karşılaştım. Bana şakayla karışık “eşim radyolog, ben onkolog; Tomosentez yazacağım demişsin, merakla yazacaklarını bekliyoruz” dedi. Bir önceki yazımda okuyucularıma “tomosentez” hakkında yazacağımı duyurmuştum çünkü. Ahmet Demirkazık’ın elbette ki Tomosentez hakkındaki bilgisi benden fazlaydı ama bu konunun uzmanı olmayan biri olarak benim ne yazacağımı merak ediyordu. Anladım ki; Tomosentez yazacağım diyerek “boyumdan büyük bir iş” almıştım. İstanbul’a döndüğümde hemen telefona sarıldım ve sevgili dostum Başkent Ü. Tıp Fakültesi Radyoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Muhteşem Ağıldere’yi aradım. Muhteşem’in ülkemizdeki ilk Tomosentez cihazını hastanesinde kurduğunu biliyordum. En iyisi Tomosentez’i ona sormaktı. Ben sordum o anlattı: Önce Tomosentez gibi bir teknolojiye neden gereksinim vardı, o sorunun yanıtını istedim. Ondan öğrendiklerimi sizlerle paylaşmak istiyorum. Özellikle yoğun meme dokusu olan kadınlarda mamografi tekniği sınırlı kalabilmekteydi. Böylesi yoğun memelerde üst üste gelen dokular kimi zaman hastalıklı dokunun gözden kaçmasına veya tam tersine tümör dokusu gibi algılanmasına neden olmaktaydı. Tomosentez yöntemi bu zorluğun aşılmasında kullanılan yeni teknolojilerden biriydi. Bu yöntemle meme çok kısa bir sürede, düşük oranda radyasyon kullanılarak ince kesitlerle ve değişen açılarla tarandıktan sonra elde edilen görüntüler, bilgisayar ekranında tekrar düzenlenerek değerlendirilmekteydi. Yani yöntem bir anlamda memenin üç boyutlu görünümünün elde edilmesine olanak sağlıyordu. Meme içerisinde yerleşik kitlelerin ve küçük kireçlenme odaklarının bu biçimde yapılan kesitsel taramada meme içerisindeki yerleri daha kolay belirlenebilmekteydi. Kitlenin tanınmasından öte, yerinin çok net bir biçimde işaretlenmesi biyopsi için kolaylık sağlamakta ve alınan örneğin doğru yerden olmasını da garanti altına almaktaydı. Klasik mamografinin yetersiz kaldığı durumlarda kullanılan bir diğer yöntem dijital mamografi idi. Ancak Muhteşem Ağıldere’nin söylediklerine bakılırsa, mamografinin değerlendirmekte sınırlı kaldığı üst üste gelen meme dokularının yorumlanmasında Tomosentez daha duyarlıydı. Son birkaç on yılda Radyolojik görüntüleme yöntemlerinin baş döndürücü gelişimi insanı gerçekten şaşırtıyor. Meme kanserindeki gelişmeler de öyle. Meme ultrasonografisi, elastografi, mamografi, dijital mamografi, tomosentez gibi birçok yöntem son 13 dekatta kullanılmaya başlanan tanı yöntemleridir. Tabii bu tekniklerin kimi durumlarda birbirlerine üstünlükleri olduğu ve tümünün halen kullanılmaya devam ettiği de unutulmamalıdır. Örneğin kitle veya kist ayrımında ultrasonografi halen çok önemli bir tanı yöntemidir. Kolay uygulanan, maliyeti düşük, tekrarlanabilir ve işlem öncesi hazırlık gerektirmeyen bu yöntem meme hastalıklarının tanısında yeni yöntemlerden sonra bile önemini korumaya devam etmektedir. Radyoloji bilimi denince benim aklıma ilk Esad Fevzi ve Rıfat Osman gelir. Bu iki Türk hekimini ülkemizdeki radyolojinin kurucuları saymak gerekir. Bu ikili Gülhane Askeri tıbbiyesinde basit bir röntgen cihazı yapmış ve ilk kez Dr. Akil Muhtarın elinin röntgenini çekerek denemişlerdir. İkili büyük bir heyecanla Yıldız Hamidiye Sultan İmparatorluk Hastanesi Baş Cerrahı Cemil Topuzlu Paşaya başvurmuşlar ve ilk röntgen ünitesini kurma iznini koparmışlardır. Ülkemizdeki ilk tanı amaçlı röntgen filmi, 1897 OsmanlıYunan savaşında eli yaralanan er Boyabatlı Mehmet’e çekilmiştir. Dr. Rıfat Osman tarafından çekilen film sağ bilekteki şarapnel parçasını gösteriyordu. Esad Fevzi ve Rıfat Osman tıp tarihimizin kayıp yüzlerinden ikisidir. Başka bir güncel tıp yazımda bu ikiliyi sizlere tanıtabilmeyi istiyorum. D işler, dişleri çevreleyen yumuşak doku ve ağız ve bunları da çevreleyen yüz. Estetik değerlendirmede bunları bir bütün olarak ele almak tedavinin başarısı için önemlidir. Doğada rastlanan ve estetiğin de temel unsurları olan form, balans, simetri ve altın oran diş hekimliğindeki estetik uygulamalarının da temelini oluşturur. Güzel bir gülüşte dişlerin şekli, boyutları, konumu ve rengi estetiğin sağlanmasında diğer önemli unsurlardandır. Bunların yanında hastanın yaşı, cinsiyeti ve kişiliğinin de gülüş tasarımında dikkate alınması gerekir. Erkeksi ve kadınsı karakteristik özellikler de unutulmamalı. Mesela kadınsı bir gülüşte ön iki diş daha belirgin ve uzun tasarlanır. Dişlerin kesici kenarları daha yuvarlak ve yumuşak olmalı. Erkeklerde ise daha köşeli belirgin ve sert dişler erkeksi görünümü öne çıkarır. Genç hastalarda da daha kare ve yuvarlak hatlı, yaşlılarda ise aşınmaya bağlı olarak daha kısa ve köşeli tasarımlar uygulanır. DOĞAL GÜLÜŞ Dişler ve onu çevreleyen yumuşak dokuların dizilişi uyum içinde olursa daha güzel ve sağlıklı bir görüntü elde edilir. Doğal bir gülüşünüz olsun istiyorsanız, gülerken ön dişlerin kenarları alt dudağa paralel olmalıdır. Dudakların hareketsiz ve hareketli durumundaki dolgunluğu, şekli ve uzunluğu dişlerinizin daha görünür olmasında önemli faktörlerdendir. Dudaklarınız hareketsizken ağız hafif açık pozisyonda dişlerinizin 1 3 mm kadar görünmesi gerekmektedir. Çünkü yaşınızın ilerlemesiyle dişler aşınır ve boyları kısalır. Alt dişler daha çok görünmeye başlar. Estetik diş hekimliği de burada devreye girer. Yüz hatları dişlerinizi tamamlar. Her şey simetridir. Estetik dişler simetrik bir yüzde daha güzel görünür. Yüzümüzde referans alınan bazı hayali dikey ve yatay çizgiler vardır. Estetik diş hekimleri de bu çizgilerden faydalanır. Örneğin, dudak köşelerinden geçen çizgi, dişlerin kesici kenarlarından geçen çizgiye paralel, yüzün merkezinden geçen çizgiye ise dik olmalıdır. TEŞHİS VE TEDAVİ Gülerken elinizle ağzınızı mı kapatıyorsunuz? Güldüğünüzde diş etleriniz çok mu görünüyor? Yoksa dişlerinizin renginden mi memnun değilsiniz? Size yakışan estetik bir gülüş mü arıyorsunuz? Size özel bir planlamayla yeni bir gülüş yaratmak hiç de zor değil. Dişlerinin yeterince beyaz olmadığını düşünenler, diş etlerinin gülünce veya konuşunca çok göründüğünü düşünenler genelde ağzını saklamak için elleriyle kapatır. Bu da güven duygusunun olmadığını gösterir. Yapılacak kısa zamanlı bir tedaviyle hasta sağlıklı dişlere kavuşurken güven duygusu da yerine gelir. Örneğin dişlerinin beyaz olmadığını düşünenler için basit tedaviler vardır. Diş beyazlatma ile kısa sürede beyaz dişlere kavuşulabilir. İki tip beyazlatma uygalaması yapılır. Klinikte ve dilerseniz evde kendiniz dişlerinizi beyazlatabilirsiniz. Klinikteki tedavi dişlerin renginin durumuna göre iki ya da üç seansta yapılır. Önce diş etleri özel bir ilaçla zarar görmemesi için kaplanır. Dişler üzerine sürülen beyazlatıcı jele ışık kaynağı verilerek (lazer veya led ışık) belli bir süre beklenir. Dişin mine ta CBT 1232/17 29 Ekim 2010