Katalog

Siyaset ve bilim işbirliği için bir öneri Siyasetin doğrudan, bilimin ise dolaylı olarak toplumun refahını arttırdığını düşündüğümüzde, siyasetin bilimden yararlanması gerekir. Siyasiler devlet kurumları aracılığıyla verdikleri hizmetlerle, bilim insanları ise çalıştıkları üniversiteler aracılığıyla, proje bazlı çalışmalarla, toplumun refahını yükseltmeye katkıda bulunur. Ertuğrul Eriş eris@yildiz.edu.tr, Emekli öğretim üyesi, CBT1041/21 2 Mart 2007 ları Güneş doğmadan hemen önce çok kısa süreliğine görülebilecek. Merkür’ün parlaklığı +2.8’den sıfır kadire kadar sönükleşecek. Gezegen doğu tarafta Oğlak (Capricornus) ve Kova (Aquarius) takım yıldızlarında yer alacak. Yüksekliği en fazla 10 derece ve hilal evreden ilkdördün evreye doğru değiştiği görülecek. Venüs, ay boyunca Güneş’ten gittikçe uzaklaşacak. Gezegen Güneş battıktan hemen sonra saat 18:30 civarında sırasıyla Balıklar (Pisces) ve Koç (Aries) takım yıldızlarında 1 saat kadar süreliğine görülecek. Gezegen ufuktan en fazla 33 derece yüksekte ve batı tarafta –3.9 kadir değişmeyen parlaklığı ile gökyüzünde adeta ışıldayacak. Belki bu yüzden bu parlak gezegene akşamın bir habercisi olarak "akşam yıldızı" denilmiş... bir de "iyi dostlar gökyüzündeki yıldızlara benzer, herkes çekildiğinde ilk görünenler onlardır" özlü sözün vurgusunu da yansıtıyor olmalı bu akşam yıldızı... Venüs ayrıca şişkinay görünümünde. 21 Mart saat 18:20’de gezegen Ay’ın yaklaşık 4 derece güneyinde bulunacak, işaret parmağı ile önce Venüs sonra Ay ve sonra da Kutup Yıldızı’na ulaşılır. Mars, ay boyunca Güneş’ten uzaklaşacağından görülme süresi artacak şekilde Güneş doğmadan önce saat 06 civarında bir saat kadar süreliğine görülebilecek. +1.2 kadir sabit parlaklıklı gezegen, güneydoğu tarafta ufuktan en fazla 16 derece yüksekte Oğlak takım yıldızında yer alacak. Gezegen ayrıca dolunaya yakın evre görünümünde. 16 Mart saat 5:50’de gezegen Ay’ın yaklaşık 1.9 derece kuzeyinde bulunacak. Jüpiter, ay boyunca Güneş’ten uzaklaşacağından görülme süresi artacak şekilde gece yarısından sonra Güneş doğuncaya kadar özellikle 05:50 civarında 4 saat kadar süreliğine gözlenebilecek. –2.2 kadir parlaklıklı gezegen, güney tarafta ufuktan en fazla 27 derece yüksekte Yılancı (Ophiuchus) takım yıldızında yer alacak. 12 Mart gece saat 03’de Jüpiter Ay’ın 6 derece kuzeyinde bulunacak. Satürn, ay boyunca Güneş’e yakınlaşacak. Gezegen, görülme süresi azalacak şekilde doğudan güneybatıya 173 derece kadar geniş bir aralıkta izlenebilecek. Satürn akşam, gece ve sabah erken saatlere kadar yaklaşık 9 saat süreliğine, ufuktan en fazla 65 derece yüksekte Aslan takım yıldızında (yıl boyunca da aynı burçta kalarak) görülecek. Gezegenin parlaklığı da +0.2 kadir. Satürn ve bulunduğu burç gök atlasında verildi. Neptün, ay boyunca Güneş’ten uzaklaşacağından görülme süresi artacak şekilde Güneş doğmadan hemen önce yarım saat kadar süreliğine Akşam Gece Sabah teleskop eşliğinde Venüs Satürn Merkür (331) izlenebilir. +8 kaSatürn Mars dir parlaklıklı söJüpiter nük gezegen ufukSatürn tan en fazla 18 derece yüksekte güNepün neybatı tarafta Oğlak takım yıldızında (yıl sonuna kadar da aynı burçta) yer alacak. Gezegenlerin görüleceği zamanlar bu sayfada çizelgede verildi. Güneş doğmadan önceki sabah saatlerinde gökyüzü gezegen zengini görünüyor... B ilindiği gibi üniversitelerin eğitimöğretim, araştıma ve topluma hizmet olmak üzere üç temel işlevi vardır. Devletüniversite işbirliği ilişkisini, üniversitelerin topluma hizmet sorumluluğu içinde değerlendirebiliriz. Üniversitelerin şimdiki yapılanması içinde, topluma hizmet işlevi için kullanılacak finansal kaynak, pekala ‘Bilimsel Araştırma Projeleri’ kaynakları olabilir. Yüksek Öğretim Kurumları Bilimsel Araştırma Projeleri Hakkında Yönetmeliği’nin (10 Nisan 2002 / R.G. 24722) amaç ve diğer ilgili maddeleri, söz konusu devletüniversite işbirliğine uygun düşmektedir. Ancak şimdiki uygulamada, çözümü üretilecek sorunlar talep olarak devlet tarafından gelmediğinden, yapılan projelerin kaç tanesinin, söz konusu işbirliği çerçevesinde toplumsal sorunlara çözüm getirerek yararlı olduğu bilinmiyor. O nedenle Bilimsel Araştırma Projeleri fonlarının devletüniversite işbirliği ile topluma hizmet sorumluluğu kapsamında kullanımı, bir yandan üniversitelerin verimliliğini artırırken diğer yandan da toplumun refahının yükselmesine katkıda bulunacaktır. Söz konusu devletüniversite işbirliği kapsamında üzerinde durduğumuz bilimsel çalışmalar ile akademik düzeyde yapılan bilimsel çalışmalar farklı niteliktedir. Bu yazı kapsamındaki devletüniversite işbirliği çercevesinde düşünülen bilimsel çalışmalardan, belli toplumsal sorunlara çözüm üreterek, doğrudan toplum refahına katkıda bulunan, ‘proje bazlı çalışmalar’ kastedilmektedir. Bunun dışında uluslararası düzeyde bilime katkıda bulunacak nitelikte olan ‘akademik çalışmalar’ da, üniversitenin önemli bir işlevi olan araştırma kapsamında gerekli çalışmalar olup burada sözü edilen çalışmaların dışında değerlendirilmelidir. ‘Proje bazlı çalışmalar’ için kullanılabilecek finansal kaynak, sadece üniversitelerin ‘Araştırma fonu’ kaynaklarıyla sınırlı tutulmamalıdır. Sorunların büyüklüklerine ve/veya kapsamlarına bağlı olarak pekala TÜBİTAK, DPT ve AB’nin çerçeve programları gibi diğer kaynaklardan da yararlanılabilir. Mevcut uygulamaya göre ‘Araştırma fonu’ kaynaklarından, öğretim üyesine bir ücret ödenmez. Toplum sorunlarına çözüm olabilecek nitelikte, aşağıda açıklanan alanlardaki projelere katkıda bulunan öğretim elemanlarına bir ücret ödenmesi, profesyonelce ve gerçekci olur, çünkü ücret ödenmesi, öğretim üyelerini bu nitelikte çalışmalara özendirir ve tarafların memnuniyetini artırır. Öğretim üyesine ücret ödeme uygulaması Avrupa Birliği’nin desteklediği bazı projelerde görülmektedir. HANGİ ALANLAR? Siyasilerin üniversiteler aracılığı ile bilimden yararlanabileceği alanlar: Devleti yönetenlerin üniversiteler aracılığıyla bilimden yararlanabileceği alanlar, devletin asli görevlerini yerine getirdiği bakanlıkların çalışma alanları olarak düşünülebilir; örneğin eğitim, enerji, sağlık, çevre, sosyal güvenlik, sanayi bakanlıklarının çalışma alanları gibi. Bakanlıkların çalışma alanları hem yasama ile hem de yürütme ile ilgili olabilir. Yasama ile ilgili olanları yasa ve yönetSiyaset ve bilim insanlameliklerin hazırrı dolayısıyla devlet ve lanması, yürütme ile ilgili olanları üniversiteler işbirliği ise uygulamada yaptıklarında ise, bağımkarşılaşılan sorunsız çalışmalarına göre lara çözüm üretme daha fazla ve daha gerolarak düşünebiliriz. çekçi olarak bulundukYasama ile ilları toplumun refahını gili çalışmaya bir yükseltebilirler. Sürekli örnek olarak YÖK ve uzun erimli olması yasa tasarısını düşünelim. 2003 yıbeklenen böylesine balında YÖK yasa şarılı bir işbirliği, toptasarısının hazırlumsal refahın doğrudan lanmasında toplumun katkısının ve sürekli iyileştirilmesisağlanması, bireynin yolunu açabilir. sel ve/veya kurumsal düzeyde, bir metnin üzerine yeni önerilerin belli bir sürede yapılması biçiminde oldu. Çıkan yasa tasarısı taslağı üzerine TÜBA’nın görüşünün açıklandığı bir yazıda, yasadaki maddelerin gerekçeleri olmadığından, haklı olarak, yasanın eleştirilemeyeceği belirtiliyordu. Bu yazıda sözünü ettiğimiz proje bazlı çalışmalarla, hazırlanmasına katkıda bulunacak yasa maddelerinin gerekçeleri belirlenebilir. Taslak yasa hükümlerinin gerekçeleri belli olunca, gerek hazırlık çalışması yapan bürokratlar ve gerekse son kararı verecek siyasiler nesnel olarak ikna edilebilirler. O nedenle üniversite öğretim elemanlarının aynı konuda, farklı projelerle ürettikleri farklı çözümlerin bulunduğu proje raporları, bürokratların çalışmaya başlayabilecekleri, üzerinde tartışılabilecekleri metinler olabilir. Böylece öğreLütfen sayfayı çeviriniz TARTIŞMAEDİTÖRE MEKTUP